Όλα άρχισαν λιγάκι στην πλάκα. Κάπου το 2001 με 2002 ξεκίνησα να συνεργάζομαι με το μηνιαίο περιοδικό πολιτισμού «ΩΣ3». Μου παραχώρησαν αρχικά ένα ένα δισέλιδο για να κάνω σκίτσα αλλά σύντομα βρέθηκα να φτιάχνω αφιερώματα και συνεντεύξεις σε άλλους σκιτσογράφους: Γελοιογράφους, εικονογράφους, κομικξάδες, κινουμενάδες… ” o σκιτσογράφος Αντώνης Νικολόπουλος (Soloup), αφηγείται στην Κρυσταλία Πατούλη και το tvxs, τη δημιουργική πορεία της συγγραφής –από την ιδέα μέχρι το τυπογραφείο– του βιβλίου «Τα Ελληνικά Κόμικς- Αντανακλάσεις ιδεών στις σελίδες των κόμικς», που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Τόπος.
Ads
…Με τα χρόνια έτσι, η στήλη «Zap-ink» έγινε η αφορμή για να στηθούν πολύ πάνω από 60 εκτενή αφιερώματα σε δημιουργούς αλλά και σε βιβλία, εκθέσεις, φεστιβάλ κλπ. Άρθρα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο (www.os3.gr) και γίνονται συχνότατα θύματα λογοκλοπής σε blogs αλλά δυστυχώς και σε εφημερίδες, χωρίς πολλές φορές να μπαίνουν οι συντάκτες στον κόπο να διορθώσουν τις… ασυνταξίες μου.
Έχοντας λοιπόν ξεκινήσει παράλληλα με τα σκίτσα αυτήν τη… συγγραφική ενασχόληση, το 2003 στα πλαίσια του πρώτου συνεδρίου για τα Κόμικς στη Μυτιλήνη -το διοργάνωσε το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας κι Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου -, η ιστορικός Εύη Σαμπανίκου μου πρότεινε την συν-δημιουργία ενός «Εικονικού Μουσείου για τα κόμικς». Η ιδέα δεν προχώρησε, όμως βρέθηκα να ξεκινάω ένα Διδακτορικό πάνω στα Ελληνικά κόμικς.
Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι το…αντικείμενο και κατέχοντας ήδη μια βασική βιβλιογραφία, θεώρησα τότε πως κάτι τέτοιο θα αποτελούσε έναν απλό…περίπατο. Ο «περίπατος» αυτός βέβαια, διήρκησε τουλάχιστον 8 χρόνια έρευνας και απαίτησε άπειρες ώρες διαβάσματος, αναζητήσεις σε αρχεία, μια τεράστια αρθρογραφία και βιβλιογραφία πριν καταλήξει στις 960 σελίδες της διδακτορικής διατριβής.
Μέρος αυτής της έρευνας λοιπόν, αποτελεί τη βάση του συγκεκριμένου βιβλίου «Τα Ελληνικά κόμικς», βρίσκοντας τον δρόμο για το τυπογραφείο μέσω των εκδόσεων «Τόπος» και της θετικής ενέργειας του Άρη Μαραγκόπουλου που έχει επιμεληθεί τον τόμο. Μια δουλειά που, απ’ ότι φαίνεται, αφορά τόσο τους αναγνώστες και τους λάτρεις των κόμικς όσο κι εκείνους που ενδιαφέρονται για μια «επιστημονική» προσέγγισή τους.
Kρ.Π.: Ποιό ακριβώς είναι το αντικείμενο του βιβλίου;
S.: Το βασικό θέμα του βιβλίου είναι τα κόμικς Ελλήνων δημιουργών από την Μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα, ημέρες Κρίσης και Μνημονίων.
Και μιλάμε κυρίως για τα… «ενήλικα» κόμικς.
Αυτά δηλαδή που άρχισαν σταδιακά ν’ αποκτούν ένα φανατικό κοινό μέσα από περιοδικά σαν τη «Βαβέλ» και το «Παρά Πέντε» και αργότερα το «Εννέα».
Αγγίζει όμως όλες τις πτυχές των ελληνικών κόμικς, είτε μιλάμε για άλμπουμ, είτε για το διαδίκτυο, τα ειδικά portals, τα φεστιβάλ, τις ξένες επιρροές, τους εκδότες, τους αναγνώστες, τους πανεπιστημιακούς, τους δημοσιογράφους που ασχολήθηκαν με αυτά…. Τα πάντα.
Kρ.Π.: Με ποιόν τρόπο προσεγγίζονται τα κόμικς;
S.: Τα δύο πρώτα κεφάλαια, είναι περισσότερο θεωρητικά κι εξετάζουν έννοιες όπως η Ιδεολογία ή οι «Πολιτισμικές Αναπαραστάσεις» (σαν την «Εθνική Ταυτότητα», την «Εθνική Πολιτισμική Συνέχεια» κλπ). Κάτι που μας διευκολύνει στη συνέχεια να κατανοήσουμε σε βάθος όσα διαβάζουμε στις σελίδες τους. Πιο συγκεκριμένα όμως, πλησιάζουμε τα Ελληνικά κόμικς με δύο τρόπους.
