Πώς ένα μικρό ισπανικό χωριό μόλις 62 ψυχών έφτασε να θεωρείται καταραμένο και «δεμένο» με μία κατάρα τόσο δυνατή που μόνο ο Πάπας μπορεί να λύσει;

Μία περίεργη ιστορία μαγείας, δεισιδαιμονίας, εκδίκησης, φθόνου, αλλά κυρίως εξουσίας, ξετυλίχτηκε αιώνες πριν, στο χωριό Trasmoz, στους πρόποδες της χιονισμένης οροσειράς του βουνού Moncayo στην Αραγονία.

Η Ruiz, «μάγισσα» και φύλακας του μισογκρεμισμένου κάστρου του 12ου αιώνα, είναι μία σύγχρονη γυναίκα, ντυμένη με γούστο και εφοδιασμένη με λάπτοπ. Μόνο τα σκουλαρίκια με τις μικρές κουκουβάγιες και τα χρυσά φυλαχτά που είναι περασμένα στον λαιμό της, ενδεχομένως «δείχνουν» κάτι για κείνη (ή, τον ρόλο που υποδύεται).

«Η ιστορία της μαγείας στο Trasmoz ξεκινά εδώ, σε αυτό το κάστρο» εξηγεί στο BBC. 

«Κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα, οι αφέντες του άρχισαν να «κόβουν» πλαστά νομίσματα. Και για να κρατήσουν τους κατοίκους του Trasmoz μακριά από την (παράνομη, βεβαίως) διαδικασία φρόντισαν να εξαπλωθεί η φήμη ότι στο κάστρο ζούσαν μάγισσες και μάγοι που τη νύχτα κροτάλιζαν αλυσίδες και παρασκεύαζαν μαγικά φίλτρα στα καζάνια τους. Η φήμη εξαπλώθηκε -εν ολίγοις το κόλπο έπιασε- και το Trasmoz συνέδεσε για πάντα τη μοίρα του με τη μαγεία» λέει η Ruiz.

Η Ruiz σημειώνει ότι, την εποχή εκείνη το Trasmoz ήταν μια ακμάζουσα κοινότητα και ένα ισχυρό φέουδο, αφού η περιοχή ήταν προικισμένη με ορυχεία σιδήρου και αργύρου, ξυλεία και αποθέματα νερού.

Επίσης, το έδαφος της δεν ήταν υπό την κυριαρχία της Καθολικής Εκκλησίας, όπως η υπόλοιπη περιοχή.

Μάλιστα, με βασιλικό διάταγμα το φέουδο εξαιρούνταν από τέλη και φόρους που άλλοι ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλλουν στο κοντινό μοναστήρι του Veruela – γεγονός που εξόργισε την Εκκλησία.

Η εκδίκηση του ηγουμένου και ο αφορισμός 

Έτσι, όταν οι φήμες ότι το Trasmoz είναι άντρο μαύρης μαγείας -μία φήμη που σιγά σιγά άρχισε να εξαπλώνεται πέρα ​​από τα όρια του χωριού- ο ηγούμενος του μοναστηριού Veruela βρήκε την ευκαιρία να τιμωρήσει τους κατοίκους, ζητώντας από τον αρχιεπίσκοπο του Tarazona, της μεγαλύτερης πλησιέστερης πόλης, να αφορίσει ολόκληρο το χωριό. Ο αφορισμός συνεπαγόταν απαγόρευση: Οι κάτοικοι αποκλείονταν τόσο από την εξομολόγηση όσο και από τη θεία κοινωνία της Καθολικής Εκκλησίας.

Η πλούσια κοινότητα  του Trasmoz, ένα πολυ-πολιτισμικό μείγμα Εβραίων, Χριστιανών και Αράβων, αρνήθηκε να μετανοήσει – ήταν ο μόνος τρόπος για την άρση του αφορισμού. Οι διαφορές τους με τον ηγούμενο συνεχίστηκαν επί σειρά ετών, μέχρι που μια μέρα το μοναστήρι έκανε εκτροπή του νερού από το χωριό προς το μοναστήρι. Ήταν η τιμωρία για την άρνηση να πληρώνουν φόρο στο μοναστήρι.

