Αφορμή γι’ αυτό το αφιέρωμα θα μπορούσε να ήταν η αναδρομική της έκθεση με τίτλο: «Ένας Κόσμος διαφορετικός» στο Μουσείο με το όνομά της  αν δεν ολοκλήρωνε τον κύκλο της σε αυτόν τον κόσμο πριν από λίγες μέρες, περνώντας στην αιωνιότητα.

Η γλύπτρια Άλεξ Μυλωνά έφυγε από τη ζωή στις 26 Μαΐου, σε ηλικία 96 ετών έχοντας αφήσει πίσω της μια σπάνια παρακαταθήκη.  Μια πλούσια συλλογή  από γλυπτά έργα, μια πρωτοποριακή πορεία στην Τέχνη του 20ου αιώνα, μια εμβληματική μορφή-πρότυπο για τη γυναικεία παρουσία στις Εικαστικές Τέχνες αλλά κι ένα ολόκληρο Μουσείο με το όνομά της στο Θησείο, το οποίο ανήκει πλέον [μετά από δική της δωρεά] στο Μακεδονικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Επίσης, τρεις απογόνους- καλλιτέχνες, δύο κόρες και έναν γιο: τη Μαρία Μυλωνά-Κυριακίδη, ζωγράφο, την Ελένη Μυλωνά , multi-media artist [δικές της είναι και οι φωτογραφίες της γλύπτριας] και τον Αλέξανδρο Μυλωνά, γνωστό ηθοποιό και σκηνοθέτη.

Μπεριόσκα – Ρωσικός Χορός [Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης]
 
Το έργο της ελληνίδας γλύπτριας

Η ‘Αλεξ Μυλωνά γεννιέται στην Αθήνα, το 1920. Οι γονείς της Θρασύβουλος Μπογδάνος και  Μαρία Χαλκοκονδύλη αντιλαμβάνονται από την παιδική της ηλικία το ταλέντο της και της ανοίγουν τις πόρτες για τον κόσμο της Τέχνης από τα 8 της χρόνια με μαθήματα ζωγραφικής. Στα είκοσί της, παντρεύεται τον δικηγόρο και αργότερα πολιτικό Γιώργο Μυλωνά [διετέλεσε υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Πολιτισμού και υπουργός Πολιτισμού]. Πέντε χρόνια αργότερα κι ενώ είναι ήδη μητέρα δυο κοριτσιών, η Άλεξ Μυλωνά ξεκινά σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Μιχάλη Τόμπρου.  Πρωτοεμφανίζεται στη γλυπτική το 1952, στο Ζάππειο. Το 1954 κερδίζει το β΄ Πανελλήνιο βραβείο για το μνημείο των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς στη Νίκαια.

Ανήσυχο πνεύμα, πάντα ανοιχτή σε νέες καλλιτεχνικές τάσεις και ρεύματα και με μια ελεύθερη  ματιά στην Τέχνη, η Άλεξ Μυλωνά πειραματίζεται με μορφές και υλικά. Δεν περιορίζεται στη γλυπτική, δοκιμάζει  τις δυνατότητες της καλλιτεχνικής της έκφρασης  σε τυπώματα, κολάζ, υφάσματα, χαλιά, ζωγραφική.

Στο ατελιέ της 1976 [φωτο Ελένη Μυλωνά]

Γύρω στο 1960, η Άλεξ Μυλωνά στρέφεται στη γλυπτική με μέταλλο, με εξπρεσιονιστική διάθεση και  μυθολογική θεματική  δίνοντας έργα που χαρακτηρίζουν οι έντονες γωνίες και οι αντιθέσεις.

Μέσα σε αυτή τη δεκαετία, η γλύπτρια εκπροσωπεί την Ελλάδα στην 30η Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1962, λαμβάνει μέρος στο Salon de la Jeune Sculpture στο Παρίσι, στη Διεθνή έκθεση του Μόντρεαλ  το 1967, καθώς και σε Μπιενάλε στις Βρυξέλλες, στην Αλεξάνδρεια, στο Μπουένος Άιρες και στη Βουδαπέστη.

