«Η Νίκη του Καλλιμάχου», ένα μνημείο ύψους 4,68 μέτρων αφιερωμένο στον Αθηναίο πολέμαρχο που έπεσε στη Μάχη του Μαραθώνα αποκαλύφθηκε την Τρίτη στο νέο Μουσείο Ακρόπολης.

Το μνημείο βρίσκεται στο τμήμα των αρχαϊκών μνημείων στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Η μεταλλική κατασκευή του κίονα, που συγκρατεί τα διάφορα τμήματα,, είναι τέτοια που επιτρέπει να προστεθούν και άλλα κομμάτια που πιθανόν βρεθούν.

Ιστορία του μνημείου

Ο Καλλίμαχος ήταν από τις Αφνίδες της Αττικής και άρχων πολέμαρχος του 490/89 π.Χ. Ήταν ένας από τους εννιά άρχοντες της Αθήνας και επόπτης του στρατεύματος, χωρίς ο ίδιος να είναι στρατηγός. Την παραμονή της Μάχης του Μαραθώνα, ο Καλλίμαχος συμμετείχε στο συμβούλιο των δέκα στρατηγών που πραγματοποιήθηκε με σκοπό να παρθεί η απόφαση για το αν οι Έλληνες θα προχωρούσαν σε πόλεμο με τους Πέρσες ή όχι. Οι πέντε έδωσαν αρνητική ψήφο. Οι υπόλοιποι πέντε συμφώνησαν με την άποψη του Μιλτιάδη να αγωνιστούν στον Μαραθώνα για την ελευθερία της πατρίδας.

Ο Καλλίμαχος, που εκλήθη να δώσει λύση, ψήφισε υπέρ της μάχης, μια απόφαση που άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Ο Αθηναίος πολέμαρχος, που αγωνίστηκε στην τιμητική πτέρυγα του στρατού, στο δεξιό κέρας, πολέμησε γενναία και τελικά έπεσε στη μάχη. Οι Αθηναίοι τον απεικόνισαν μαζί με τον Μιλτιάδη ως πρωταγωνιστή στην περίφημη ζωγραφική παράσταση της μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά και τον τίμησαν ως ξεχωριστό παράδειγμα γενναίου στρατιώτη.

Το μνημείο του «Η Νίκη του Καλλιμάχου» τέθηκε σε κεντρική θέση πάνω στο βράχο της Ακρόπολης, όπου παρέμεινε για δέκα χρόνια σχεδόν. Τότε οι Πέρσες, με επικεφαλής τον Ξέρξη, εισέβαλαν στην εγκαταλειμμένη Αττική, λεηλατώντας τα μνημεία της Ακρόπολης. Όταν οι Έλληνες επέστρεψαν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) έθαψαν τα συντρίμμια σε φυσικές κοιλότητες του βράχου ή τα χρησιμοποίησαν ως οικοδομικό υλικό σε οχυρωματικά έργα. Κομμάτια ενός αγάλματος νίκης βρέθηκαν κοντά στο Ερέχθειο κατά τις ανασκαφές του 1866. Αυτά συνδυάστηκαν αργότερα με τα θραύσματα ενός ιωνικού κίονα όπου σωζόταν αποσπασματικά μια επιγραφή, η οποία ήταν φανερό ότι αναφερόταν στον σπουδαίο πολέμαρχο. Το αφιέρωμα ήταν για τη θεά του βράχου, την Αθηνά, ενώ το άγαλμα ήταν η Νίκη, η θεϊκή αγγελιοφόρος που βιαζόταν να φέρει το μήνυμα για την έκβαση της μάχης. Από το άγαλμα δεν σώζονται σήμερα το κεφάλι, μικρό τμήμα του βραχίονα και κομμάτι του κορμού. Τόσο τα τμήματα του κίονα όσο και του αγάλματος φέρουν σημάδια από πολύ βαρύ αντικείμενο, γεγονός που δείχνει τη μανία των καταστροφέων. Ωστόσο το μνημείο παραμένει επιβλητικό.

Η Νίκη, σμιλευμένη από παριανό μάρμαρο, απεικονίζεται να σπεύδει με έντονο διασκελισμό προς τα δεξιά του θεατή. Η γρήγορη κίνησή της γίνεται αντιληπτή τόσο από το πολύπτυχο πέρας του ιματιδίου της που ανεμίζει, όσο και από τις ακτινωτές πτυχώσεις του χιτώνα ανάμεσα στα σκέλη. Οι εννέα τρυπούλες στο λαιμό χρησίμευαν για τη στερέωση ενός κοσμήματος, ενώ τα κυματιστά μαλλιά και το χρώμα στα φτερά κάνουν ενδιαφέρουσα και την πίσω όψη του αγάλματος. Στο χέρι της πιθανώς κρατούσε το κηρύκειο του αγγελιοφόρου.

Η αποκάλυψη του μνημείου αποτελεί μία από τις εκδηλώσεις του υπουργείου Πολιτισμού για την επέτειο των 2.500 ετών από τη Μάχη του Μαραθώνα. Οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν με τη διεξαγωγή του 28ου Κλασικού Μαραθωνίου της Αθήνας, στις 31 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή περισσότερων από 20.000 αθλητών από όλο τον κόσμο.