Η μεγάλη μάχη της Μοσούλης για την ανακατάληψη του προπύργιου των τζιχαντιστών στο Ιράκ ξεκίνησε στις 17 Οκτωβρίου. Οι αναλυτές εκτιμούν πως λόγω της υπεροπλίας των δυνάμεων η Μοσούλη, η de facto πρωτεύουσα των τζιχαντιστών, θα πέσει, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει το πότε και με ποιο κόστος. Κανείς δεν θα πρέπει να πιστεύει πως αυτή η μάχη, ίσως η κρισιμότερη του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους, θα είναι σύντομη…

Ήδη τον αρχικό ενθουσιασμό για τις πρώτες επιτυχίες των Κούρδων μαχητών «Πεσμεργκά» και του Ιρακινού στρατού διαδέχθηκαν οι πιο συγκρατημένες προσεγγίσεις για την πορεία της επιχείρησης. «Υπάρχει πρόοδος αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το σχέδιο και να μη βιαστούμε», αναφέρει εκπρόσωπος των ιρακινών δυνάμεων.

Σύμφωνα με το Al Jazeera, που επικαλείται αμερικανικές πηγές, η δύναμη των τζιχαντιστών εκτιμάται σε περίπου 3.000 έως 4.500 μαχητές, οι οποίοι βρίσκονται εντός της Μοσούλης και γύρω από αυτήν. Αντίθετα ο ιρακινός στρατός, μαζί με τους Κούρδους Πεσμεργκά και τους σουνίτες μαχητές, αριθμεί περισσότερους από 30.000 άνδρες. Επιπλέον, οι επίγειες δυνάμεις έχουν και την υποστήριξη των αεροπλάνων του δυτικού συνασπισμού, του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ.

Οι Πεσμεργκά, την πρώτη ημέρα των επιχειρήσεων, κατάφεραν να απελευθερώσουν ορισμένα χωριά της περιφέρειας, ωστόσο τη δεύτερη ημέρα οι επιτυχίες περιορίστηκαν με ανταποκριτές να παρατηρούν μια στασιμότητα. Κάθε περιοχή που εγκαταλείπουν οι τζιχαντιστές είναι παγιδευμένοι με βόμβες, γεγονός που δυσκολεύει σε μεγάλο βαθμό την πορεία προς το κέντρο της Μοσούλης. Εξάλλου το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται σε αυτές τις περιοχές εδώ και δύο χρόνια και είχε όλο το χρόνο για να προετοιμαστεί για την άμυνά του και ο ιρακινός στρατός θα πρέπει να διασχίσει σημαντικό έδαφος προτού φτάσει στα όρια της πόλης.

Την ίδια στιγμή εκτιμάται πως στη Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ, ενδεχομένως να βρίσκονται εγκλωβισμένοι σχεδόν 1,5 εκατομμύριο πολίτες, με τον ΟΗΕ να εκτιμά πως τουλάχιστον οι 700.000 έχουν άμεση ανάγκη από καταφύγιο. Εκπρόσωπος του Πενταγώνου δήλωσε πως «κάτοικοι της Μοσούλης κρατούνται όμηροι παρά τη θέλησή τους» και οι τζιχαντιστές τους χρησιμοποιούν ως «ανθρώπινες ασπίδες» κατά την προέλαση των ιρακινών δυνάμεων.

Ο διεθνής συνασπισμός και το Ιράκ έχουν προετοιμαστεί προκειμένου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι να εγκαταλείψουν την πόλη, σχεδιάζοντας να δημιουργήσουν κέντρα υποδοχής και υποδομές για την παροχή βοήθειας. Όμως οι τζιχαντιστές θα μπορούσαν αντιθέτως να επιχειρήσουν να εμποδίσουν τον πληθυσμό να φύγει, με στόχο να προστατευθούν από τους βομβαρδισμούς με αποτέλεσμα να καταστεί ακόμη δυσκολότερη η κατάληψη της πόλης. Πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις απηύθυναν έκκληση να οριστούν ασφαλείς διάδρομοι προκειμένου οι άμαχοι να μπορέσουν να φύγουν και να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις.

