Μια Κυριακή του 2011, στο αποκορύφωμα της Αραβικής Άνοιξης, ένας ξυλουργός από τη Λαμπεντούζα αποφάσισε να εγκαταλείψει την κατασκευή επίπλων. Ο Francesco Tuccio πήρε την απόφαση ενώ βρισκόταν στην εκκλησία του χωριού του και κοιτούσε τους απελπισμένους μετανάστες που είχαν μόλις φθάσει από την Ερυθραία, να θρηνούν τους αγαπημένους τους που δεν κατάφεραν να φτάσουν στις ακτές της Ευρώπης και πνίγηκαν στα νερά της Μεσογείου.

Ύστερα, κατέβηκε στην παραλία και άρχισε να μαζεύει ξύλα από τις βάρκες των διακινητών, συντρίμμια που είχαν ξεβραστεί στις ακτές της Λαμπεντούζα.

Ώρες αργότερα, μόνος στο εργαστήριό του, ο Φραντσέσκο άρχιζε να σκαλίζει σταυρούς, νιώθοντας να τον διαπερνά ρίγος στο άγγιγμα του ξύλου που, όπως είπε, τον έκανε να σκεφτεί ότι, στην πραγματικότητα πρόκειται για ιερά κειμήλια που μυρίζουν «αλάτι, θάλασσα και δυστυχία».

Ο Φραντσέσκο ζήτησε από τον ιερέα της ενορίας του να τοποθετηθεί πάνω από την Αγία Τράπεζα ένας μεγάλος, τραχύς στην όψη σταυρός για να υπενθυμίζει το εκκλησίασμα την απελπιστική κατάσταση των προσφύγων και μεταναστών και πρόσφερε σε κάθε έναν από τους απελπισμένους αυτούς ανθρώπους, έναν μικρό σταυρό ως σύμβολο της διάσωσής τους, αλλά και της ελπίδας για μια νέα ζωή.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ο ξυλουργός Φραντσέσκο είχε προσφέρει στους μετανάστες περισσότερα σταυρουδάκια από κάθε ενορία στη Σικελία. Και δύο χρόνια μετά, σκάλισε για τον Πάπα Φραγκίσκο, πάντα από συντρίμμια της τραγωδίας, ένα δισκοπότηρο.

Πώς έφτασε η ιστορία του Ιταλού ξυλουργού στο Βρετανικό Μουσείο 

Την ιστορία του Φραντσέσκο παρουσίασε το Radio 4 του BBC τον περασμένο Μάιο. Η Τζιλ Κουκ, επιμελήτρια στο Βρετανικό Μουσείο συγκινήθηκε βαθιά από την ιστορία και την ευγένεια του Φραντσέσκο. Και αμέσως σκέφθηκε ότι, ένας από τους σταυρούς που σκάλιζε ο ξυλουργός από τη Λαμπεντούζα θα μπορούσε να βρει θέση στο Βρετανικό Μουσείο. Να είναι εκεί για να θυμίζει, να «αφηγείται» την περιπέτεια των μεταναστών.

«Δεν δείχνουμε φωτογραφίες στο Μουσείο» είπε η τζιλ Κουκ στο BBC. «Δείχνουμε μόνο αντικείμενα, και έτσι οι μετανάστες, οι οποίοι δεν έχουν τίποτα μαζί τους, θα παρέμεναν κατά έναν τρόπο αόρατοι».
Ήταν τόσο έντονη η παρόρμηση της Κουκ ότι το μουσείο πρέπει να αποκτήσει έναν σταυρό του Φραντσέσκο, ώστε δεν τόλμησε να ομολογήσει τη σκέψη της στα αφεντικά της, φοβούμενη την πιθανότητα να τη σταματήσουν. Αντ ‘αυτού, ζήτησε από έναν Ιταλό συνάδελφό της να παραγγείλει υπό άκρα μυστικότητα στον Φραντσέσκο να της σκαλίσει ένα σταυρό.

