Νέο κύκλο συζητήσεων και αντιδράσεων ενδέχεται να προκαλέσει ένα νέο σύγχρονο έργο, το οποίο εκτίθεται δίπλα σε βυζαντινές εικόνες της Παναγίας, απεικονίζει τον Εσταυρωμένο, με ένα τσιγάρο στο χέρι και φόντο τις αθηναϊκές πολυκατοικίες. Στο παρελθόν, αρκετές «βλάσφημες» καλλιτεχνικές εκθέσεις έχουν προκαλέσει την αντίδραση της εκκλησίας.

Ο δημιουργός του έργου, που εκτίθεται στο Μουσείου Μπενάκη, Νίκος Καναρέλλης δηλώνει σχετικά στην εφημερίδα «Τα Νέα»: «Προκλητικό; Ενδεχοµένως. Αλλά όχι και βλάσφηµο».

Εκτός από το επίμαχο βίντεο, που εκτίθεται δίπλα από βυζαντινές εικόνες της Παναγίας και χρησιμοποιεί κολάζ εικόνων οι οποίες, σαν ψηφίδες, σχηματίζουν έναν εσταυρωμένο Ιησού να καπνίζει, η έκθεση του Μουσείου περιλαμβάνει και άλλα εν δυνάμει προκλητικά έργα. Ο καλλιτέχνης Παναγιώτης Κουλουράς ζωγράφισε με λάδι πάνω σε μάρμαρο τη γυμνή Τζούλια Αλεξανδράτου, μπροστά στον επιτύμβιο θριγκό από τον τάφο μιας κοπέλας ονόματι «Παρθένα». Σε άλλο έργο του, απεικονίζει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, μπροστά σε μια παλιά αρκαδική κασέλα.

Σύμφωνα με τον επιμελητή της έκθεσης Μάνο Στεφανίδη, «ήταν άποψη η τοποθέτηση σε ένα θρησκευτικό περιβάλλον αυτών τα “βλάσφηµων” έργων. Κάποιοι θα το δουν ως προκλητικό. Αν και δεν είχα σκοπό να προκαλέσω… Και μόνο που βάζεις πλάι στη βυζαντινή τέχνη, η οποία θεωρείται ιερή και απαραβίαστη, ένα σύγχρονο έργο θεωρείται προκλητικό γεγονός. Σέβομαι την ιερότητα του χώρου και θεωρώ τα έργα ως συμβατά µε το κύρος του μουσείου».

Έχουν υπάρξει αρκετές, και μάλιστα πρόσφατες, περιπτώσεις λογοκρισίας έργων τέχνης για ηθικούς ή θρησκευτικούς λόγους, τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας. Ιδιαιτέρως η Εκκλησία, έχει επανειλημμένα παρέμβει σε εκθέσεις τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της εικαστικής έκθεσης Outlook, που πραγματοποιήθηκε το 2003 στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας. Το έργο του Βέλγου καλλιτέχνη Τιερί ντε Κορντιέ «Πότισέ με», που απεικόνιζε ένα ανδρικό γεννητικό όργανο μαζί με ένα σταυρό, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Εκκλησίας. Η Ιερά Σύνοδος χαρακτήρισε το έργο βλάσφημο και υβριστικό για το πρόσωπο του Χριστού, ενώ ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ, Γιώργος Καρατζαφέρης κινήθηκε δικαστικά κατά του επιμελητή της έκθεσης, με την υποστήριξη κάποιων μέσων και πολιτών που καταδίκαζαν το έργο.

Οι διοργανωτές, με τη συναίνεση του ίδιου του καλλιτέχνη, αναγκάστηκαν να αποσύρουν το έργο για την αποφυγή περαιτέρω αντιδράσεων, όπως βανδαλισμοί και μηνύσεις, ωστόσο ο επιμελητής αθωώθηκε στα δικαστήρια αργότερα. Η απόσυρση του έργου αποδοκιμάστηκε έντονα, καθώς θεωρήθηκε αναχρονιστική μορφή λογοκρισίας.

Πιο πρόσφατα, το 2007, στην εικαστική διοργάνωση ArtAthina, ένα βίντεο της Εύης Στεφανή που απεικόνιζε εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου με φόντο την ελληνική σημαία και μουσική υπόκρουση τον εθνικό ύμνο, κατηγορήθηκε ότι ήταν άσεμνο και προσέβαλλε τα εθνικά μας σύμβολα. Μετά από καταγγελίες του εκπροσώπου του ΛΑΟΣ, Άδωνι Γεωργιάδη, αστυνομικοί εισέβαλαν στο χώρο της έκθεσης και συνέλαβαν το διευθυντή της έκθεσης, αφού κατάσχεσαν το έργο. Κατηγόρησαν τους υπευθύνους για παράβαση του νόμου περί ασέμνων και προσβολή συμβόλων του ελληνικού κράτους, με τις ευλογίες της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας.

Η καλλιτέχνιδα αντιμετώπισε την πράξη λογοκρισίας με χιούμορ, δηλώνοντας: «Χαιρετίζω με άκρατο ενθουσιασμό την εμπνευσμένη αυτή κίνηση της Εκκλησίας, η οποία ελπίζω να εισακουστεί από την Πολιτεία. Ενθαρρύνω με θέρμη τέτοιες πρωτοβουλίες που κοσμούν το δημοκρατικό μας πολίτευμα και προσθέτουν στην αίγλη της χώρας μας στο εξωτερικό».

Αν λάβουμε υπόψιν περιπτώσεις σαν κι αυτές, είναι πιθανόν η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη να προκαλέσει τις αντιδράσεις του Ελληνορθόδοξου «στρατοπέδου». Ωστόσο, σε μια εποχή που η ελευθερία έκφρασης θεωρείται δεδομένη, τέτοια αναχρονιστικά περιστατικά λογοκρισίας δεν πρέπει να γίνονται επιτρεπτά. Εξάλλου, δεν υπάρχει λόγος αντιδράσεων, καθώς όπως δηλώνει στα «Νέα» ο κ. Στεφανίδης, το έργο του Καναρέλλη «είναι έργο θρησκευτικό. Είναι η αντιμετώπιση ενός θρησκευτικού θέματος από έναν σύγχρονο καλλιτέχνη. Γιατί να μην καπνίζει ο Ιησούς; Αν ζούσε σήμερα, ίσως και να το έκανε».