Εκείνη την εποχή, η γλύπτρια διατηρεί ατελιέ στο Παρίσι όπου συναντά γλύπτες, όπως οι: Arp, Giacometti και Zadkine, καθώς και πολλούς ζωγράφους από τους οποίους δέχεται επιρροές.

Μυκήνες – 1960

Ηλιοτρόπιο – 1962
 
Ιδιαίτερα μετά το 1980,  η γλυπτική της Άλεξ Μυλωνά αποκτά ένα νέο πολύ προσωπικό ύφος. Το υλικό είναι κυρίως το μάρμαρο, λευκό και χρωματιστό, η τεχνική πιο τελειοποιημένη, με πιο λειασμένες επιφάνειες και πιο συμπαγείς και αρμονικά συνεργαζόμενους όγκους. Το 1986 η Εθνική Πινακοθήκη οργανώνει  μεγάλη αναδρομική έκθεση της ‘Αλεξ Μυλωνά. Το 1988, η γλύπτρια εκθέτει στη γνωστή Galerie Denise René στο Παρίσι. Στην Ελλάδα, η καλλιτέχνης συνεργάζεται  με τις Γκαλερί Ζυγός, Νέες Μορφές, Πολυπλάνο, Γκαλερί Αθηνών και άλλες. Από το 2002 και πλέον, αρχίζει να υλοποιεί ένα νέο όραμα: το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, στο Θησείο.

Το φιλί  [Τιμή στον Brancusi] – 1967

Galerie Denise René, Bd St Germain, Παρίσι

Το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά

Ένα υπέροχο ιστορικό κτίριο σχεδιασμένο τη δεκαετία του 1920 από τον αρχιτέκτονα Βασίλη Τσαγκρή αναπαλαιώθηκε για να φιλοξενήσει όχι μόνο τα έργα της ίδιας της γλύπτριας αλλά και περιοδικές εκθέσεις σημαντικών ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.

Το Μουσείο εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2004 και το 2007, περιήλθε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Βρίσκεται σε ένα από τα ομορφότερα σημεία της πόλης με μοναδική θέα, απλώνεται σε τρεις ορόφους και είναι προσβάσιμο από άτομα με ειδικές ανάγκες. Αυτό το διάστημα, το Μουσείο φιλοξενεί την Έκθεση – φόρο τιμής στην Άλεξ Μυλωνά: «Ένας Κόσμος διαφορετικός».
 
Η Αναδρομική  Έκθεση-Φόρος Τιμής

Στην Έκθεση παρουσιάζεται μια συλλογή από έργα πουσχηματίζουν το καλλιτεχνικό αποτύπωμα της γλύπτριας: γλυπτά , σχέδια, ζωγραφικά έργα, κολλάζ, ταπισερί και τυπώματα σε πανί, αρκετά από τα οποία για πρώτη φορά.

Με αφορμή την τιμητική έκθεση: «Ένας Κόσμος διαφορετικός», ο Επιμελητής της Έκθεσης Ντένης Ζαχαρόπουλος και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του μουσείου, έγραψε για τη γλύπτρια: «Υπήρξε μια μαχητική και δυναμική γυναίκα, από τις πιο χειραφετημένες της γενιάς της και παράλληλα μια ιδιαίτερα τρυφερή και γενναιόδωρη καλλιτέχνης, δίνοντας το ενδιαφέρον και την περιέργειά της στους νεώτερους.»