Έστειλε τον σταυρό στο Λονδίνο με το ταχυδρομείο 

Ο Φραντσέσκο συμφώνησε να σκαλίσει έναν σταυρό και να τον δωρίσει στο Βρετανικό Μουσείο. Όπως και έγινε. Τον έστειλε στο Λονδίνο με το ταχυδρομείο και η Κουκ, άνοιξε το δέμα μπροστά στον διευθυντή του Μουσείου και κάποιους από τους συναδέλφους της.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα του BBC, η Κουκ θυμάται ακόμη τη μεγάλη σιωπή και τη στιγμή που κατάφερε να ψελλίσει ότι, το έργο αυτό αποτελεί κομμάτι της ζώσας Ιστορίας και αξίζει μία θέση στο μεγαλύτερο μουσείο της Βρετανίας.

Τη σιωπή «έσπασε» ο διευθυντής του Μουσείου, Neil MacGregor*, ο οποίος ανακοίνωσε ότι όχι μόνο θα δεχτεί τον σταυρό στην συλλογή του Μουσείου, αλλά και ότι, ότι θα είναι το τελευταίο έργο που θα επιλέξει από τη θέση του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου.

Έτσι, ένας απλός, ξύλινος σταυρός με απομεινάρια από μπλε, πράσινο και κίτρινο χρώμα βρίσκεται σε μια μεγάλη γυάλινη προθήκη στο Βρετανικό Μουσείο, μαρτυρία μιας τραγικής Ιστορίας που συνεχίζει να γράφεται….

Ο Francesco Tuccio διάλεξε για τον σταυρό του Βρετανικού Μουσείου το ξύλο από τη βάρκα που ανατράπηκε στα ανοικτά των ακτών της Λαμπεντούζα στις 3 Οκτωβρίου 2013, στέλνοντας στον θάνατο 366 ψυχές.

Ήταν η τραγωδία που κινητοποίησε το Ιταλικό Ναυτικό για να ξεκινήσει την επιχείρηση Mare Nostrum με τις αποστολές διάσωσης.

Πάνω του «κρέμονται» άπειρες ανθρώπινες ιστορίες 

«Ήμουν τόσο χαρούμενος και περήφανος όταν το Μουσείο επικοινώνησε μαζί μου. Και τότε αναρωτήθηκα: Αν το μήνυμα έχει φτάσει σε ένα τόσο σημαντικό μουσείο, που επισκέπτονται άνθρωποι από όλο τον κόσμο, είναι άραγε αρκετό για να σπάσει τον πάγο στις καρδιές των ανθρώπων που εξακολουθούν να αδιαφορούν για αυτή την τρομερή κρίση;»

Είναι δύσκολο να σταθεί κανείς μπροστά από αυτό τον ταπεινό σταυρό, ανάμεσα σε τόσα πολλά, πλούσια και σίγουρα ανεκτίμητα εκθέματα και να μην συγκινηθεί μέχρι δακρύων. Το μήνυμα είναι ισχυρό, άμεσο και αρκετό για να προκαλέσει θλίψη. 
Για την Τζιλ Κουκ είναι ένα αντικείμενο πάνω στο οποίο «κρέμονται» άπειρες ανθρώπινες ιστορίες. Μια μαρτυρία για μια τραγική περίοδο της Ιστορίας και ελπίζει, μια μαρτυρία για την ανθρωπότητα.

Η προσφυγική κρίση

Οκτώβριος 2013: 366 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους όταν το σκάφος τους ανατράπηκε στα ανοικτά του νησιού
Απρίλιος 2015: 800 άνθρωποι κινδύνευσαν όταν σκάφος βυθίστηκε στα νερά της Λιβύης ανοιχτά της Λαμπεντούζα
Η Λαμπεντούζα είναι το πλησιέστερο σημείο μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής και βρίσκεται σημείο νότια της Ιταλίας.
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έφθασαν στην Ιταλία μέσω θαλάσσης στην Ιταλία ήταν 153.842 το 2015 (το 2014 ήταν 170.000), ενώ 856.723 είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες έφτασαν δια θαλάσσης στην Ελλάδα το 2015.

* Ο Νιλ ΜακΓκρέγκορ παραιτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015. Υπήρξε επί 13 χρόνια διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου και στην Ελλάδα είναι γνωστός από τη σταθερή άρνηση του για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα