«…λίθοι τε καὶ πλίνθοι καὶ ξύλα καὶ κέραμος ἀτάκτως μὲν ἐρριμμένα οὐδὲν χρήσιμά ἐστιν».

Στις 13 Ιουνίου το Υπουργείο Τουρισμού κατέθεσε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου με τίτλο «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΞΕΝΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΡΟΝΟΜΕΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ, ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ». Το νομοσχέδιο εισάγει πολλές νέες προβλέψεις και ρυθμίσεις για το σύνολο των θεμάτων του τουρισμού.

Είναι ενδιαφέρον ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τότε που θεσμοθετήθηκε το επάγγελμα του/ης ξεναγού αλλάζουν ριζικά οι προϋποθέσεις άσκησης του επαγγέλματος. Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές χώρες όπου υπάρχει ισχυρός και αναπτυσσόμενος τουριστικός κλάδος, ο/η ξεναγός δεν θεωρείται ως ένας/μια απλός/ή υπάλληλος που καλείται να δουλέψει «με το κομμάτι».

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα ένας/μια ξεναγός να εξειδικεύεται σε ένα μνημείο ή σε μια περιοχή ή σε μια περίοδο και να παρέχει αυτές τις συγκεκριμένες υπηρεσίες ξενάγησης. Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα ένας/μια ξεναγός να συνοδεύει ένα γκρουπ στο σύνολο της περιήγησης τους και να παρέχει υπηρεσίες ξενάγησης για διαφορετικά μνημεία, περιοχές, εποχές και περιόδους. Και οι δύο προσεγγίσεις έχουν τα θετικά και τα αρνητικά τους και η σχετική συζήτηση στη διεθνή βιβλιογραφία είναι εκτενής.

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Τουρισμού προχωρά σε μια απόλυτη ρύθμιση σύμφωνα με την οποία κάθε ξεναγός θα έχει δικαίωμα να παρέχει υπηρεσίες που αφορούν συγκεκριμένους και αυστηρά ορισμένους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.

Τι επιδιώκει το Υπουργείο Τουρισμού μέσω αυτής της ρύθμισης; Πρώτον, ο περιορισμός των παροχής υπηρεσιών ξενάγησης οδηγεί σε εργοδοτικό εναγκαλισμό των ξεναγών και άρα σε μείωση της δυνατότητας διαπραγμάτευσης των συνθηκών εργασίας και των αμοιβών τους.

Δεύτερον, η αποκλειστική εξειδίκευση σε ένα μνημείο, μια περιοχή, μια εποχή, ένα μουσείο δίνει τη δυνατότητα ελέγχου της αφήγησης για το συγκεκριμένο μνημείο, περιοχή, εποχή κλπ. Το Υπουργείο Τουρισμού αντιγράφει πρακτικές καθεστώτων όπου η παρουσίαση της ιστορίας και των μνημείων πρέπει να ακολουθεί μια μοναδική αλήθεια.

Τρίτον, η ξενάγηση από διαφορετικούς ξεναγούς, στο ίδιο γκρουπ τουριστών/τριών, σε διαφορετικά μνημεία, περιοχές, εποχές κλπ. καθιστά αδύνατη την προσφορά μιας συνολικής αφήγησης για τον ελληνικό πολιτισμό και την κοινωνία μας.

Ο/η ξεναγός που συνοδεύει ένα γρουπ στο σύνολο των επισκέψεων του στην Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παρέχει μια σφαιρική αφήγηση για τον τόπο, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό τους στο παρελθόν και στο παρόν. Να αναδείξει τις συνέχειες και τις ασυνέχειες, τις σχέσεις που συνδέουν τους τόπους, τα μνημεία, τους πολιτισμούς, τις εποχές, τους πληθυσμούς. Αποκτά μια προσωπική σχέση που προσομοιάζει με αυτή του/ης οικοδεσπότη/οικοδέσποινας σε σχέση με τους μουσαφίρηδες.

Το Υπουργείο Τουρισμού επιτακτικά απαγορεύει αυτή την προσέγγιση. Επιβάλλει την αποσπασματική αφήγηση όπου όλα όσα ένας/μια τουρίστας/τρια θα βιώσει στην Ελλάδα θα είναι «λίθοι τε καὶ πλίνθοι καὶ ξύλα καὶ κέραμος ἀτάκτως μὲν ἐρριμμένα». Κάπου εκεί δικαιώνεται το μοντέλο βιομηχανικής τουριστικής ανάπτυξης sea, sex, sun and souvlaki και προχωράμε ολοταχώς για την περαιτέρω υποβάθμιση του ελληνικού τουρισμού…