Όταν ο πόλεμος χτύπησε την πόρτα της Συρίας, πολλές οικογένειες αναζήτησαν την προστασία των κοριτσιών μέσα από τους γάμους. Οι Συριακοί πληθυσμοί που πήραν το δρόμο της προσφυγιάς, αντιμετωπίζουν το ίδιο δίλημμα. Σε γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία, τα νεαρά κορίτσια, ηλικίας ακόμη και 15 ετών, βρίσκονται ξαφνικά διαζευγμένες με παιδιά, εξαιτίας των συνεπειών της «επιδημίας» παιδικών γάμων των προηγούμενων ετών.
 
Η βιομηχανική πόλη Kayseri στην ανατολική περιοχή της Τουρκίας, φιλοξενεί περίπου 60.000 Σύρους πρόσφυγες. Η φωτογράφος Özge Sebzeci με τον φακό της κατέγραψε μια ιστορία σε μεγάλο βαθμό άγνωστη στην Τουρκία: Τους γάμους και τα διαζύγια τμεταξύ παιδιών προσφύγων συριακής καταγωγής.

Ads

Τα κορίτσια μόλις 13 ετών παντρεύονται σε ανεπίσημες τελετές. Μερικές φορές αυτοί οι γάμοι δεν διαρκούν, αφήνοντας τα κορίτσια που παίρνουν διαζύγιο στα 15 τους χρόνια να έχουν να αντιμετωπίσουν την ευθύνη της ανατροφής των παιδιών τους ολομόναχες. Η συνθήκη αυτή ταυτόχρονα στέκεται ως εμπόδιο για την εκπαίδευσή τους, αλλά και για την ευνοϊκή εγκατάστασή τους στη χώρα υποδοχής τους. 
 
Το διαζύγιο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι μια εύκολη για τους άνδρες διαδικασία, καθώς σύμφωνα με το νόμο στους Σουνίτες, το μόνο που χρειάζεται να κάνουν είναι να πουν «σε χωρίζω τρεις φορές». Μάλιστα αυτός ο τρόπος διαζυγίου στο Σουνίτικο Ισλάμ αφήνει τη γυναίκα έκθετη, χωρίς δικαίωμα στη διεκδίκηση περιουσίας ή διατροφής. Με τη βοήθεια ενός μέλους της συριακής κοινότητας των προσφύγων, η Sebzeci πήρε συνέντευξη για λογαριασμό του National Geographic από τα κορίτσια και τις μητέρες τους, για να καταλάβει τη ρίζα του προβλήματος.
 
image

Οι περισσότερες από τις μητέρες των έφηβων διαζευγμένων κοριτσιών δεν είχαν υπάρξει οι ίδιες έφηβες νύφες. Σύμφωνα με το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, ο γάμος των ανήλικων ήταν πολύ λιγότερο κοινός μεταξύ των Σύρων πριν από τον πόλεμο. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα ποσοστά γάμου παιδιών είναι τέσσερις φορές υψηλότερα στους συριακούς πρόσφυγες σήμερα, από ό, τι μεταξύ των Σύρων πριν από την κρίση.
 
Οι λόγοι για τους οποίους οι οικογένειες δίνουν τη συγκατάθεσή τους στον πρώιμο γάμο είναι ποικίλοι. Από τη μια υπάρχει ο οικονομικός παράγοντας, αφού οι οικογένειες αδυνατούν να ανταποκριθούν στα έξοδα μιας έφηβης κόρης, και από την άλλη υπάρχουν ζητήματα τιμής που οξύνονται εν καιρώ πολέμου: με το να παντρέψουν μια από τις έφηβες κόρες τους εξασφαλίζουν ότι ο γαμπρός θα είναι μέλος της κοινότητάς τους, αλλά και το ότι δεν θα πέσει το κορίτσι θύμα κάποιου είδους εκμετάλλευσης και παρενόχλησης.

image
 
Η νόμιμη ηλικία του γάμου στην Τουρκία είναι τα 18 ή τα 17 με τη συγκατάθεση των γονέων. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι πολίτες μπορούν να παντρευτούν στα 16, με την επιφύλαξη δικαστικής απόφασης. Οι θρησκευτικοί γάμοι σε ηλικίες μικρότερες από αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν σε διαφορετικά επίπεδα σε όλη τη χώρα ως «ένα κοινό μυστικό», αναφέρει η Sebzeci. Αυτή η ανεκτικότητα στο ζήτημα θα μπορούσε να εξηγήσει μια απροθυμία να παρέμβουν οι αρχές στις κοινότητες προσφύγων, αντιλαμβανόμενες την πρακτική ως μέρος της παράδοσης.
 
Αν και τα κορίτσια μιλούσαν ελεύθερα μέσα στην ασφάλεια των σπιτιών τους, η Sebzeci πέρασε περισσότερο χρόνο ακούγοντας αντί να φωτογραφίζει. Κάποιοι δεν συναινούσαν να φωτογραφίζονται χωρίς την άδειά τους και δεν της επετράπη να φωτογραφίσει γαμήλιες τελετές. Αντ ‘αυτού, χρησιμοποίησε μια διαφορετική προσέγγιση, μερικές φορές δείχνοντας τα κορίτσια πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών τους.

Ads

image

Η ενδυνάμωση αυτών των οικογενειών και των παιδιών τους ώστε να επιλέξουν να δράσουν διαφορετικά, αποφεύγοντας τον εφηβικό γάμο, περνάει εκπαίδευση σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της εκμάθησης της τουρκικής γλώσσας. «Πρέπει να σκεφτούμε πώς μπορούμε να τους βοηθήσουμε να προσαρμοστούν στην κοινωνία», αναφέρει η Sebzeci.

image

image