Kαταστροφολογικά σενάρια που απεργάζονται ξένα κέντρα ή ρεαλιστική προοπτική; Kαλώς ή κακώς οι λέξεις πτώχευση και Eλλάδα αποτελούν αχώριστο… ζευγάρι στις αναλύσεις των επενδυτικών οίκων και τα δημοσιεύματα του διεθνούς Tύπου, προκαλώντας έντονη ανησυχία στα ανά την υφήλιο οικονομικά κέντρα. Mπροστά στον πρωτοφανή κίνδυνο στάσης πληρωμών από μια χώρα της Eυρωζώνης, και σε μια προσπάθεια να προετοιμάσουν οι μεν τους πελάτες τους οι δε το κοινό τους, οικονομικοί αναλυτές και αρθρογράφοι ανοίγουν τα κιτάπια της Iστορίας και ανατρέχουν στις πιο ηχηρές κρατικές πτωχεύσεις των τελευταίων τριών ετών. H «H» απομονώνει τα τρία πιο τρανταχτά παραδείγματα, αυτά των πτωχεύσεων της Aργεντινής, του Mεξικού και της Pωσίας, αναδεικνύοντας πτυχές που εμφανίζουν ομοιότητες με το πρόσφατο παρελθόν της Eλλάδας, αλλά και προϊδεάζουν για το αβέβαιο, για την ώρα, μέλλον της.

Ads

Η πορεία της Αργεντινής προς την ολέθρια πτώχευση του 2002, θυμίζει Ελλάδα: Οπως και η χώρα μας, η Αργεντινή βίωσε την τραυματική εμπειρία μιας χούντας, μια αρχική ανάταση κατά τη μεταπολίτευση που γρήγορα κατέρρευσε μέσα στην πολιτική διαφθορά, τη συσσώρευση δημοσίου χρέους και τον υπερπληθωρισμό και την κατ’ ουσία υιοθέτηση ενός ισχυρού διεθνούς νομίσματος, η οποία στην αρχή έδωσε ανάσα αλλά στη συνέχεια στραγγάλισε την οικονομία και οδήγησε στη χρεοκοπία και τον εξευτελισμό. Η αφετηρία της διαδρομής προς την πτώχευση του 2002 βρίσκεται στο 1983, τη χρονιά που έπεσε η χούντα και η χώρα επιδίωξε να γιατρέψει τις πληγές από τον καταστροφικό πόλεμο στα Φώκλαντς.

Η επιχείρηση ανασυγκρότηση έγινε με δανεικά χρήματα, η αποπληρωμή των οποίων, όμως, αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολη με συνέπεια την κατάρρευση του «αουστράλ», του εθνικού νομίσματος που είχε αντικαταστήσει το «πέσο» μετά την πτώση της χούντας.

Οι αλλεπάλληλες υποτιμήσεις σε συνδυασμό με τις πτωχές επιδόσεις της κυβέρνησης στο πεδίο της οικονομίας είχαν ως αποτέλεσμα τον υπερπληθωρισμό: Στο μεγαλύτερο διάστημα της δεκαετίας του ’80 ο πληθωρισμός της Αργεντινής κινούνταν μεταξύ 10%-20%.

Ads

Σύνδεση

Το 1989 έφτασε το 5.000%! Μπροστά στο αδιέξοδο, η Αργεντινή υιοθέτησε εκ νέου το «πέσο», επιβάλλοντας σταθερή ισοτιμία 1 προς 1 με το δολάριο. Ηταν δηλαδή, ωσάν το δολάριο να γινόταν εθνικό νόμισμα της χώρας. Αρχικά, η κίνηση λειτούργησε ανακουφιστικά: Οι τιμές σταθεροποιήθηκαν και στη συνέχεια άρχισαν να υποχωρούν.

Αυτό είχε ως συνέπεια να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής πολλών πολιτών, που πλέον μπορούσαν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, να αγοράζουν εισαγόμενα αγαθά και να παίρνουν δάνεια με χαμηλά επιτόκια δολαρίου. Ωστόσο, για όλα υπάρχει ένα τίμημα: Η ισοτιμία 1 προς 1 με το δολάριο κατέστησε φτηνές τις εισαγωγές και έπληξε τις εξαγωγές. Ετσι, σταδιακά αυξήθηκε το ήδη τεράστιο χρέος της χώρας σε δολάρια, ενώ κατατροπώθηκε η εγχώρια παραγωγή. Την ίδια ώρα οι κρατικές δαπάνες παρέμεναν αδικαιολόγητα υψηλές και η διαφθορά βασίλευε.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έδινε δάνεια, τα οποία εξανεμίζονταν ως συνέπεια μαζικής φοροδιαφυγής και ξεπλύματος χρήματος σε off shore (σας θυμίζει κάτι αυτό;).

Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 η κατάσταση ήταν μη διατηρήσιμη και απλώς χρειάστηκε μια αρνητική συγκυρία για να ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου: Η υποτίμηση του νομίσματος της Βραζιλίας, ρεάλ, και ταυτόχρονα η ανατίμηση του δολαρίου, επέφεραν βαρύ πλήγμα στις εξαγωγές της Αργεντινής.

