Έφυγε από τη ζωή ένας σπουδαίος άνθρωπος και αγωνιστής του κινήματος εναντίον της χούντας. Ο Μάνος Τζανεττής ήταν ένας από τους 11 φοιτητές, που δικάστηκαν όταν στις 14 Φεβρουαρίου του 1973 η αστυνομία εισέβαλλε στο Πολυτεχνείο, χτυπώντας άγρια και συλλαμβάνοντας 84 φοιτητές, από τους οποίους οι έντεκα παραπέμφθηκαν σε δίκη. Μετά την εισβολή, η Σύγκλητος υπέβαλε την παραίτησή της.
 
Στην περίφημη δίκη των 11, ο Μάνος, που είχε αντισταθεί στους εισβολείς αστυνομικούς, καταδικάστηκε στη μεγαλύτερη ποινή, (11 μήνες για περιύβριση αρχής, θρασύτητα και εξύβριση του διαβόητου βασανιστή Σμαΐλη). Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, γράφουν η αδελφή του Εύη, ο γιος του Κωστής, ο στενός φίλος του τυ Ν.Μαράτος,καθηγητής του ΕΜΠ και ο συναγωνιστής και συνάδελφος του Βασίλης Μάγκλαρης.
 
Εύη Τζανεττή.
 
Ρέκβιεμ για τον αδελφό μου, Μάνο
 
Ένα κράμα εξυπνάδας, λεβεντιάς, τρέλας και έρωτα για τη ζωή.
 
Υπάρχουν αρμοδιότεροι για να μιλήσουν για την αντιδικτατορική δράση του Μάνου, όπως ο Ολύμπιος Δαφέρμος, ο Μάκης ο Μπαλαούρας, ο Ηλίας ο Αγγέλικας, ο Δημήτρης, ο Ψαρράς, ο Νίκος, ο Διακουλάκης κ.α.
 
Θα προσπαθήσω να φωτίσω κάποιες αθέατες πλευρές της σελήνης, έχοντας κατά νου,τα τρία μικρότερα σπουδαία παιδιά του, τον Γιάννη τον Μιχάλη και τον Νίκο, ηλεκτρολόγοι μηχανολόγοι και οι τρείς, συνεχίζοντας τον δικό του δρόμο, που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν τον πατέρα τους, μιας και τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, ταλαιπωρήθηκε με εγχειρήσεις καρδιάς, διαδοχικά εγκεφαλικά που του στέρησαν κάθε δυνατότητα επικοινωνίας με αποκορύφωμα το τελευταίο επώδυνο οκτάμηνο αναμέτρησης με τον καρκίνο.
 
Σ´αυτο το σημείο, με μεγάλη συγκίνηση, δεν γίνεται να μην αναφέρω την τρομερή κινητοποίηση της «γλυκειάς συμμορίας» της γενιάς του Πολυτεχνείου, τρέμε Μάρκαρη. Με ένα σφύριγμα της υπέροχης Τζούλιας Κασκαμπά, απίκο ο Ολύμπιος ο Δαφέρμος,ο Νίκος ο Χριστοδουλάκης,ο Ηλίας ο Αγγέλικας,ο Κώστας ο Λαλιώτης,ο Γιώργος ο Παυλάκης,ο Αχιλλέας ο Γκέκας,η Ιωάννα η Καρυστιάννη.
 
Γεννήθηκε στον Βόλο,το 1949, στη λήξη του εμφυλίου, καρπός του έρωτα του Κώστα Τζανεττή, αξιωματικού του εθνικού στρατού και της Θάλειας Κολιού, προερχόμενης από γνωστή εαμική οικογένεια του Βόλου, εαμίτισας και της ίδιας. Του γάμου,προηγήθηκε ο αποχαρακτηρισμός της Θάλειας κατά τα ειωθότα της εποχής.Η αδελφή της Νίτσα Κολιού,υπήρξε πρωτοπόρος δημοσιογράφος της αριστεράς και αξιόλογη συγγραφέας.
 
Ανέμελα παιδικά χρόνια, με όλα τα προνόμια μιας οικογένειας που λόγω πατέρα, ανήκε στους νικητές του εμφυλίου.
 
