Η αλλαγή του κλίματος θα μπορούσε σύντομα να μετατρέψει περισσότερα από 143 εκατομμύρια ανθρώπους σε «μετανάστες κλίματος» που θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και ίσως μόνιμα, λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, των πλημμυρών, των ξηρασιών και των ακραίων φαινομένων όπως καύσωνες και φυσικές καταστροφές, επισημαίνει μια νέα έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ads

Η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει σε μαζική μετακίνηση ανθρώπων εντός και εκτός συνόρων, δημιουργώντας «hotspots» όπου δεκάδες εκατομμύρια κόσμου θα ξεχυθούν προς ήδη πυκνοκατοικημένες φτωχογειτονιές, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. 

Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μετατόπισης πληθυσμού θα πραγματοποιηθεί στην Αφρική, τη Νότια Ασία και τη Λατινική Αμερική – τρία «καυτά σημεία» που αντιπροσωπεύουν το 55% των πληθυσμών του αναπτυσσόμενου κόσμου. Στην υποσαχάρια Αφρική 86 εκατομμύρια αναμένεται να εκτοπισθούν εσωτερικά στα επόμενα χρόνια, στη νότια Ασία περίπου 40 εκατομμύρια και στη Λατινική Αμερική, 17 εκατομμύρια.

Τέτοιες ροές ανθρώπων θα μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστιες διαταραχές, απειλώντας τη διακυβέρνηση και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα υποστηρίζει ότι εξακολουθεί να είναι δυνατή η αποτροπή των χειρότερων επιπτώσεων.

Ads

Αυτό το σενάριο αποτελεί μέρος μιας πρωτοποριακής μελέτης επικεντρωμένης στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση «Groundswell-Προετοιμασία για την Εσωτερική Μετανάστευση του Κλίματος» μετατοπίζει επίσης το επίκεντρο της διασυνοριακής μετανάστευσης και προσελκύει την παγκόσμια προσοχή καθώς οι πρόσφυγες και οι μετανάστες θα φεύγουν πλέον όχι μόνο από τον πόλεμο, τη φτώχεια και την καταπίεση, αλλά και από το κλίμα, αναζητώντας βιώσιμα μέρη για να ζήσουν.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας προκάλεσε ήδη τη μετανάστευση ανθρώπων από τις αλυσίδες των νησιών του Ειρηνικού και της Ωκεανίας και τις παράκτιες περιοχές χαμηλού ύψους που πλημμυρίζουν τακτικά ενώ οι περιοχές που υποφέρουν από υπερβολική ξηρασία έστειλαν άλλους σε αναζήτηση αειφόρων γεωργικών εκτάσεων. Μεγάλο μέρος της προσεχούς μετανάστευσης θα μεταφέρει πληθυσμούς ανθρώπων τις επόμενες τρεις δεκαετίες από αγροτικές περιοχές σε αστικές περιοχές. Και βέβαια, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες θα πληγούν περισσότερο, σύμφωνα με την έκθεση, καθιστώντας τη γεωργία δύσκολη ή και αδύνατη σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη, απειλώντας τους υδάτινους πόρους και αυξάνοντας την πιθανότητα πλημμυρών, ξηρασίας και καταιγίδων.

image

Η μετανάστευση μεταξύ των χωρών έχει βρεθεί ξανά στο επίκεντρο, μαζί και οι δυνητικές της διασυνοριακές συγκρούσεις, αλλά η εσωτερική μετανάστευση μπορεί να προκαλέσει τεράστια αναστάτωση, ασκώντας πίεση στις υποδομές, τις θέσεις εργασίας, τα τρόφιμα και τους υδάτινους πόρους.

Οι συγγραφείς της μελέτης ωστόσο λένε ότι εξακολουθεί να υπάρχει λόγος αισιοδοξίας: εάν ο κόσμος ενεργήσει εγκαίρως για να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και συμμετέχει σε έναν «ισχυρό προγραμματισμό ανάπτυξης», η πλημμύρα των «μεταναστών κλίματος» θα μπορούσε να μειωθεί κατά 80 τοις εκατό σε μόλις 40 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η μετανάστευση με βάση την αλλαγή του κλίματος θα είναι πραγματικότητα, αλλά δεν χρειάζεται να είναι μια κρίση, υπό την προϋπόθεση ότι θα αναλάβουμε δράση τώρα και θα ενεργήσουμε τολμηρά», δήλωσε ο John Roome, διευθυντής για την αλλαγή κλίματος στον όμιλο της Παγκόσμιας Τράπεζας. Έθεσε τρεις βασικές ενέργειες που πρέπει να υλοποιήσουν οι κυβερνήσεις: πρώτον, να επιταχύνουν τις μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δεύτερον, οι κυβερνήσεις να ενσωματώσουν τη «μετανάστευση της κλιματικής αλλαγής» στον εθνικό αναπτυξιακό προγραμματισμό τους και τρίτον, να επενδύσουν σε επιπλέον δεδομένα και ανάλυση.

«Έχουμε μια ευκαιρία πριν την εκδήλωση των ανεπιστρεπτί επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, για να προετοιμάσουμε το έδαφος για αυτή τη νέα πραγματικότητα», δήλωσε η  Kristalina Georgieva, διευθύνων σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι θα μετακινηθούν εντός εθνικών συνόρων για να αποφύγουν τις αρχικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως η ξηρασία, η καταστροφή των καλλιεργειών και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Ο αριθμός αυτών των μεταναστών θα μπορούσε να μειωθεί κατά δεκάδες εκατομμύρια αν υπάρξει παγκόσμια δράση για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και μέσω ενός μακρόπνοου αναπτυξιακού σχεδιασμού. Υπάρχει αυτή τη στιγμή η ευκαιρία να σχεδιάσουμε και να δράσουμε για τις αναδυόμενες απειλές της κλιματικής αλλαγής», είπε χαρακτηριστικά.

image

Αλλά δεν υπάρχει πολύς χρόνος να δράσουμε. Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Chaloka Beyani, τόνισε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει άμεσα να λάβουν δράση. Υπογράμμισε μάλιστα ότι η αλλαγή του κλίματος, στερεί από τους ανθρώπους τρόφιμα και νερό. «Η πρόσβαση σε πόρους, περιορίζεται από κλιματικούς παράγοντες, και γεννά σύγκρουση», ανέφερε.

Οι ερευνητές προειδοποιούν πως ακραία φαινόμενα θερμοκρασίας που συμβαίνουν κάθε εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια ίσως γίνουν συνηθισμένα σε τροπικές χώρες ως τα τέλη του 21ου αιώνα. Οι συνθήκες διαβίωσης θα καταστούν ανυπόφορες για τους κατοίκους αυτών των χωρών, ωθώντας τους σε μαζική μετανάστευση.