Μ’ ένα σκληρό άρθρο στο περιοδικό «Πολίτες» ο Κώστας Σκανδαλίδης κηρύσσει τον «θάνατο» του ΠΑΣΟΚ – τουλάχιστον όπως το ξέραμε – και θέτει αιχμηρά ερωτήματα για την πολιτική επιβίωση του κόμματος. Στο άρθρο του ο Κώστας Σκανδαλίδης γράφει χαρακτηριστικά ότι «το ΠΑΣΟΚ έχει υποστεί μετάλλαξη σε ένα αστικό, συντηρητικό κόμμα αξιωματούχων της εξουσίας» και αφήνει ευθείες αιχμές κατά του Ευάγγελου Βενιζέλου κάνοντας λόγο για «αρχηγισμό».

Ads

 
Ολόκληρο το άρθρο του Κώστα Σκανδαλίδη, με τον τίτλο «ΠΑΣΟΚ: Η επόμενη μέρα – Υπάρχει δρόμος αναγέννησης;» είναι το εξής:
 
«Το εκλογικό αποτέλεσμα για το ΠΑΣΟΚ αποτελεί δεινή πολιτική ήττα. Ουσιαστικά υποτριπλασίασε το ποσοστό από το 2009 στο 2012 και το ίδιο επαναλήφθηκε από το 2012 στο 2015. Το Κίνημα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου βρίσκεται σε μια κυριολεκτικά υπαρξιακή κρίση. Υπάρχουν, αν θέλουμε να αντικρύσουμε κατάματα την πραγματικότητα οι αντικειμενικές αιτίες που ανάγονται στην επιλογή της μνημονιακής συνταγής και της διαρκούς υποστήριξης της για μια ολόκληρη πενταετία με ότι αυτό συνεπάγεται. Την μονομερή ανάληψη της ευθύνης, την πολιτική της άγριας λιτότητας, την πολύχρονη ύφεση.
 
Και βεβαίως, την αδυναμία να πείσει ένα λαό που χάνει σημαντικότατο μερίδιο της καταχτημένης ευημερίας του ότι δεν υπήρχε άλλος δρόμος. Ιστορικά όπου εγκαθιδρύθηκε μνημόνιο και ΔΝΤ τα κόμματα που ανέλαβαν την ευθύνη εκλογικά κατέρρευσαν.
 
Παραλάβαμε μια ωρολογιακή βόμβα μεγατόνων που από αίσθηση πατριωτικής ευθύνης δεν την επιστρέψαμε στον αποστολέα της και αναλάβαμε να την απενεργοποιήσουμε μόνοι μας. Πληρώσαμε τα επίχειρα.
 
Υπάρχουν, όμως, και υποκειμενικές αιτίες.  Η κρίση ανέδειξε όλες τις παθογένειες  της Μεταπολίτευσης. Όλες τις διαρθρωτικές αδυναμίες και στρεβλώσεις που συνοδεύουν τη χώρα. Στρεβλώσεις στο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο στο αντιπαραγωγικό, πελατειακό και γραφειοκρατικό κράτος, στην προϊούσα θεσμική αποδιάρθρωση των κοινωνικών δομών και την υποβάθμιση των δημοκρατικών θεσμών. Στον πυρήνα που αναπαράγει αυτές τις στρεβλώσεις βρίσκονται οι αμετακίνητες, αδιαφανείς και διάτρητες για χρόνια σχέσεις της πολιτικής εξουσίας με το κράτος και την αγορά. Τα κόμματα που κυριάρχησαν στον μεταπολιτευτικό ιστορικό κύκλο και είχαν την ευθύνη διαχείρισης της κυβερνητικής εξουσίας εμφανίστηκαν ως οι κύριοι αν όχι οι αποκλειστικοί υπαίτιοι της αναπαραγωγής των παθογενειών. Και αυτό επίσης είναι φυσιολογική εξέλιξη παρότι το πολιτικό σύστημα συνολικά και όχι μόνο οι διαχειριστές της εξουσίας εμφάνισε καθυστερημένες και αδιέξοδες πολιτικές πρακτικές. Και τα αντισυστημικά κόμματα συνέβαλλαν ουσιαστικά στην συνολική πολιτική παρακμή που βιώνει εδώ και πολύ καιρό η χώρα.
 
Η βάση του ΠΑΣΟΚ, οι λαϊκές δυνάμεις που τον στήριζαν για δεκαετίες ολόκληρες θεώρησαν ότι το ΠΑΣΟΚ έχει υποστεί μια πραγματική μετάλλαξη. Από ένα προοδευτικό κόμμα με κινηματικό χαρακτήρα και μεταρρυθμιστική πνοή μετεξελίχθηκε σε ένα αστικό, συντηρητικό κόμμα αξιωματούχων της εξουσίας. Αδυνατούσαν να αποδεχτούν την αναδοχή της ευθύνης για τα μνημόνια από το ΠΑΣΟΚ. Την εντύπωση αυτή ενίσχυσε καταλυτικά ο ιστορικός συμβιβασμός που επιχειρήσαμε πρώτα όταν διαπιστώνοντας το αδιέξοδο της μονομερούς ανάληψης όλων των δύσκολων αποφάσεων καταφύγαμε στην συγκυβέρνηση Παπαδήμου. Αυτή η εντύπωση ακολούθως κατέστη βεβαιότητα όταν μπήκαμε στη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και τον κ. Σαμαρά.
 
