Ο Μάρτιν Σούλτς ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την προεδρία του ευρωκοινοβουλίου και θα ενισχύσει το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) στις εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία. Από πολλούς παρουσιάζεται ως ο άνθρωπος που θα μπορούσε να αναταράξει την γερμανική πολιτική σκηνή ακόμη και να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Άνγκελα Μέρκελ. Το σίγουρο είναι πως πρωτίστως ο Μάρτιν Σουλτς θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη σχέση του με τον Πρόεδρο του SPD Ζίγκμαρ Γκάμπριελ καθώς σε αυτή τη φάση το πολιτικό του μέλλον είναι μάλλον αβέβαιο. 

«Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση», δήλωσε ανακοινώνοντας την αποχώρηση του από την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αν και δεν το αποφάσισε ο ίδιος. Ο Σουλτς επιθυμούσε την παραμονή του στη θέση του προέδρου , αλλά η συμφωνία της ομάδας των Δημοκρατών και Σοσιαλιστών με το συντηρητικό Ευρωπαικό Λαικό Κόμμα(ΕΛΚ) προέβλεπε την κατάληψη της θέσης από το τελευταίο στο μέσο της θητείας(2.5 χρόνια) του Ευρωκοινοβουλίου. Ο απερχόμενος πρόεδρος προσπάθησε να την αλλάξει συμμαχώντας ανοικτά με τον Ζ.Κ. Γιουνκέρ, που επίσης τάχθηκε δημοσίως υπέρ της παραμονής του Σουλτς παρότι ανήκει στο ΕΛΚ. Αλλά μια τέτοια λύση θα προκαλούσε μεγάλες τριβές στο ΕΛΚ, όπου διαγκωνίζονται αρκετοί δελφίνοι για την κατάληψη της θέσης του προέδρου.

Όπως έχει γράψει η Deutsche Welle, ο Σουλτς θα είναι υποψήφιος με το SPD στη Βόρεια Ρηνανία – Βεστφαλία και θεωρείται βέβαιο πως θα αναλάβει κορυφαίο υπουργείου, είτε οι σοσιαλδημοκράτες κερδίσουν τις εκλογές, είτε στην περίπτωση που δεν κερδίσουν παραμείνουν στον «μεγάλο συνασπισμό» υπό την Άνγκελα Μέρκελ.

Πολλοί μάλιστα βλέπουν στο πρόσωπο του έναν πιθανό διάδοχο της Μέρκελ. Εξάλλου ο ίδιος δεν έχει αποκλείσει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να ηγηθεί του SPD. Πάντως τον πρώτο λόγο για αυτή τη θέση θα έχει ο σημερινός πρόεδρος του κόμματος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

Ο Μάρτιν Σουλτς αναγνωρίζεται στη Γερμανία ως ένας από τους πιο επιτυχημένους πολιτικούς και ένθερμος υποστηρικτής της ευρωπαϊκής ενοποίησης, την οποία έχει χαρακτηρίσει ως το σπουδαιότερο πολιτικό επίτευγμα του 20ου αιώνα. Η αποχώρησή του από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα μπορούσε να σηματοδοτεί ένα νέο ξεκίνημα. Ωστόσο το πολιτικό του μέλλον, επί του παρόντος, χαρακτηρίζεται αβέβαιο.

Αβέβαιο πολιτικό μέλλον

Τις τελευταίες εβδομάδες, όπως γράφει το Spiegel, ο Μάρτιν Σουλτς εμφανίζεται ως υποψήφιος για διάφορες υψηλόβαθμες θέσεις. Τα σενάρια φέρνουν τον Σουλτς στη θέση του επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος ή στην υποψηφιότητα του κόμματος για την Καγκελαρία ή στη θέση του υπουργού Εξωτερικών της επόμενης κυβέρνησης.

Για όλα τα παραπάνω σενάρια ωστόσο λόγο θα έχει και ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο σημερινός πρόεδρος του SPD και υπουργός Οικονομικών της γερμανικής κυβέρνησης του μεγάλου συνασπισμού (Σοσιαλδημοκράτες – Χριστιανοδημοκράτες). Μέχρι στιγμής ο Γκάμπριελ δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του εγείροντας ερωτήματα για το μέλλον του Σουλτς.