Σε απάντηση, ο Pedro Manuel Ximenez de Urrea, ο αφέντης του Trasmoz, πήρε τα όπλα εναντίον της Μονής. Αλλά προτού ξεσπάσει ο πόλεμος το θέμα έφτασε στον βασιλιά Φερδινάνδο Β, ο οποίος αποφάσισε ότι η αντίδραση του Trasmoz ήταν δικαιολογημένη.

Η ήττα και η κατάρα της Εκκλησίας

Η Εκκλησία ποτέ δεν ξεπέρασε την ήττα αυτή, και με τη ρητή άδεια του Πάπα Julius II, το 1511, έριξε κατάρα πάνω στο χωριό (Βιβλίο Ψαλμών, ψαλμός 108).

Το πιο ισχυρό «εργαλείο» για την Εκκλησία της εποχής εκείνης ήταν η κατάρα.

Η επίσημη δικαιολογία βασιζόταν στον ισχυρισμό ότι ο Pedro Manuel και ο λαός της Trasmoz είχαν τυφλωθεί από τη μαγεία, ενώ μόνο ο Πάπας είχε τη δύναμη, την εξουσία, τη δικαιοδοσία να λύσει την κατάρα. Ωστόσο, κανένας Πάπας δεν το έχει πράξει μέχρι σήμερα.

Η παρακμή 

Τα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν εύκολα για Trasmoz. Το κάστρο κάηκε ολοσχερώς το 1520 και παρέμεινε σε ερείπια για αιώνες. Αφότου οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν από την Ισπανία τον 15ο αιώνα, το Trasmoz έπεσε σε παρακμή.

Από τους περίπου 10.000 κατοίκους έφτασε στους 62, εκ των οποίων μόνον οι μισοί ζουν μόνιμα εκεί. Το χωριό σήμερα δεν έχει καταστήματα, ούτε σχολείο, μόνο ένα μπαρ. Τα περισσότερα σπίτια είναι σε άθλια κατάσταση και οι δρόμοι είναι ως επί το πλείστον άδειοι.

Ένα μικρό τμήμα του κάστρου έχει αποκατασταθεί για να στεγάσει ένα μικρό μουσείο μαγείας και μια συλλογή με… σύνεργα, όπως σκούπες, μαύρους σταυρούς και καζάνια.

Διασχίζοντας την αυλή, υπάρχει το γλυπτό μίας γυναίκας από σφυρήλατο σίδερο. «Είναι το La Tia Casca, η τελευταία μάγισσα που θανατώθηκε στο Trasmoz, το 1860» λέει η Ruiz. «Είχε ξεσπάσει θανατηφόρα επιδημία, για την οποία ούτε θεραπεία, ούτε εξήγηση βρέθηκε. Κατηγορήθηκε η La Tia Casca, την οποία έριξαν σε ένα βαθύ πηγάδι».

Το φεστιβάλ Feria de Brujeria

Η παράδοση της μαγείας παραμένει ακόμη ζωντανή στο χωριό. Κάθε Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Feria de Brujeria, στήνεται μια μικρή αγορά με παρασκευάσματα όπως λοσιόν και φίλτρα από  θεραπευτικά και παραισθησιογόνα βότανα και φυτά που φυτρώνουν στα βουνά του Moncayo.
Ηθοποιοί στήνουν σκηνές, στις οποίες γίνονται αναπαραστάσεις από στιγμές της ζωής των υποτιθέμενων μαγισσών. Και ένα -τυχερό, όπως λένε- άτομο παίρνει τον τίτλο της μάγισσας της χρονιάς. Η Ruiz, η οποία ζει μόνιμα στην Trasmoz, είναι η μάγισσα της τελευταίας διοργάνωσης και όπως εξηγεί έχει γνώσεις βοτανικής ιατρικής.

Εάν ξέρει να κάνει ξόρκια; Ξέρει, όπως απαντά, ένα καλό αφέψημα από φασκόμηλο και δεντρολίβανο, ιδανικό για την κατάθλιψη και την ατυχία. «Αλλά πρέπει να το πιστεύεις για να κάνει δουλειά» λέει η Ruiz.