Την εκλογική καθίζηση, παρ’ ότι η εκλογική στρατηγική του 3ου πόλου ήταν σωστή και η υποστήριξη της συνεπής και σοβαρή ολοκλήρωσε και πιστοποίησε η διασπαστική κίνηση του Γιώργου Παπανδρέου και η ανεξήγητη από ένα σημείο και μετά στάση του.
 
Το ερώτημα που έρχεται ως φυσική συνέπεια αυτής της εξέλιξης είναι αν έχει νόημα, αν έχει προοπτική στις σημερινές συνθήκες το ΠΑΣΟΚ. Ας είμαστε ειλικρινείς και τίμιοι:
 
~ Το ΠΑΣΟΚ όπως το ξέραμε δεν υπάρχει πια. Υπάρχει ως στελέχη, ως πολιτικό προσωπικό, ως ατομική συμμετοχή παντού από την Κυβέρνηση μέχρι το τελευταίο σωματείο. Δεν υπάρχει πουθενά ως συλλογικό υποκείμενο.

~ Το κενό στον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς που κατ’ αρχή επιχειρεί να καλύψει ο ΣΥΡΙΖΑ και θα εξαρτηθεί από τα αποτελέσματα της πολιτικής του αν πάρει μονιμότερα χαρακτηριστικό, υπάρχει και είναι σημαντικό.

~ Η μήτρα των αξιών και των αιτημάτων που γέννησε το ΠΑΣΟΚ δεν επηρεάστηκε ιστορικά. Ούτε ως σύνθεση δυνάμεων δημοκρατίας, προόδου και εκσυγχρονισμού, ούτε ως μεταπολιτευτικό κεκτημένο στο χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της μεταρρυθμιστικής αριστεράς.

Ads

~ Η αλλαγή στην Ευρώπη που προϊόντος του χρόνου γίνεται ένα ογκούμενο αίτημα μπορεί να συντελεστεί μέσα από τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας που εξακολουθεί να έχει σημαντική επιρροή στους ευρωπαϊκού συσχετισμούς. Το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να είναι μια κύρια συνιστώσα αυτού του ρεύματος παρά την αμφισβήτηση που επιχειρείται. 
 
Ένα είναι βέβαιο. Το νέο ΠΑΣOΚ ή όπως αλλιώς θα ονομαστεί ο φορέας ανασυγκρότησης του ευρύτερου χώρου ασφαλώς πρέπει να οικοδομηθεί από μηδενική βάση. Και η πρώτιστη προϋπόθεση γι’ αυτό είναι μια γενναία και τίμια κριτική της μέχρι σήμερα πορείας μας με την ταυτόχρονη επιστροφή στον προοδευτικό χώρο και τη διατύπωση μιας σύγχρονης προοδευτικής στρατηγικής. Γνωρίζουμε καλά ότι η ιδεολογική και πολιτική οριοθέτηση είναι πιο δύσκολη από κάθε άλλη φορά. Ότι δεν αρκούν κάποια κείμενα ή από καθέδρες απόψεις. Συνδέεται με νέες διαδικασίες και πρακτικές. Συνδέεται πάνω απ’ όλα με μια γνήσια επιστροφή στη βάση της παράταξης, με επανασυσπείρωση των δυνάμεων του κατακερματισμένου χώρου.
 
Κι αυτό με την σειρά του προϋποθέτει απαλλαγή από τον « αρχηγισμό» και τον «κρατισμό» και θεσμοθέτηση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτικού φορέα. Με συλλογικά όργανα, πολιτικές διαδικασίες και αποφάσεις, προγραμματικές δομές και εσωκομματική δημοκρατία όχι στα χαρτιά αλλά στην πράξη. Αυτά πρέπει οπωσδήποτε να προηγηθούν της κορυφαίας διαδικασίας που αφόρα την εκλογή νέου Προέδρου. Επιτέλους ας προηγηθεί η πολιτική των προσώπων ας επιλεγούν τα πρόσωπα στη βάση πολιτικών συλλογικών αποφάσεων. Μόνο έτσι έχει νόημα το Συνέδριο. Εκεί θα δείξουμε αν υπάρχει δρόμος ανασύνταξης και αναγέννησης του χώρου που ιστορικά αποτέλεσε τον θεμελιακό μοχλό για την ενότητα και την προοπτική του έθνους και την ευημερία του λαού».