Οι επιδημίες είναι από τις αγαπημένες αφορμές των συνωμοσιολόγων. Ο νέος κινεζικός κοροναϊός δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Μάλιστα, τα πράγματα φαίνεται πως είναι τόσο σοβαρά, που το Facebook ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θα αποσύρει παραπλανητικό υλικό σχετικά με τον κορωνοϊό.

Ο μεγαλύτερος ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε σε ανάρτηση στο ιστολόγιό του ότι θα αποσύρει περιεχόμενο για τον ιό «στο οποίο θα υπάρχουν ψευδείς ισχυρισμοί ή θεωρίες συνωμοσίας που έχουν καταρριφθεί από διεθνείς οργανισμούς υγείας και τις τοπικές υγειονομικές αρχές», εξηγώντας ότι το περιεχόμενο αυτό παραβιάζει τους κανονισμούς του Facebook περί απαγόρευσης της παραπληροφόρησης που ενδέχεται να προκαλέσει «σωματικές βλάβες».

Όπως σημειώνει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η κίνηση αυτή είναι ασυνήθιστα δραστική για το Facebook, καθώς τις περισσότερες φορές περιορίζει την ανάρτηση περιεχομένου που περιέχει παραπλανητικές πληροφορίες για την υγεία επιβάλλοντας περιορισμούς στα αποτελέσματα αναζητήσεων και τις διαφημίσεις.

Η προσέγγιση αυτή του ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει την οργή των επικριτών του ότι το Facebook έχει αποτύχει να περιορίσει την εξάπλωση ανακριβειών σε ιατρικά θέματα, κυρίως σε ό,τι αφορά τα εμβόλια.

Αλλεπάλληλα κύματα fake news

Ενα παραπλανητικό βίντεο που δείχνει μία γυναίκα να τρώει νυχτερίδα με «ξυλάκια», φουσκωμένοι απολογισμοί κρουσμάτων και θανάτων…ένας ορυμαγδός παραπλανητικών πληροφοριών για την επιδημία της κινεζικής ιογενούς πνευμονίας κατακλύζει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τροφοδοτώντας τον φόβο και την σύγχυση των πληθυσμών.

Στον Χονγκ Κονγκ, μία 40χρονη γιατρός είναι αγανακτισμένη από τα μηνύματα που έχει δεχθεί στο Whatsapp σε μια ομάδα που έχει δημιουργήσει η οικογένειά της.

«Είδα μια πληροφορία…μία συμβουλή να χρησιμοποιείς σεσουάρ για τα μαλλιά για την αποστείρωση του προσώπου και των χεριών και να πίνεις ζεστό νερό 60 βαθμών Κελσίου για να παραμείνεις υγιής. Είδα επίσης ένα μήνυμα στο Facebook που συνιστά στους ανθρώπους να πίνουν Dettol».

Ως γιατρός, γνωρίζει ότι κανένα από τα μέτρα αυτά δεν είναι αποτελεσματικό…αλλά μπορεί να αποβούν επικίνδυνα.

Από την ανακοίνωση στις αρχές του Ιανουαρίου της εμφάνισης του νέου κινεζικού ιού στην πόλη Ουχάν, τα fake news έχουν εισβάλει στο Ιντερνετ.

Η Κριστίνα Ταρνταγκίλα, ειδική των μέσων ενημέρωσης του Poynter Institute δηλώνει ότι περισσότεροι από 50 οργανισμοί που κάνουν διασταύρωση για τον εντοπισμό των fake news έχουν εντοπίσει «τρία κύματα» τέτοιων πληροφοριών.

«Το ένα αφορά την προέλευση του ιού, το δεύτερο ψεύτικες πατέντες φαρμακευτικών προϊόντων και το τρίτο τρόπους πρόληψης ή θεραπείας», εξηγεί.

Ρατσιστικά στερεότυπα

Οι δημοσιογράφοι που είναι επιφορτισμένοι με την διασταύρωση και εξακρίβωση της αξιοπιστίας πληροφοριών στο AFP έχουν αντιμετωπίσει πληθώρα fake news.

Μία τέτοια πληροφορία, που κυκλοφορεί στην Σρι Λάνκα, αναφέρει ότι τα 11 εκατομμύρια των κατοίκων της Ουχάν θα πεθάνουν. Μία άλλη, ότι είδη διατροφής και ορισμένες κοινότητες στην Αυστραλία είναι μολυσμένα από τον νέο κινεζικό ιό, την στιγμή που πολλές δημοσιεύσεις διαφημίζουν ότι ένα αλατώδες διάλυμα προστατεύει από τον ιό.

Πολλές από τις παραπλανητικές αναρτήσεις στηρίζονται σε προκαταλήψεις για τις διατροφικές συνήθειες στην Κίνα ή σε ρατσιστικά στερεότυπα.

Οι εικόνες με την γυναίκα που τρώει νυχτερίδα με «ξυλάκια» έγινε viral και δημοσιεύθηκε και από δυτικά ταμπλόιντ, που βλέπουν σε αυτήν την απόδειξη ότι αιτία της κρίσης είναι η όρεξη των Κινέζων για την κατανάλωση εξωτικών άγριων ζώων. Το βίντεο τραβήχτηκε από μπλόγκερ το 2016 στο αρχιπέλαγος του Παλάου στον Ειρηνικό. Ελάχιστα μέσα διόρθωσαν εκ των υστέρων την πληροφορία.

Η αλήθεια είναι ότι, αν και η κινεζική γαστρονομική παράδοση θέλει την κατανάλωση συστατικών που σε άλλους τόπους θεωρούνται αηδιαστικά και η πώληση ζώντων ζώων αποτελεί πηγή ανησυχίας, η νυχτερίδα δεν είναι συνηθισμένο έδεσμα.

Στην Αυστραλία, όπου ζει πολυπληθής κινεζική κοινότητα, υπάρχει κατακλυσμός fake news.

Την Δευτέρα, βουλευτής του Μπρισμπέιν προειδοποίησε τους ψηφοφόρους για πλαστή ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας σχετικά με τους κινδύνους που προέρχονται από την μετακίνηση σε περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση Κινέζων.

«Τα fake news που μεταδίδονται από κρετίνους ρατσιστές προκαλούν αίσθημα φόβου και αβεβαιότητας», λέει.