«Το Μουσείο ‘Αλεξ Μυλωνά το έφτιαξε καταρχήν για να βγουν τα έργα από το χώρο του ατελιέ και να αποκτήσουν τη δημόσια διάσταση του γλυπτικού έργου – όχι από τη συνήθη καλλιτεχνική ματαιοδοξία, αλλά από την  πραγματική ανάγκη που αισθάνθηκε η καλλιτέχνης από την αρχή να είναι σε συνεχή διάλογο με την εποχή. Γι αυτό το λόγο ασχολήθηκε με ιδιαίτερη εμμονή στο να φτιάξει συστηματικά το μουσείο, αρχιτεκτονικά, μουσειολογικά, λειτουργικά, αισθητικά, οικονομικά, στην κάθε λεπτομέρεια. Με την ίδια γενναιοδωρία που έφτιαξε το μουσείο για να φέρει το έργο της σε μια μόνιμη επαφή με το κοινό, θεώρησε ότι η ίδια δεν είναι διευθύντρια μουσείου αλλά καλλιτέχνης και για να μπορεί να συνεχίσει το καλλιτεχνικό της έργο το δώρισε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «για να μπορεί αυτή η επαφή να μη μείνει ένα μαυσωλείο αλλά να είναι ένας ζωντανός οργανισμός», όπως είχε πει η ίδια. Και με την ίδια ζωντάνια και τόλμη όταν είδε το μουσείο να λειτουργεί, θεώρησε ότι έπρεπε να αφιερώσουμε τον μεγαλύτερο όροφο του μουσείου σε εκθέσεις νεώτερων καλλιτεχνών και να υποστηρίξουμε νεώτερες τάσεις και προτάσεις.»

• Πού; Μουσείο Άλεξ Μυλωνά – Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Πλ. Αγίων Ασωμάτων 5, Θησείο, Αθήνα

• Πότε; Έως τις 3 Ιουλίου 2016

• Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη: 16:00 – 21:00 , Παρασκευή – Σάββατο: 11.00 – 19.00

• Πληροφορίες: Tηλ.: 210 3215717

Με το έργο: Μήδεια [φωτο Ελένη Μυλωνά]

Η Άλεξ Μυλωνά μέσα από τα ίδια της τα λόγια….

«Τα χρόνια περνούν και η ζωή χειροτερεύει. Όπου γυρίσεις το βλέμμα χαλάσματα, βιασμοί, σκοτωμοί. Πτώματα, λάσπη, χώμα. Η βία βασιλεύει παντού!

Ο άνθρωπος ανυπεράσπιστος φοβάται να κυκλοφορήσει. Τα ναρκωτικά φτάσαν και στην Ελλάδα. Το κέρδος βρίσκεται πια πάνω απ’ όλα.

Η Αθήνα έγινε μια πανάσχημη πόλη. Ο αέρας βαρύς, η ανάσα δύσκολη… Η Ακρόπολη βυθίζεται μέσα στο νέφος Ο ήλιος καλά καλά δεν φτάνει πια στα σπίτια μας. Χάθηκε το γαλάζιο του ουρανού. Η θάλασσα, αυτή που κάποτε λέγαμε πως θα έτρεφε τον Πλανήτη μας με τον πλούτο της, μολύνθηκε. Τα ψάρια ασφυκτιούν, πεθαίνουν. Οι ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο στέρεψαν.

Κι έμεινε ο άνθρωπος! Να καμαρώνει το έργο του!

Καλλιτέχνες, ποιητές, φιλόσοφοι, παρακολουθούν αποσβολωμένοι την καταστροφή να ορθώνεται τριγύρω τους. Προσπαθούν να φωνάξουν. Μάταια… Η φωνή πνίγεται στο λαρύγγι τους.

Μέσα σε αυτόν τον κόσμο της αδιαφορίας, της πλεονεξίας και της βίας, πώς μπορούμε να φανταστούμε τον ρόλο του καλλιτέχνη, του πνευματικού ανθρώπου σήμερα; Βέβαια όσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχει από κοντά και η ελπίδα. Σαν Πηνελόπες, λοιπόν δεν μπορούμε παρά να φτιάχνουμε την ημέρα, τη νύχτα να χαλάμε. Ωστόσο, τι μνημεία να στήσουμε όταν η γης φεύγει κάτω από τα πόδια μας; Τι να δοξάσουμε, τι να τιμήσουμε, πού να σταθούμε; Θα περιμένουμε… ίσως κάποτε φανεί φως… Ως τότε, ας αντισταθούμε στη διάλυση όσο μπορεί ο καθένας μας. Από τα ερείπια που απόμειναν ίσως καταφέρουμε να φτιάξουμε έναν άλλο κόσμο αν όχι καλύτερο, τουλάχιστον διαφορετικό.»

Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα, 17 Μαρτίου 1983»