Η υπόθεση της εγκατάλειψης δύο μικρών παιδιών στην αυλή της εκκλησίας στη Θεσσαλονίκη και της καταδίκης της  25χρονης θείας τους σε 24 μήνες φυλάκιση (;) ήδη πήρε απρόσμενες διαστάσεις καθώς αποδεικνύεται  ότι εκείνος που θα έπρεπε να κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου για το αδίκημα της “έκθεσης ανηλίκου σε κίνδυνο”, τελούμενο κατ΄ εξακαλούθηση και κατά συρροή είναι το ίδιο το Κράτος, που παραβαίνει  τους νόμους που το ίδιο θεσπίζει.

Η ήδη καταδικασμένη θεία, όπως προέκυψε στο αυτόφωρο δικαστήριο, δεν είχε την επιμέλεια των ανηλίκων μετά από διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας και ανάθεσης της επιμέλειας  με διάταξη Εισαγγελέα ή με δικαστική απόφαση, μέχρι τουλάχιστον να εκτίσει η μητέρα ή ο πατέρας την ποινή φυλάκισής τους. ΄Ηταν απλώς ο πρώτος ενήλικος άνθρωπος που λόγω συγγένειας και συγκυρίας  – και όχι καταλληλότητας  – κλήθηκε ερήμην της να φροντίσει ένα βρέφος και ένα νήπιο, χωρίς οικονομικούς πόρους, χωρίς κοινωνική- προνοιακή στήριξη, χωρίς τις προϋποθέσεις της ύπαρξης ενός κατάλληλου για την ανατροφή παιδιών περιβάλλον.

Στη δίκη που έγινε και επιβεβαιώθηκε από το γραφείο του Εισαγγελέα Ανηλίκων αποδείχθηκε για άλλη μια φορά  ότι “ο βασιλιάς είναι γυμνός”, ότι δηλαδή το προνοιακό σύστημα στη χώρα μας δεν έχει κανένα ανακλαστικό και καμιά ετοιμότητα να αντιμετωπίσει μια κρίσιμη κατάσταση, ένα επείγον περιστατικό κατά τα οποίο βρέφη και παιδιά μπορεί να κινδυνεύσουν σοβαρά από αιφνίδια εγκατάλειψη ή κακοποίηση.

Δεν βρέθηκε Εισαγγελέας Ανηλίκων λόγω Πάσχα, δεν βρέθηκε  κοινωνική υπηρεσία να φροντίσει για την τύχη των δύο αυτών μικρών παιδιών, δεν βρέθηκε  ίδρυμα – υπό το πρόσχημα των προβλημάτων με τα χαρτιά του ενός παιδιού- να δεχθεί τη  φιλοξενία τους μέχρι να βρεθεί η καλύτερη και η μονιμότερη λύση γι αυτά. Βεβαίως όταν το θέμα πήρε δημοσιότητα, αφού αυτή η γυναίκα που ερήμην της ανέλαβε μια τόσο σοβαρή υποχρέωση, μέσα στην απελπισία της έκανε αυτό που θεώρησε καλύτερο για τα παιδιά και όπως αποδείχθηκε αυτό ήταν το καλύτερο, τότε – ώ! του θαύματος – βρέθηκε αμέσως λύση. Κινητοποιήθηκε ο μηχανισμός, το ίδρυμα που προηγουμένως και μέσα στην αφάνεια αρνήθηκε να φιλοξενήσει τα δύο  παιδιά  προσφέρθηκε μετά  να τα αναλάβει αφού βεβαίως η συνδρομή του θα ανακοινωνόταν στα Μ.Μ.Ε. ανά το πανελλήνιο και χωρίς βεβαίως να απαιτείται να τακτοποιηθούν τα χαρτιά του ενός παιδιού.

Αποδείχθηκε ακόμη μια φορά πως η λύση σε ένα ακόμη κοινωνικό πρόβλημα δίνεται μόνο μέσα από τη δημοσιότητα, τη δημοσιότητα της ντροπής. Αποδείχθηκε επίσης για άλλη  μια φορά ότι η κρατική κοινωνική πρόνοια είναι ανύπαρκτη αφού τα παιδιά αυτά αντί αμέσως να φιλοξενηθούν λόγω ηλικίας στο Δημοτικό Βρεφοκομείο “Ο Αγιος Στυλιανός” που συντηρείται από το δημοτική φορολογία, φιλοξενήθηκαν από ένα ίδρυμα που σε περιπτώσεις σαν κι αυτή βρίσκει την ευκαιρία να προβληθεί, ωσάν να μην υπάρχει κανένας άλλος φορέας φροντίδας ανηλίκων σε  αυτή τη χώρα.

Ηταν εκκωφαντική για μια ακόμη φορά η απουσία των κοινωνικών υπηρεσιών και όλων όσων είναι ταγμένοι να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον στον τομέα της κοινωνικής προστασίας ανηλίκων και ποιός να ασχολείται τώρα με δύο μικρά παιδιά μέσα στη ραστώνη των πασχαλινών διακοπών.

Ας σοβαρευτούμε επιτέλους. Η 25χρονη θεία πολύ κακώς καταδικάστηκε για το αδίκημα της έκθεσης ανηλίκων, ενώ στη θέση της έπρεπε να βρίσκονται όλοι εκείνοι οι ιθύνοντες οι οποίοι λόγω Πάσχα έκαναν τις διακοπές τους χωρίς αντικαταστάτες, θαρρείς και τα προβλήματα εμφανίζονται μόνο τις εργάσιμες ημέρες και ώρες. ΄Εκανε απολύτως λάθος και είχε πολύ απλοϊκή προσέγγιση η Εισαγγελέας της έδρας που ζήτησε την τιμωρία της 25χρονης, όταν είπε «εάν ψάχνατε στην Εισαγγελία, κάποιον θα βρίσκατε για να δώσει λύση», την ίδια στιγμή που από το γραφείο του Εισαγγελέα Ανηλίκων διαβεβαίωσαν ότι η γυναίκα αυτή απευθύνθηκε σ΄αυτούς και την παρέπεμψαν για ραντεβού την  επόμενη εβδομάδα. Και για όποιον ξέρει την πραγματικότητα μπορεί να επιβεβαιώσει την αλήθεια των λεγομένων της καταδικασμένης γυναίκας.