Η ερωτική συμφιλίωση υπερείχε του πολιτικού διπολισμού.Την εθνική συμφιλίωση,την πετύχαμε πρώτοι, πολύ πριν την νομιμοποιήσει ο Καραμανλής. Ωστόσο ο διπολισμός τροφοδοτούσε μια τρέλα σ´ολα τα μέλη της οικογένειας.
 
Το πρωί μπάνιο με το τζιπ την ορντινάτσα τη μαμά στις καθώς πρέπει πλαζ των Χανίων, Καλαμάκι, το μεσημέρι δραπέτες του μεσημεριανού υποχρεωτικού ύπνου, με το βρακί σα χαμίνια για βουτιές στη Χονολουλού. Δραματική επιστροφή στο σπίτι ξυλοφορτωνόμενοι με βίτσα, καθόλη την διαδρομή από τη Σούλα αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας. Λάτρεις του κινηματογράφου και οι δυο, τον οποίο απολαμβάναμε σκαρφαλωμένοι στις μάντρες του Ολύμπια.
 
Καταγγέλλω ότι μου έστριψε το χέρι για να ασπαστώ τα χρώματα του Ολυμπιακού.Κατά περίπτωση, με χρησιμοποιούσε ως τερματοφύλακα της ομάδας του, επονομάζοντάς με Θεοδωρίδη.

Το 67 βρίσκει τον πατέρα μου επιτελάρχη την 5ης μεραρχίας στα Χανιά. Αμέσως εκδηλώνει την αντίθεσή του στη χούντα και τους συμμαθητές του,Παπαδόπουλο και Μακαρέζο,και παίρνει δυσμενή μετάθεση για Σουφλί. Συμμετέχει στην οργάνωση Ελεύθεροι Έλληνες,μαζί με Μουστακλή,Εσσερμαν,Οπρόπουλο,Σοφοκλή Τζανεττή κ.α.,αποτάσσεται στον βαθμό του στρατιώτη, με αποδοχές μία δραχμή την ημέρα, φυλακίζεται και εκτοπίζεται στην Αστυπάλαια.
 
Τέρμα η επαρχιώτικη λάμψη, οι χοροί στις στρατιωτικές λέσχες οι ορντινάτσες και τα τοιαύτα.Στριμωγμένοι σ´ένα δυάρι στο Παγκράτι, καθε τόσο καραβοτσακιζόμασταν για να επισκεφτούμε τον πατέρα στην Αστυπάλαια, με πλοία της συμφοράς και τις λάντζες να μας αποβιβάζουν στην στεριά.
 
Εκεί έγινε κι αριστερή επιφοίτηση. Ενας θίασος, με φεστιβαλικές φιλοδοξίες,γυρίζει τους «κοντραμπατζήδες του Αιγαίου». Σκηνοθέτης Γρηγορίου,Γιώτα Σοιμίρη,Νικηφόρος Νανέρης,Τρύφων Καραντζάς, Μπέτυ Βαλάση οι πρωταγωνιστές. Από δίπλα κι Ηρώ Χαντά, πρωταγωνίστρια της Λυρικής.
 
Ολοι τους παλιές καραβάνες της αριστεράς. Ωριμα φρούτα ο Μάνος κι εγώ,στάθηκε κάτι παραπάνω από εύκολο ο εναγκαλισμός με την αριστερά που επισφραγίστηκε με την αναδειξή μου σε σκριπτ γκερλ του θιάσου.
 
Ακολουθούν τα χρόνια του Πολυτεχνείου, η δίκη των έντεκα,όπως τα περιγράφουν καλύτερα από μένα,ο κολλητός του φίλος Ολύμπιος Δαφέρμος και ο δικός μου συγκρατούμενος στην ΕΣΑ Μάκης Μπαλαούρας.
 
Η μεταπολίτευση τον βρήκε στο Λονδίνο για μεταπτυχιακά.Η μετέπειτα επιτυχημένη του καριέρα στον ΟΤΕ, σε ερευνητικές κατευθύνσεις, μετά τρέλας συνδυάζεται με «επιχειρηματική»δραστηριότητα και συνεργασία με τον Δημήτρη Κουμάνταρο, πρώτο μου συζυγο και πατέρα των παιδιών μου, για τη δημιουργία του ΤΡΑΜ όπου ξετυλίγουν και οι δύο τα διαχειριστικά τους ταλέντα καταλήγοντας σε παταγώδη οικονομική αποτυχία, όπως ήταν αναμενόμενο, του κατά τ´άλλα πολύ επιτυχημένου στεκιού.
 