Από τον αλκοολισμό στην πολιτική

Όπως σημειώνει το Spiegel, ο Σουλτς, από τα σοβαρά προβλήματα με τον αλκοολισμό που αντιμετώπιζε στην ηλικία των 24, που τον έφεραν κοντά στην αυτοκτονία, έχει διανύσει πολύ δρόμο. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας του έμαθε πως μια από τις πιο επικίνδυνες αδυναμίες του ήταν πως πάντα έθετε πάρα πολύ υψηλούς στόχους, υπερεκτιμώντας σε κάποιες περιπτώσεις τις ικανότητές του.

Στα νιάτα του έπαιζε ποδόσφαιρο σε ομάδα της Βιρσέλεν, τη γενέτειρά του. Για χρόνια ήταν ονειρευόταν πως μια μέρα θα γινόταν επαγγελματίας παίχτης. Σύμφωνα με όσους τον ζούσαν εκείνη την περίοδο, ήταν ένας καλός παίκτης αλλά όχι κάτι καταπληκτικό. Σε κάθε περίπτωση ένας σοβαρός τραυματισμός στο γόνατα έδωσε πρόωρα τέλος στα όνειρά του.

Σήμερα, ο ίδιος παραδέχεται πως τα όνειρά του για την ποδοσφαιρική του καριέρα ήταν υπερβολικά. Ωστόσο εκείνη την περίοδο η απογοήτευση τον οδήγησε στον αλκοόλ. Με τα χρόνια ο Σουλτς δηλώνει πως έμαθε τις δυνάμεις του και ποιους στόχους πρέπει να θέτει βάσει αυτών.

Για το γερμανικό περιοδικό, ο Σούλτς βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μια τέτοια διαδικασία αξιολόγησης των δυνάμεών του. Ο ίδιος δεν έχει καμία αμφιβολία πως θα μπορούσε να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών. Εξάλλου κατά γενική εκτίμηση θεωρείται ως ένας από τους πιο ικανούς και έμπειρους πολιτικούς για διάδοχος του Φρανκ Βάλτερ Στεϊνμάιερ. Έχει καλή γνώση των διεθνών υποθέσεων και επαφές με σημαντικούς ηγέτες και θεσμικούς αξιωματούχους σε όλο τον κόσμο. Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική, ενδεχομένως έχει καλύτερο δίκτυο ακόμη και σε σύγκριση με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. «Όταν αποτελείς κομμάτι της ΕΕ τόσο καιρό όσο εγώ, τότε μπορείς να δηλώσεις πως γνωρίζεις τους πάντες», είχε δηλώσει κάποτε.

Ως πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, το Spiegel, γράφει πως έχει αποδείξει αυτή την εμπειρία του και μάλιστα σε πολύ δύσκολες διπλωματικές αποστολές. Ωστόσο από το περιβάλλον του σημειώνεται πως ίσως το μεγαλύτερο ελάττωμα του είναι η τάση που έχει για «υπερβολική αμεσότητα», χαρακτηριστικό που κάποιες φορές τον οδηγεί σε επιπόλαια σχόλια.

Μια ελκυστική υποψηφιότητα

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στη δημόσια σφαίρα, τέθηκε διστακτικά το ερώτημα αν ο Μάρτιν Σουλτς θα μπορούσε να μπει στη μάχη για τη διεκδίκηση της καγκελαρίας. Τα εν λόγω σενάρια τροφοδοτήθηκαν και από τη στασιμότητα του Γκάμπριελ στο θέμα της δικής του υποψηφιότητας. Από τότε έχει περάσει καιρός. Η ιδέα φαίνεται πως ωρίμασε και πλέον ο Σουλτς εμφανίζεται ως ενδιαφερόμενος για να ηγηθεί του SPD.

Παραδόξως το γεγονός πως οι περισσότεροι Γερμανοί δεν είναι εξοικειωμένοι με τον Σουλτς, λόγω της μακροχρόνιας παρουσίας του στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τον καθιστά ως έναν ελκυστικό υποψήφιο. Οι Γερμανοί πολίτες «παραγνωρίστηκαν» με τη Μέρκελ ενώ ο Γκάμπριελ δεν μπορεί να ενισχύσει τη δημοφιλία του σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναρριχηθεί στην ηγεσία της χώρας. Αντίθετα ο Σουλτς εμφανίζεται ως ένα νέο πρόσωπο καθώς λίγοι Γερμανοί έχουν πραγματικά πλήρη άποψη για αυτόν. Τουλάχιστον στην υποψηφιότητα Σούλτς υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης.

