«Ξεκίνησα την καριέρα μου ως οπαδός του κυρίαρχου επιστημονικού ρεύματος στο πεδίο των εξαρτήσεων, για να καταλήξω με την πάροδο του
χρόνου, μέσα από τις εμπειρίες μου και τις έρευνές μου, σε σκληρό επικριτή αυτού του ρεύματος»: η φράση ανήκει στον πρωτοπόρο ψυχίατρο
Φοίβο Ζαφειρίδη, μια εμβλη­ματική φιγούρα στον χώρο της απεξάρτησης.

Στο βιβλίο “Για τις αιτίες και τη θεραπεία των εξαρτήσεων”, που μόλις κυκλοφόρησε, ο Φ. Ζαφειρίδης αναπτύσσει τη φιλοσοφία και τη δράση του
στη διάρκεια μιας συζήτησης με τον Αμερικανό εξαρτησιολόγο William L. White.  Περιγράφει το πέρασμα του από την κοινωνική ψυχιατρική της
δεκαετίας του 1970 και την εμπλοκή του σε θεραπευτικές κοινότητες στο εξωτερικό μέχρι την επιστροφή του στην Ελλάδα, οπότε του ζητείται από
το Υπουργείο Υγείας να υποβάλει μια πρόταση για την ανάπτυξη στην Ελλάδα νέων δομών.

Ο Ζαφειρίδης προτείνει μια ριζοσπαστική για την εποχή επιλογή: τη θεσμοθέτηση διακριτών χώρων απεξάρτησης, αντί για τον εγκλεισμό των
εξαρτημένων είτε σε ψυχιατρική κλινική είτε στη φυλακή, όπως αντιμετωπίζονταν Οι προτάσεις του γίνονται αποδεκτές και έτσι ξεκινούν
οι διεργασίες που καταλήγουν στη δημιουργία της κοινότητας «Ιθάκη», το 1983. Το 1987, μετά από θετική αξιολόγηση της εμπειρίας της «Ιθάκης»
θεσμοθετείται, με τον Ν. 1729, και πάλι με εισήγηση του Ζαφειρίδη, το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.), στο οποίο ο ίδιος
διετέλεσε διευθυντής έως το 1995.

Αργότερα ο ίδιος δημιούργησε τα Προγράμματα Προαγω­γής Αυτοβοήθειας, που λειτουργούν από το 2001, ως καινο­τόμα προγράμματα του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστο­ τέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου και δίδαξε για πολλά χρόνια.

Στο βιβλίο, ο Φ. Ζαφειρίδης περιγράφει τις κοπιώδεις προσπάθειες του για τη συγκρότηση των πρώτων θεραπευτικών κοινοτήτων, τις αντιστάσεις
και τα προβλήματα που συνάντησε σε ένα πεδίο τελείως ανεξερεύνητο στη χώρα μας.  Πάντα ριζοσπαστικός, συνοψίζει τη θέση του απέναντι στις
αναχρονιστικές απόψεις του “συστήματος”: «η ψευδοεπιστήμη την οποία συναπαρτίζουν οι κυρί­αρχες αντιλήψεις του πεδίου αποφεύγει να ερευνήσει και να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές και πολιτισμικές αιτίες της εξάρτησης. Έτσι όμως, επιλέγοντας να εστιάζει την έρευνά της στον δυσλειτουργικό άνθρωπο που αποτελεί το σύμπτωμα –και όχι στη δυσλειτουργούσα κοινωνία που αποτελεί το αίτιο–,
καταλήγει στη συγκάλυψη της αλήθειας και στη διαχείριση του συμπτώματος… αναγορεύει την εξάρτηση σε «χρόνια υποτροπιάζουσα εγκεφαλική νόσο» και τον εξαρτημένο σε ασθενή με την ιατρική έννοια του όρου. Με αυτό τον τρόπο μας κρύβει τον  πραγματικό  ασθενή, που είναι το μονομερώς προσανατολισμένο στα οικονομικά μεγέθη αναπτυξιακό μοντέλο. Ένα μοντέλο που ποτέ δεν ασχολήθηκε με τις ψυχολογικές και πνευματικές ανάγκες της ανθρώπινης ύπαρξης και επιμένει να μετρά την ανθρώπινη ευτυχία με βάση την καταναλωτική δυνατότητα των πολιτών.

Μας βομβαρδί­ζουν με νευροαπεικονίσεις του εγκεφάλου, λες και η όποια διαταραχή της εγκεφαλικής βιοχημικής διεργασίας μπορεί να δώσει
εξηγήσεις για την τεράστια εξάπλωση της εξάρτη­σης. Το 1910 ο αριθμός των εξαρτημένων στην Αμερική δεν ξεπερνούσε το 0,2% του γενικού
πληθυσμού, ενώ σήμερα υπερβαίνει το 10%. Πώς μπορούν να το ερμηνεύσουν αυτό με βάση τις δικές τους αντιλήψεις;»

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Πεδίο”.