Ακόμα, έμπειρος καπετάνιος, δεν γίνεται να μην αναφέρω τη λατρεία του προς την θάλασσα, που τον οδηγούσε σε παράτολμα ταξείδια, από Πειραιά Σφακιά κι από Σφακιά Γαύδο, με μια χιλιομπαλωμένη πορτοκαλί παντόφλα για φουσκωτό, σήμα κατατεθέν του Λουτρού και έμπειρα πληρώματα,τη γυναίκα του τη Μάρα, εμένα,τα παιδιά του Κωστή και Θάλεια και τ´ανήψια του Μανώλη και Κώστα.
 
Το καλαφάτισμά της, είχε μετατρέψει την πυλωτή του σπιτιού μας σε κανονικό εργαστήριο.Μια μέρα, πέρασε κάποιος και του απευθύνθηκε λέγοντάς του, μάστορα έχεις οξυγονοκόλληση; Φανερά ταπεινωμένος, απάντησε αρνητικά, κι έτρεξε να αγοράσει.
 
Γειά σου αδελφέ, γειά σου καπετάνιο.

Από την δίκη των 11
 
Κωστής Τζανεττής
 
Dad,
κάποιοι σε γνώρισαν από την πορεία σου στο Πολυτεχνείο, κάποιοι από την επαγγελματική σου πορεία. Κάποιοι άλλοι από τις διακοπές στο αγαπημένο μας μέρος στην Κρήτη, το Λουτρό. Για εμάς όμως ήσουν, είσαι και θα είσαι ο μπαμπάς μας. Ο άνθρωπος που μας μεγάλωσε και μας στήριξε να πορευτούμε την πορεία που εμείς επιλέξαμε.
 
Πάντα μας εντυπωσίαζαν οι ιστορίες που ακούγαμε για σένα. Και από το περιεχόμενό το ίδιο αλλά κυρίως το ότι δεν τις ακούγαμε από σένα. Ναι, μας μίλαγες για το Πολυτεχνείο αλλά ποτέ οι ιστορίες σου δεν είχαν κέντρο εσένα. Ναι, μίλαγες για τα επιτεύγματα στη δουλειά σου αλλά πάντα από τη σκοπιά του «εμείς» και όχι του «εγώ». Γιατί αυτός ήσουν. Ποτέ δεν περιαυτολογούσες, ποτέ δεν θέλησες να εξαργυρώσεις κάτι. Σου ήταν έννοιες ξένες, αδιάφορες.
 
Μας έμαθες να αγαπάμε την οικογένεια και τους φίλους ανιδιοτελώς. Ήταν τα πάντα για εσένα. Τα υλικά αγαθά δεν σε ενδιέφεραν ποτέ.
 
Στις παρέες ήσουν πάντα πρώτος στις κουβέντες και στα γλέντια. Ακόμα θυμόμαστε το έντονο και δυνατό σου γέλιο και ας έχουμε να το ακούσουμε χρόνια. Και αυτό ήταν που σε ζόρισε περισσότερο όταν πλέον σου έλαχαν τα θέματα με την ομιλία σου. Σε αυτό το κομμάτι ήσουν ο πλέον άτυχος, όταν όλη σου τη δίψα για ζωή δεν μπορούσες πια να την εκφράσεις όπως ήθελες.
 
Ακόμα και τότε όμως, ποτέ δεν τα παράτησες. Είχες ένα πείσμα, όχι μόνο ότι θα τα καταφέρεις αλλά ότι θα φτιάξει, ότι θα καταφέρεις να βρεις τον παλιό σου εαυτό. Ίσως να ήταν προτιμότερο να μάθεις να ζεις με αυτό αντί να περιμένεις. Αλλά αυτός ήσουν. Αισιόδοξος και μαχητής. Λεβέντης. Μέχρι τις τελευταίες σου στιγμές.
 
Dad σε αγαπάμε και μας λείπεις πολύ. Θα είσαι πάντα στις σκέψεις μας για να μας καθοδηγείς στις φουρτούνες.

 
Νίκος Μαράτος, καθηγητής ΕΜΠ
 
Με τον Μάνο μας συνδέει μια φιλία 55 και πλέον χρόνων που εξελίχθηκε σταδιακά.
Πρωτογνωριστήκαμε στα εφηβικά μας χρόνια, από τις αδελφές μας Εύη και Ντόρα που τότε ήταν συμμαθήτριες και κολλητές φίλες.
 