Η υπηρεσία της Εισαγγελίας Ανηλίκων δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε και παρουσιάζει καθυστερήσεις για λόγους που είναι λίγο πολύ γνωστοί, οι κοινωνικές υπηρεσίες δεν επιλαμβάνονται χωρίς εντολή εισαγγελέα, τα ιδρύματα δεν φιλοξενούν παιδιά χωρίς παραπομπή εισαγγελέα ο οποίος επιλαμβάνεται μετά την πραγματοποίηση κοινωνικής έρευνας από δημόσιο κοινωνικό λειτουργό. Μια απίστευτη διελκυστίνδα που αν συνδυαστεί με την κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση, τους ρυθμούς του δημόσιου τομέα, την έλλειψη ανακλαστικών και εξειδικευμένου και καταρτισμένου σε θέματα προστασίας ανηλίκων στελεχιακού δυναμικού,  οδηγεί αναπόφευκτα στον … αυλόγυρο της εκκλησίας ελλείψει πλέον της βρεφοδόχου.

Ένα οργανωμένο πολιτισμένο κράτος θα είχε ήδη υλοποιήσει τη νομοθεσία για το Μητρώο Αναδόχων Οικογενειών και θα είχε ανά πάσα στιγμή στη διάθεσή του μια ανάδοχη οικογένεια ή μια ανάδοχη μητέρα που θα μπορούσε να αναλάβει με άμεση παραπομπή είτε από το γραφείο του Εισαγγελέα είτε από μια  κοινωνική υπηρεσία οποιουδήποτε Δήμου την λεγόμενη «πυροσβεστική» αναδοχή μέχρι να βρεθεί τρόπος να τακτοποιηθεί μονιμότερα ένας ανήλικος που βρέθηκε έκτακτα σε καθεστώς έλλειψης προστασίας και φροντίδας. Δεν χρειάζεται παρά μια ενιαία πλατφόρμα με τα στοιχεία διαθέσιμων αναδόχων οικογενειών, αυτή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και μια συχνή επικαιροποίηση των δεδομένων  που θα έχουν στη διάθεσή τους όλοι οι εμπλεκόμενοι με την κοινωνική προστασία φορείς ώστε να μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν είτε είναι μέρες εργάσιμες είτε είναι ημέρες αργίας. 

΄Ένα οργανωμένο πολιτισμένο κράτος θα είχε επίσης προ πολλού εφαρμόσει τη δική του νομοθεσία για τη σύσταση κοινωνικής υπηρεσίας στα Πρωτοδικεία. ΄Ετσι στη θέση δεκάδων οργανισμών του δημοσίου που λειτουργούν χωρίς κανένα αντικείμενο θα είχε υπεισέλθει μια απολύτως αναγκαία για τον κοινωνικό μας πολιτισμό Υπηρεσία.

΄Ένα οργανωμένο πολιτισμένο κράτος δεν θα περίμενε έναν ιδιωτικό φορέα να κάνει δημόσιες σχέσεις με το πρόβλημα των απροστάτευτων ανηλίκων αλλά θα είχε δώσει ήδη σε κάθε αστυνομικό τμήμα και σε κάθε εισαγγελία τη δυνατότητα να επικοινωνεί άμεσα,  πρώτα με τους δημόσιους και χρηματοδοτούμενους από το κράτος φορείς κοινωνικής προστασίας, γιατί αυτοί οφείλουν να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον χωρίς να νοείται άρνησή τους στην παροχή έκτακτων υπηρεσιών και αυτοί να μην είναι τα Νοσοκομεία. 

Αλλά η δήθεν παιδοκεντρική ελληνική κοινωνία προτιμά να συντηρεί το ζήτημα της προστασίας των ανηλίκων σε επίπεδο φιλανθρωπικής – τί λέξη!- δράσης. Ο τομέας όμως της προστασίας και φροντίδας των ανηλίκων είναι θέμα κοινωνικού πολιτισμού και πολιτικής για την ποιότητα της μελλοντικής ελληνικής κοινωνίας και δεν αφορά μόνο φιλανθρωπικές οργανώσεις και εθελόντριες κυρίες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να συνεισφέρει στο επίπεδο αυτό. Αλλά με όρους και κανόνες. Με συγκεκριμένη υποχρεωτική πολιτική για τον τρόπο προστασίας των ανηλίκων χωρίς αυθαιρεσίες και υποκειμενικές, ιδεολογικές προσεγγίσεις κατά περίπτωση. Και κυρίως με την εφαρμογή του θεσμού της ανάδοχης οικογένειας για κάθε παιδί  που δεν έχει  λόγο να εισαχθεί ή  να παραμένει σε ένα ίδρυμα.

Γιατί καταδικάστηκε αυτή η γυναίκα; Γιατί ήταν Πάσχα και δεν λειτουργούσε τίποτα σε αυτό το Κράτος, αντί για το ίδιο το Κράτος που είναι ο πραγματικός ατιμώρητος ένοχος.

* Η Ελένη Γεώργαρου είναι Νομικός -Εμπειρογνώμονας παιδικής προστασίας