Η σχέση με τον Γκάμπριελ

Ο Γκάμπριελ και ο Σούλτς διατηρούν χρόνια στενή σχέση, ωστόσο στην συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία οι φιλοδοξίες τους φαίνεται να συγκρούονται. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ρήγμα ανάμεσα στους δύο. Οι δυο τους φέρονται να έχουν συμφωνήσει σε κάτι: Ένας από τους δύο θα παρουσιαστεί ως υποψήφιος.

Ωστόσο πρόσφατα ήρθε και η πρώτη δημόσια μεταξύ τους σύγκρουσης. Αφορμή αποτέλεσε το θέμα της CETA, η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΕΕ και Καναδά. Πρόκειται για μια συμφωνία που έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις στη Γερμανία και σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Ο Σουλτς, που υποστηρίζει την εν λόγω συμφωνία, είχε συνάντηση με τον Καναδό πρωθυπουργό Τζαστιν Τριντό στην Οτάβα.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων κανόνισε να υπάρξει και μια επαφή αντιπροσωπείας του SPD με την κυβέρνηση του Καναδά για μια αναλυτικότερη ενημέρωση επί της συμφωνίας. Το ταξίδι είχε προγραμματιστεί, ωστόσο τελευταία στιγμή, ο Γκάμπριελ εκπλήσσοντας του πάντες το ακύρωσε. Η απόφαση του επικεφαλής του SPD προκάλεσε την οργή του Γκάμπριελ. «Δεν πρόκειται να κάνω τίποτα άλλο για την CETA», είχε δηλώσει εκείνη την περίοδο. Το θέμα της CETA τελικά προχώρησε, ωστόσο δεν συνέβη το ίδιο με τις σχέσεις του Σουλτς και του Γκάμπριελ, ακόμη κι αν ο τελευταίος υποστήριξε τελικά τη συμφωνία.

Η μεταξύ τους αντιπαράθεση ενισχύθηκε και από τα τελευταία δημοσκοπικά στοιχεία, που δείχνουν τη δημοτικότητα του Γκάμπριελ χαμηλή και δεν δίνουν καμία πιθανότητα να μπορέσει να απειλήσει τη Μέρκελ. Αντίθετα η δημοτικότητα του Μάρτιν Σουλτς αυξάνεται, γεγονός που ενισχύει την πεποίθηση πως θα ήταν καλύτερος υποψήφιος για το SPD αλλά και την δυσπιστία για τον Γκάμπριελ.

Ένα ακόμη σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο φαίνεται πως είναι η όλο και μεγαλύτερη απροθυμία του Σουλτς να κατέβει για την καγκελαρία χωρίς να αναλάβει ταυτόχρονα και την ηγεσία του SPD. Όπως αναφέρει το Spiegel, αν ο Γκάμπριελ σκεφτόταν πως ο Σούλτς θα γινόταν υποψήφιος του SPD για την Καγκελαρία και ο ίδιος θα διατηρούσε την προεδρία του κόμματος, έκανε λάθος. Αυτό το στοιχεία αναδεικνύει πλέον την αντιπαράθεσή τους σε υπαρξιακή, με το γερμανικό περιοδικό να σημειώνει πως ο Γκάμπριελ χάνει συνεχώς υποστηρικτές στο κόμμα, αντίθετα με τον Σουλτς που κερδίζει όλο και περισσότερους.

Ενδεικτικό της ρήξης των δύο ανδρών είναι και το γεγονός που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια μιας διήμερης περιοδείας του Μάρτιν Σουλτς στο Βερολίνο. Οι δημόσιες εμφανίσεις του Σουλτς, που σχετίζονταν με την παραλαβή ενός βραβείο και την παρουσίαση ενός βιογραφικού βιβλίου, καλύφθηκαν από τα γερμανικά μέσα και ο Γκάμπριελ δεν έκρυψε την ενόχλησή του.