Συναντηθήκαμε πάλι στα χρόνια του Πολυτεχνείου, στην ίδια Σχολή. Εκεί ο Μάνος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο Φοιτητικό Κίνημα, όμως για αυτή του τη συμμετοχή μίλησαν άλλοι που γνωρίζουν τα πράγματα καλλίτερα από εμένα.
 
Ακολούθησαν τα χρόνια της μεταπολίτευσης και των μεταπτυχιακών σπουδών στην Αγγλία όπου συναντηθήκαμε πάλι στο ίδιο πανεπιστήμιο. Για τον Μάνο ήταν χρόνια γεμάτα ζωντάνια, νέες παραστάσεις, χαρά της ζωής, μελέτη, έρωτα, πολιτική στράτευση στις τότε συνθήκες.
 
Πάντα αυθόρμητος, ορμητικός και ενθουσιώδης για όσα τον ενδιέφεραν στη ζωή, την πολιτική και το επάγγελμα, κατάφερε πολλά με τον αγώνα του, την επιμονή του και τις πρωτότυπες ιδέες του.
 
Ήταν εξαιρετικός μηχανικός τηλεπικοινωνιών. Εργάστηκε σε τμήματα ερευνών αρχικά της Velectra και στη συνέχεια επί πολλά χρόνια του ΟΤΕ. Για παράδειγμα η αίθουσα τηλεδιάσκεψης μέσω δορυφορικής σύνδεσης που έστησε στο κτήριο του ΟΤΕ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ήταν πρωτοποριακό τεχνολογικό επίτευγμα για την εποχή.
 
Αγάπησε πολύ τις δύο του συζύγους, παρά τις όποιες τριβές. Και, φυσικά, τα πολλά παιδιά του. Καρπός του έρωτά του με τη Φανή ήταν η κόρη τους Θάλεια. Με την αγαπημένη του Μάρα απέκτησαν τέσσερα αγόρια: τον Κωστή (που τώρα έχει την δική του οικογένεια και του έχει χαρίσει δύο εγγόνια), τον Γιάννη, τον Νίκο και τον Μιχάλη. Παρά τις αντιξοότητες, κατάφερε να επικοινωνήσει την αγάπη του σε όλα του τα παιδιά.
 
Ήταν ευθύς και έντιμος άνθρωπος, με αρχές που πάντοτε ακολουθούσε στη ζωή, όποιο και αν ήταν το κόστος, με επιμονή και μεγάλη δύναμη θέλησης. Ενάντια στις οποιεσδήποτε δυσκολίες. Και του έφερε η ζωή πολλές!
 
 Ήταν παλληκάρι!! Ασυμβίβαστος, λίγο οξύς μερικές φορές, αλλά με ευγενή ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ήταν συναισθηματικός και περήφανος. Εκφραζόταν περισσότερο με πράξεις παρά με λόγια και απέπνεε μια αισιοδοξία και βαθειά κατάφαση για τη ζωή.
 
Έδινε στους αγαπημένους του ολόψυχα τον εαυτό του, ζητούσε και απ’ αυτούς το ίδιο. Είχε φιλόδοξα σχέδια για τη ζωή, πάντα από την πλευρά του καλού, που τα επιδίωκε με επιμονή, προσαρμόζοντάς τα όμως και σ’ αυτά των αγαπημένων του.
 
Σε θέματα υγείας, όμως, η ζωή στάθηκε σκληρή απέναντι σου, Μάνο.
 
Τα τελευταία 20 περίπου χρόνια ένα διπλό bypass ακολουθήθηκε από τρία εγκεφαλικά επεισόδια και στη συνέχεια από τον καρκίνο που σύντομα σου στέρησε τη ζωή. Δεν το έβαλες κάτω. Ήσουν άτομο εξαιρετικής φυσικής, πνευματικής και ψυχικής αντοχής.
 
Ιδιαίτερα κατά το μακρύ διάστημα των 15 και πλέον χρόνων που τα εγκεφαλικά σε άφησαν στην τραγική θέση να ψάχνεις και μην μπορείς να βρεις τις λέξεις για να εκφράσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Ούτε εκεί το έβαλες κάτω. Προσπάθησες να ερμηνεύσεις με όρους μηχανικής ρευστών τι συμβαίνει με τη ροή του αίματος στον εγκέφαλό σου κατασκευάζοντας εκατοντάδες (ίσως και χιλιάδες) διαγράμματα.
 