Ποιος ελέγχει τι στο Ιράκ

«Μια εξαντλητική μάχη με τραγικές ανθρωπιστικές συνέπειες»

Η Μοσούλη υπήρξε η πόλη στην οποία ο Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι ανακοίνωσε την ίδρυση του Χαλιφάτου στα εδάφη του Ιράκ και της Συρίας. Υπήρξε το μέρος όπου συγκεντρώθηκαν όλοι οι τζιχαντιστές ώστε να ενωθούν και να δηλώσουν πίστη στον νέο ηγέτη τους. Μεγάλο μέρος του ετερόκλητου εθνοτικά πληθυσμού εγκατέλειψε την πόλη όταν αυτή καταλήφθηκε από τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους ή εγκλωβίστηκε σε αυτή, ωστόσο υπήρξαν και αρκετοί ακραίοι σουνίτες που τους υποδέχθηκαν ως λυτρωτές από το σιιτική κυβέρνηση του Ιράκ.

Η επιχείρηση για την ανακατάληψη της πρωτεύουσας των τζιχαντιστών έχει ανακοινωθεί εδώ και μήνες, γεγονός που έδωσε τη δυνατότητα στο Ισλαμικό Κράτος να οργανωθεί. Για το λόγο αυτό πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως η μάχη θα διαρκέσει αρκετό καιρό, ίσως μήνες.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Τικρίτ στο βορειοκεντρικό Ιράκ, της πόλης που ανακαταλήφθηκε πέρυσι από τον ιρακινό στρατό. Τότε σιίτης θρησκευτικός ηγέτης είχε προβλέψει πως το Τικρίτ θα απελευθερωθεί εντός τριών ημερών. Τελικά για την ανακατάληψη της πόλης ο ιρακινός στρατός χρειάστηκε σχεδόν ενάμιση μήνα. Ανάλογο είναι και το παράδειγμα της Φαλούτζα. Ο Ιρακινός στρατός χρειάστηκε περισσότερο από ένα μήνα για να επανακτήσει τον έλεγχο της πόλης και μάλιστα με σημαντικό κόστος. Δεν ήταν μόνο οι απώλειες σε στρατιώτες. Μεγάλο μέρος της πόλης μετατράπηκε σε ερείπια, όπως συνέβη και με το Ραμάντι.

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Χάιντερ Αλ Αμπαντί έχει δηλώσει αποφασισμένος να καταλάβει τη Μοσούλη μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο ο χρόνος περνά και το μόνο σίγουρο είναι πως η Μοσούλη δεν είναι ούτε Τικρίτ, ούτε Φαλούτζα. Όπως προαναφέρθηκε οι τζιχαντιστές είχαν αρκετό χρόνο για να προετοιμάσουν την άμυνα στην «πρωτεύουσά» τους. Τελευταίες πληροφορίες ανέφεραν πως το Ισλαμικό Κράτος έχει σκάψει τεράστιες τάφρους γύρω από τη Μοσούλη, εξορύσσοντας πετρέλαιο, το οποίο και θα πυρπολήσει δημιουργώντας ένα «ποτάμι φωτιάς». Εικόνες που έρχονται από τα πεδία των μαχών δείχνουν τεράστια τείχη μαύρου καπνού στα όρια της Μοσούλης, δημιουργώντας ένα πύρινο προπέτασμα το οποίο διαρκώς εξαπλώνεται.

Πρόκειται για μια πρακτική που έχει επαναλάβει το Ισλαμικό Κράτος και στο Τικρίτ, όπου πυρπόλησε πετρελαιοπηγές προκειμένου να δημιουργήσει ένα πυκνό σύννεφο μαύρου καπνού εμποδίζοντας τις εναέριες επιχειρήσεις. Οι τζιχαντιστές εκτός από την πυρπόληση πετρελαιοπηγών, έχουν κατά περίπτωση σαμποτάρει και τα αεροδρόμια και τους κεντρικούς δρόμους. Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία πως η Μοσούλη έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο ναρκοπέδιο, με νάρκες και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς.

Όπως υπογραμμίζει στο Al Jazeera ο Ταλχά Αμπντουλραζάκ, από το Ινστιτούτο Στρατηγικής και Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Εξετερ, «η μάχη της Μοσούλης θα πρέπει να αναμένουμε πως θα είναι μια μια μάχη εξαντλητική, αιματηρή και με τραγικές ανθρωπιστικές συνέπειες για τους περίπου 1,5 εκατομμύρια πολίτες που παραμένουν εγκλωβισμένοι σε αυτή».