Οι μεταξύ τους εντάσεις οξύνθηκαν μετά την ανακοίνωση στα μέσα Νοεμβρίου πως ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ θα είναι υποψήφιος για την Προεδρία της Γερμανίας. Η απόφαση ελήφθη σε συνεδρίαση των οργάνων του SPD. Θεωρητικά αυτό θα έπρεπε να προκαλέσει ικανοποίηση στον Σουλτς, η θέση του Υπουργού Εξωτερικών ήταν πλέον κενή. Ωστόσο ο Σουλτς μόνο ευχαριστημένος δεν ήταν και η αιτία διέρρευσε αργότερα.

Ο Γκάμπριελ κατά τη συνεδρίαση φέρεται να είπε πως όχι μόνο επιθυμεί να είναι υποψήφιος για την Καγκελαρία αλλά ταυτόχρονα ανακοίνωσε πως θέλει να αφήσει το υπουργείο Οικονομικών, θέση που κατέχει σήμερα, για να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εξωτερικών. Ο Γκάμπριελ στοχεύει στην ενίσχυση της δημοφιλίας του μέσα από μια θέση με υψηλότερο κυρός και μεγαλύτερη προβολή. Αν αυτό συμβεί ο Σουλτς μένει στον αέρα. 

Στον Γκάμπριελ η πρωτοβουλία των κινήσεων

Τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, ο Γκάμπριελ φαίνεται να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και οι περισσότεροι εκτιμούν πως θα είναι αυτός που θα θέσει υποψηφιότητα για την Καγκελαρία. Μετά από τόσο καιρό, σκέφτονται, δεν πρόκειται να υποχωρήσει την τελευταία στιγμή. Εξάλλου μέχρι σήμερα είχε αρκετές ευκαιρίες να ανακοινώσει πως αποσύρεται, αλλά δεν το έπραξε.

Αυτό που φέρεται εξετάζει στην τρέχουσα συγκυρία είναι ποια θέση θα είναι καταλληλότερη για αυτόν ώστε να αμφισβητήσει την Άνγκελα Μέρκελ. Ως αντιπρόεδρος της καγκελαρίας και υπουργός Οικονομικών (ρόλους που έχει σήμερα), ως ηγέτης του SPD  απελευθερωμένος από τους περιορισμούς της πειθαρχίας που επιβάλει η συμμετοχή του στο υπουργικό συμβούλιο ή ως διάδοχος του Σταϊνμάιερ στο υπουργείο Εξωτερικών, με την ελπίδα πως η θέση αυτή θα ενισχύσει το κύρος και τη δημοτικότητά του;

Στην τελευταία περίπτωση το πρόβλημα είναι πως ο Γκάμπριελ δεν φημίζεται για τις ικανότητές του στη διπλωματία. Αντίθετα, στα ταξίδια του στο εξωτερικό μέχρι στιγμής έχει δείξει την ικανότητα να δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις.  Από την άλλη η ανάληψη του χαρτοφυλακίου του υπουργείου Εξωτερικών από τον Γκάμπριελ θα αποτελούσε μια προσβολή για τον Σουλτς που θα επισφραγίσει και το τέλος των σχέσεών τους.

Στο SPD υπάρχουν φωνές που επισημαίνουν πως ο Σουλτς θα έπρεπε να διεκδικήσει πιο έντονα την υποψηφιότητά του. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν το έχει κάνει ακόμη κι αν είναι κοινό μυστικό πως θα μπορούσε να επικρατήσει έναντι του Γκάμπριελ.

Φαίνεται πως η σχέση τους δεν έχει φτάσει ακόμη σε σημείο να αμφισβητήσει την ηγεσία του Γκάμπριελ. Όπως σημειώνει το Spiegel, ο Σουλτς θα μπορούσε να διερωτηθεί αν αυτή η φιλία εξακολουθεί να υφίσταται. «Εξάλλου, ήταν ο ίδιος ο Γκάμπριελ που σε συνέντευξή του στο Spiegel τον Μάιο είχε δηλώσει πως τα μέλη του κόμματος θα πρέπει να έχουν λόγο και να μπορούν να ψηφίσουν ποιον θα ήθελαν για υποψήφιο καγκελάριο του SPD», καταλήγει το γερμανικό περιοδικό.