Είχες όμως την τύχη να έχεις την αμέριστη συμπαράσταση και αγάπη των αγαπημένων σου ανθρώπων: της Μάρας, της Εύης και όλων των παιδιών σου. Και οι πολλοί φίλοι και σύντροφοί σου στη ζωή και στους αγώνες συμπαραστάθηκαν και αυτοί, ο καθένας με τον τρόπο του.
 
Μάνο, αγαπημένε μου φίλε, σε αποχαιρετώ.

Ο Μάνος Τζανεττής, όρθιος στη δίκη
 
Βασίλης Μάγκλαρης, ομότιμος καθηγητής πληροφορικής ΕΜΠ
 
Ο Μάνος Τζανετής έφυγε. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη, με θαυμασμό για μια ζωή γεμάτη από έντονες και πολύπλευρες φάσεις, ένα αληθινό παλληκάρι που τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε με υπομονή και αισιοδοξία προβλήματα που θα είχαν λυγίσει πολλούς από εμάς.
 
Είχε πολύ δυνατούς συμμάχους στον αγώνα αυτό: Τη κόρη του, τα 4 κοπέλια του, την γυναίκα του, την αδελφή του (που έχω τη τύχη να έχω παντρευτεί), τους φίλους που κατέκτησε στη διάρκεια της  ζωής του, τη γενιά του Πολυτεχνείου που έδωσε απίστευτα δείγματα ενεργητικής και συνεχούς συμπαράστασης…    
 
Θα αναφερθώ  μόνο σε δύο προσωπικές αναμνήσεις. Η πρώτη αφορά στην αντιμετώπιση δύο θηρίων – αστυνομικών, από αυτούς που μας έσερναν από το κτίριο της Πρυτανείας του Πολυτεχνείου στη Πατησίων τον Φλεβάρη του 1973. Ο Τζανεττής, δίπλα μου, ήταν ο μόνος που είδα να αντιστέκεται: Τους είχε σηκώσει στον αέρα και  δεν τους άφησε παρά μόνο αφού ένα πλήθος από θηρία τον ακινητοποίησαν και τον συνέλαβαν.  Η συνέχεια, η κράτηση, η δίκη, η στράτευση, είναι γνωστές ιστορίες.
 
Η δεύτερη αφορά στην μεγάλη ικανότητά του σαν μηχανικός τηλεπικοινωνιών και ερευνητής δορυφορικών συστημάτων στα μέσα του 1990. Ένα βράδυ, κοντά στα μεσάνυχτα στη ταράτσα του κτιρίου του ΟΤΕ στη 3η Σεπτεμβρίου (το ΝΗΜΑ) αποκατάστησε δορυφορικό κανάλι 2 Mbps (τρελή ταχύτητα την εποχή εκείνη) με την Ολλανδία που συνέδεσε το δίκτυο δεδομένων του Πολυτεχνείου με τα πιο αναπτυγμένα ακαδημαϊκά δίκτυα της Ευρώπης.
 
Ήμουν δίπλα του, μαζί με τεχνικούς του ΟΤΕ που παρατηρούσαμε σαν θεατές τον Μάνο να παίζει με προηγμένα συστήματα ελέγχου της σύνδεσης, με επιμονή και έμφυτη δεξιοτεχνία μέχρι που αποκαταστάθηκε μια πρωτοποριακή για τότε σύνδεση. Τα ταλέντα του αξιοποιήθηκαν όταν ανέλαβε διευθυντικό ρόλο στο Κέντρο Έρευνας του ΟΤΕ με έργα προώθησης του ευρυζωνικού Internet στην χώρα.
 
Παραλείπω τις πολλές επιρροές του Μάνου σε ανθρώπινο επίπεδο. Αναφέρω απλά τις διακοπές μας στο Λουτρό στα Σφακιά όπου με καθοδηγούσε υπομονετικά στον χειρισμό και συντήρηση ταχύπλοων, εμένα τον άναυτο… Θα λείψουν από όλους μας, παλιούς και νέους φίλους, η  πληθωρική προσωπικότητά και η λεβεντιά του.