“Διαλέγεις και μετά πώς το σηκώνεις το βάρος το ασήκωτο που έχει η εκλογή σου;
Ενώ εκείνο το «έτυχε», τι πούπουλο; Στην αρχή.
Γιατί μετά σε γονατίζουν οι συνέπειες. Ασήκωτες κι αυτές.
Κατά βάθος είναι σαν να διάλεξες!” (Κική Δημουλά)

Τελικά, διαλέγουμε και φυσικά πληρώνουμε. Διαλέγουμε ποιους αγαπάμε, ποιους πληγώνουμε, ποιους έχουμε πλάι μας και ποιους απέναντι, διαλέγουμε πώς προχωράμε στη ζωή. Όταν χρειαστεί, όμως, πόσο έτοιμοι είμαστε να πληρώσουμε το τίμημα των επιλογών μας; Μπορούμε να μας προστατέψουμε και με ποιον τρόπο;

Όλα αυτά παλεύει να ανακαλύψει ο Ντέιβιντ Λούρι, ο ήρωας της «Ατίμωσης», του βιβλίου του Νομπελίστα Τζον Μάξγουελ Κουτσί (Κέιπ Τάουν, 1940).

Βρισκόμαστε στα πρώτα δύσκολα χρόνια μετά το Απαρχάιντ και ο 52χρονος Ντέιβιντ είναι καθηγητής πανεπιστημίου στο Κέιπ Τάουν. Έχοντας, ήδη, δύο διαζύγια στο ενεργητικό του και μοναδική γυναικεία παρουσία στη ζωή του τη Σοράγια, από ένα γραφείο συνοδών, γνωρίζει τη Μέλανι. Είναι φοιτήτριά του και τριάντα χρόνια μικρότερη αλλά την πολιορκεί κι εκείνη σχεδόν παθητικά του παραδίνεται.

Ο Ντέιβιντ προχωράει σ’ αυτή την ιστορία αγνοώντας τους κινδύνους και το σκάνδαλο ξεσπάει γρήγορα. Τα ΜΜΕ λαχταρούν και πετυχαίνουν τον εξευτελισμό του. Παραδέχεται την ενοχή του όμως αρνείται να δηλώσει μεταμέλεια και η παραίτησή του είναι μονόδρομος. Αποφασίζει να ανακτήσει τις δυνάμεις του περνώντας λίγες μέρες κοντά στην κόρη του, την 25χρονη Λούσι που ζει μόνη της σε ένα αγρόκτημα έξω από μια μικρή πόλη στο Ανατολικό Ακρωτήριο.

Η ίδια, κανονική αγρότισσα, βιοπορίζεται από τις πωλήσεις λουλουδιών και λαχανικών από το μποστάνι της διατηρώντας, παράλληλα, ένα ξενοδοχείο για σκύλους. Τη συνοδεύει στις λαϊκές αγορές, έρχεται σε επαφή με τους φίλους της και ακολουθώντας τη συμβουλή της γεμίζει τον χρόνο του προσφέροντας βοήθεια σ’ ένα καταφύγιο ζώων.Ο Ντέιβιντ θεωρεί τον τρόπο ζωής της κόρης του μια προσωρινή τρέλα καθώς τίποτα δεν ταιριάζει με την αισθητική του.

Οι μέρες κυλούν ήρεμα μέχρι τη στιγμή που δύο άντρες μ’ ένα αγόρι τους πλησιάζουν στο αγρόκτημα ζητώντας βοήθεια. Μ’ ένα τέχνασμα εισβάλλουν στο σπίτι και ακολουθούν σκηνές ασύλληπτης βίας. Ο εφιάλτης κάποτε τελειώνει και ο Ντέιβιντ αναγκάζεται να στηρίξει την απόφαση της Λούσι: να μοιραστεί τη μισή αλήθεια με την αστυνομία. Ζητάει βοήθεια από τον Πέτρους, τον βοηθό της κόρης του στο αγρόκτημα, έναν μαύρο που σε λίγο καιρό θα είναι συνιδιοκτήτης. Όχι μόνο φοβάται μια δεύτερη επιδρομή των αντρών αλλά βασανίζεται από την υποψία πως ο Πέτρους γνωρίζει τα πρόσωπα.

Τα πράγματα εξελίσσονται χειρότερα από ό,τι περιμένει και νιώθει εγκλωβισμένος. Από τη μία, η σιωπή του Πέτρους και, από την άλλη, η άρνηση της Λούσι να εγκαταλείψει το αγρόκτημα, τον κάνουν να νιώθει ανήμπορος σε μια ιστορία που του στερεί την ικανότητα να απολαμβάνει τη ζωή.

Πώς θα συνεχίσει τη ζωή του αλλά και τη σχέση του με τη Λούσι; Γιατί ενώ προσπαθεί και ακούει την κόρη του, δεν την καταλαβαίνει; Πώς θα διαχειριστεί τη θλίψη και τον θυμό του;

Ο Τζον Μάξγουελ Κουτσί μάς γοητεύει μ’ αυτό το διαχρονικά επίκαιρο, βραβευμένο με Booker βιβλίο. Με λόγο απλό και μεστό μιλάει για την αδικία που γεννάει βία, για τη σχέση πατέρα κόρης, για το παλιό που συγκρούεται με το καινούριο, για την ανάγκη του ανθρώπου να κάνει όνειρα και να παλεύει παθιασμένα γι’ αυτά.

Ο Κουτσί με μαγικό τρόπο πραγματεύεται μια σκληρή αλήθεια: τα όνειρα είναι η μόνη «περιουσία» μας που δεν μπορεί να την αγγίξει κανένας. Η παραίτησή μας απ’ αυτά μάς καταπίνει και μας κατατρέχει ως το τέλος, μαζί με το τίμημά της, την ατίμωση.

ΑΤΙΜΩΣΗ/J. M. COETZEE
Μετάφραση: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ /Εκδόσεις: ΔΙΟΠΤΡΑ