Ως συνέπεια, η χώρα εισήλθε το 1999 σε μια βαθιά ύφεση, η οποία έφτασε στο αποκορύφωμά της τον Ιανουάριο του 2002, όταν η χώρα δήλωσε αδυναμία να καλύψει το χρέος της. Το 2001 οι εκροές κεφαλαίων προς το εξωτερικό από απελπισμένους καταθέτες που έβλεπαν τη χρεοκοπία να έρχεται κορυφώθηκαν.

Η τότε κυβέρνηση για να σταματήσει την αιμορραγία των κεφαλαίων έθεσε δρακόντειους περιορισμούς πυροδοτώντας κοινωνική έκρηξη. Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές τα ηνία της χώρας ανέλαβε ο Εντουάρντο Ντουάλτε. Ο νέος πρόεδρος προχώρησε άμεσα στην κατάλυση της σταθερής ισοτιμίας «πέσο»-δολαρίου.

Ως συνέπεια το νόμισμα της Αργεντινής καταβαραθρώθηκε αναγκάζοντας τη χώρα σε στάση πληρωμών πάνω στο ύψους 132 δισ. δολαρίων χρέος, δηλαδή τη μεγαλύτερη μέχρι τότε πτώχευση στην ιστορία. Η αδυναμία της να καλύψει τις υποχρεώσεις της ουσιαστικά έθεσε την Αργεντινή εκτός διεθνών αγορών, σταματώντας απότομα τη ροή των επενδύσεων προς τη χώρα.

Πτώχευση

Ο πληθωρισμός και η ανεργία εκτινάχθηκαν στα ύψη και η χώρα έμοιαζε παραδομένη στο χάος. Σταδιακά, ωστόσο, άρχισε να φαίνεται το όφελος από την υποτίμηση του «πέσο». Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατακόρυφα, ωφελημένες και από την ανάδειξη της Κίνας, που τότε άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στο διεθνές προσκήνιο.

Η ανάσταση της βιομηχανίας και της γεωργίας δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας και μέσα σε λίγα χρόνια η ανεργία έπεσε από 20% στο 8,5%, ενώ το ΑΕΠ αναπτύχθηκε με γοργό ρυθμό: 8,8% το 2003, 9% το 2004, 9,2% το 2005, 8,5% το 2006, 8,7% το 2007 και 6,8%. Φέτος, μόνο, λόγο της κρίσης υπολογίζεται ότι θα έχει οριακή αύξηση.

Η άνθηση των εξαγωγών έφερε στη χώρα συνάλλαγμα διευκολύνοντας τις προσπάθειες αποπληρωμής του χρέους. Τελικά, το 2005 η κυβέρνηση συμφώνησε να αποπληρώσει το 75% των πιστωτών της με το (προνομιακό σε σύγκριση με τα ονομαστικά της επιτόκια) επιτόκιο 30%. Η πρόεδρος της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντεζ ντε Κίρτσνερ, υπέγραψε διάταγμα για να αξιοποιηθούν τα ύψους 47,1 δισ. δολ. συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας για να πληρωθούν οι πιστωτές της περίφημης «Λέσχης των Παρισίων» αλλά υπαναχώρησε την τελευταία στιγμή, πιεσμένη κι από την απειλή της διεθνούς κρίσης.

Πλέον η Αργεντινή εξακολουθεί να διαπραγματεύεται μια τελευταία δόση ύψους 20 δισ. δολ. επί του χρέους της που δεν είχε εξυπηρετηθεί.

Οι πιο επίφοβες χώρες για χρεοκοπία
Δυστυχώς στην 1η θέση…

Οι οικονομίες που κήρυξαν στάση πληρωμών τις τελευταίες δεκαετίες βρίσκονται και πάλι στο «μικροσκόπιο» των επενδυτών, ως επικίνδυνες για χρεοκοπία. Σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg μεταξύ 873 συνδρομητών του πρακτορείου (αναλυτές, επενδυτές, χρηματιστές), στην Αργεντινή αποδίδεται πιθανότητα χρεοκοπίας 42%, στη Ρωσία 32% και στο Μεξικό 19%. Σε αντίθεση, όμως, με το παρελθόν, οι επενδυτές θεωρούν πλέον πιθανή τη χρεοκοπία και ευρωπαϊκών οικονομιών. Σε Ιταλία και Ισπανία εντοπίζουν πιθανότητα χρεοκοπίας 21% και 20%, αντίστοιχα, στην Πορτογαλία 28% και στον πρώην «κέλτικο τίγρη», την Ιρλανδία, 32%. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται δυστυχώς η Ελλάδα, με τους επενδυτές να αποδίδουν πιθανότητα 60% στο σενάριο της χρεοκοπίας.

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
[email protected]

Πηγή: Ημερησία

Προωθεί στο σχολιασμό ο χρήστης oramatistis