O Βαγγέλης Στολάκης, από την ομάδα tvxs Θεσσαλονίκης, σε μια συνέντευξη γεμάτη νέες ιδέες, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μετακίνησης.

«Συγνώμη! Θα ήθελα να πάω στο γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα! Μήπως μπορείτε να με βοηθήσετε;» Θα προχωρήσετε ευθεία. Στο φανάρι «4» θα στρίψετε δεξιά μέχρι να συναντήσετε το «8» όπου θα στρίψετε αριστερά. Στη συνέχεια μόλις βρείτε το φανάρι «11» θα στρίψετε πάλι αριστερά και θα βρεθείτε μπροστά στο γήπεδο».

Και αν νομίζετε πως ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να ισχύει σε μια «άλλη» Θεσσαλονίκη, κάνετε λάθος. Ο συγκοινωνιολόγος Σταύρος Κωνσταντινίδης, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη» του Γιάννη Μπουτάρη, μέσα από το βίντεο που επιμελήθηκε με το Χάρη Θεοφράστου και την ομάδα του «Επί τροχών» παρουσιάζει με έξυπνο και χιουμοριστικό τρόπο την πρότασή του για την βελτίωση της ποιότητας της ζωής στις ελληνικές πόλεις. Η πρόταση βασίζεται στην τοποθέτηση αριθμημένων πινακίδων πάνω στους φωτεινούς σηματοδότες (Φανάρια με ταυτότητα) και σε άλλες κρίσιμες διασταυρώσεις της Θεσσαλονίκης, έτσι ώστε αυτοί να μετατραπούν σε χαρακτηριστικά πλέον σημεία του οδικού δικτύου. Το αποτέλεσμα μια τέτοιας κίνησης; Ακριβέστερος και ευκολότερος πληροφοριακός προσδιορισμός οποιουδήποτε σημείου του οδικού δικτύου, με θετικές επιπτώσεις για την κυκλοφοριακή λειτουργία της πόλης. Τα οφέλη; Εξοικονόμηση βενζίνης και ενέργειας, περιορισμός των εκπομπών των ατμοσφαιρικών ρύπων, όχι άσκοπες μετακινήσεις, μείωση τροχαίων ατυχημάτων που οφείλονται στην απόσπαση της προσοχής, βελτίωση της κοινωνικής και εμπορικής κίνησης.

Μιλώντας στο tvxs ο κ. Κωνσταντινίδης εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στη σύλληψη της ιδέας και τη δημιουργία της μικρού μήκους ταινίας. Αφορμή του όλου εγχειρήματος είναι η Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο και η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μετακίνησης.

Τι νόημα θα μπορούσε να έχει η «Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο» στη χώρα μας;

«Με την ημέρα χωρίς αυτοκίνητο, που άρχισε να γιορτάζεται και στη χώρα μας πριν από μερικά χρόνια, εισαγάγαμε για πρώτη φορά έναν ελάχιστο επικοινωνιακό συμβολισμό, της σύγχρονης αντίληψης, που ορίζει τη λειτουργία των βιώσιμων πόλεων μόνο υπό την προϋπόθεση του δραστικού περιορισμού των αυτοκινήτων».

Μπορούν, πράγματι, να υπάρξουν ελληνικές πόλεις χωρίς αυτοκίνητα;

«Πρέπει να ομολογήσουμε πως το πολεοδομικό μοντέλο ανάπτυξης των ελληνικών πόλεων σε συνδυασμό με την άκριτη ενθάρρυνση χρήσης του ΙΧ αυτοκινήτου σε κάθε σημείο των πόλεων, απέτυχε παταγωδώς. Το μόνο που πετύχαμε ήταν να καταστήσουμε αφόρητη τη ζωή μας και να κληροδοτήσουμε χάος στις επόμενες γενιές. Επομένως, αποτελεί μονόδρομο η αλλαγή του μοντέλου. Αυτό σημαίνει επαναπροσδιορισμό των πολεοδομικών προτύπων (συντελεστές, πυκνότητες, κτλ), τολμηρή αναβάθμιση των δημοσίων χώρων και αποθάρρυνση της χρήσης των ΙΧ.»

Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα είναι κάτι ευρέως διαδεδομένο στο εξωτερικό.

«Μερικά μόνο χαρακτηριστικά πρόσφατα παραδείγματα, είναι η επιτυχημένη ανάπτυξη ενός διευρυμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων στο Παρίσι και η παράλληλη προσφορά δημοτικών ποδηλάτων στους πολίτες, οι εντυπωσιακές εκτεταμένες παρεμβάσεις μείωσης του χώρου των δρόμων, υπέρ των πεζών στην καρδιά της Ν. Υόρκης (με πρόδηλο συμβολικό χαρακτήρα), η έναρξη πιλοτικού προγράμματος για την εξαρχής δημιουργία πόλεων χωρίς αυτοκίνητα στη Μ. Βρετανία και τέλος οι αρχιτεκτονικοί και πολεοδομικοί διαγωνισμοί που διενεργήθηκαν με πρωτοβουλία του ίδιου του Προέδρου Σαρκοζί στο Παρίσι».

Άρα, είναι αναγκαία η χάραξη μιας νέας εθνικής στρατηγικής. Πως μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;

«Η χώρα χρειάζεται μια νέα αρχή και οι εκλογές προσφέρουν την καλύτερη ευκαιρία. Ένα νέο εθνικό σχέδιο για το κυκλοφοριακό πρόβλημα με βασικό πυρήνα τη φιλοσοφία των πόλεων χωρίς αυτοκίνητο, θα μπορούσε να αποτελεί ένα από τα περιβαλλοντικά προστάγματα. Ένα τέτοιο σχέδιο στο θεωρητικό και ιδεολογικό σκέλος περιλαμβάνει τη λογική των εκτεταμένων πεζοδρομήσεων στις κεντρικές περιοχές, την αναγόρευση του πεζού ως την κρίσιμη μονάδα αναφοράς και σχεδιασμού, την αλληλεγγύη- δια μέσω της πολεοδομικής και συγκοινωνιακής πρόνοιας- στις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες (παιδιά, τρίτη ηλικία, ΑμΕΑ, μητέρες) και στοχευμένα προγράμματα ανάπλασης ως απάντηση στην γκετοποίηση υποβαθμισμένων περιοχών. Στο τεχνικό σκέλος τα μέτρα είναι γνωστά από την παγκόσμια εμπειρία. Ενδυνάμωση όλων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς σε συνδυασμό με την προσφορά εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης (ποδηλατόδρομοι σε όλες τις πόλεις και θαλάσσια συγκοινωνία, όπου προσφέρεται) και σύγχρονα διαχειριστικά μέτρα. Ευέλικτα μικρά και μεσαία υπόγεια παρκινγκ με χρηματοδότηση στους ΟΤΑ και εξομάλυνση των συγκρουόμενων συντεχνιακών συμφερόντων (Ταξί, Φορτηγά, Φορτοεκφορτώσεις, τουριστικά και σχολικά λεωφορεία)».

Το κυκλοφοριακό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλές ελληνικές πόλεις. Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;

«Το κυκλοφοριακό είναι από τη φύση του ένα πολυπαραμετρικό πρόβλημα. Απαιτεί επομένως μια πολιτική που θα αξιολογεί συνεχώς και θα αναπροσαρμόζεται με ταχύτητα και ευελιξία. Κυρίως όμως μια πολιτική, που θα βρίσκεται σε μια διαλεκτική σχέση με τους πολίτες, θα αναδεικνύει το συλλογικό και δημόσιο συμφέρον της πόλης και των πολιτών, έναντι της εξατομικευμένης στάσης».