Ο ένας είναι τα ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ που δημοσίευαν συστηματικά κόμικς. Που σημαίνει πως εκτός από τα ειδικά περιοδικά σαν την «Κολούμπρα», το «Μαμούθ» και τη «Βαβέλ», στο βιβλίο εξετάζουμε και μια σειρά άλλων εντύπων που συνέβαλαν στην διάδοσή τους όπως το «Αντί», το «Ποντίκι», το «Τέταρτο», ο «Σχολιαστής» ή η «Γαλέρα». Συνολικά εξετάζουμε αναλυτικά ένα προς ένα, (κυριολεκτικά) όλα τα σχετικά περιοδικά, δηλαδή συνολικά 23 έντυπα.
Μια άλλη προσέγγιση γίνεται μέσα από τις εκδόσεις των κόμικς. Αυτές που συνήθως αποκαλούμε «ΑΛΜΠΟΥΜ». Γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό, στο βιβλίο επιχειρείται η καταλογογράφηση όλων των άλμπουμ κόμικς Ελλήνων δημιουργών από το 1974 μέχρι και τουλάχιστον το 2009.Ο «κατάλογος ΕΑΚ» όπως ονομάζεται (από το …Ελληνικά Άλμπουμ Κόμικς), βρίσκεται ολόκληρος στο παράρτημα του βιβλίου για παραπέρα …ψαχούλεμα από τους αναγνώστες.
Kρ.Π.: Τι ακριβώς περιλαμβάνει ο Κατάλογος ΕΑΚ;
S.: Όπως είπαμε, ο κατάλογος επιχειρεί να καταγράψει όλα τα Ελληνικά άλμπουμ κόμικς. Μια τέτοια δουλειά δεν θα μπορούσε να γίνει μόνο από έναν. Για την καταγραφή έτσι χρειάστηκε η συνεισφορά και άλλων ανθρώπων που ασχολούνται συστηματικά –και με τον απαιτούμενο… έρωτα- με τα κόμικς όπως ο Γιάννης Κουκουλάς, ο Δημήτρης Μπόκης, ο Πάνος Κριτικός και ο Μέλανδρος Γκανάς. Ανέτρεξα βέβαια και σε άλλα αρχεία με πολυτιμότερο, τον όγκο πληροφοριών που έχουν μαζέψει τα μέλη του φόρουμ του Greekcomics.gr.
Να σημειώσουμε πως στο κάθε άλμπουμ του καταλόγου, εκτός από τα κλασσικά του χαρακτηριστικά (όπως ο αριθμός σελίδων, οι διαστάσεις κλπ) βάζουμε και άλλα στοιχεία όπως το θέμα του, οι αναφορές στην πολιτική, στην Ιστορία, στην Φόρμα κλπ.
Με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε σημαντικά συμπεράσματα που καταγράφονται στο βιβλίο μέσα από «ποσοτικούς» πίνακες και γραφήματα αλλά και με μια σχετική «ποιοτική» ανάλυση. Συμπεράσματα πράγματι πολλές φορές εντυπωσιακά.
Kρ.Π.: Πιο πάνω αναφέρθηκε η σχέση των κόμικς με την Ελληνική πραγματικότητα. Μίλησες για τη μεταπολίτευση και για την κρίση. Πώς συνδέονται τα κόμικς με την πολιτική;
S.: Το βιβλίο έχει και μια «πολιτική» διάσταση, στο βαθμό που εξετάζει τις αναφορές των κόμικς σε έναν υπαρκτό κόσμο. Στην Ελλάδα που ζούμε. Που ζουν κι εμπνέονται, τόσο οι Έλληνες σκιτσογράφοι όσο και οι αναγνώστες τους.
Στο βιβλίο, έτσι, επιχειρείται ένας ιστορικός συγχρονισμός των κόμικς με την εποχή που γράφτηκαν. Συναντούμε εντελώς διαφορετικές ματιές των κόμικς, για παράδειγμα στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, διαφορετικές στην «ευμάρεια» του Εκσυγχρονισμού, διαφορετικές στις συνθήκες του διαδικτύου και της Παγκοσμιοποίησης, διαφορετικές σήμερα, σε μέρες Κρίσης.
Το βιβλίο έτσι αποκτά και μια επίκαιρη διάσταση αφού γίνεται καταγραφέας και αφηγητής-μέσω των κόμικς- της νεότερης ελληνικής περιπέτειας που μας οδήγησε στα σημερινά Μνημόνια και την Κρίση. Μια Κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική και πολιτισμική. Στην εξέλιξη των αφηγήσεων στα κόμικς. φαίνεται ιδιαίτερα ανάγλυφα αυτό.
Kρ.Π.: Πώς συμβιβάζεται η «επιστημονική» προσέγγιση με την ενασχόληση του σκιτσογράφου;
S.: Πως μπορεί ένας σκιτσογράφος να μιλήσει «αποστασιοποιημένα» για ένα ζωντανό Μέσο όπως τα κόμικς που εμπλέκεται και ο ίδιος σε αυτά; Κάτι τέτοιο υπήρξε ο μεγαλύτερος προβληματισμός όταν ξεκινούσα την έρευνα. Είχα όμως κοντά δέκα χρόνια για να το σκεφτώ.
Κατέληξα έτσι σε μια προσέγγιση που δεν απαρνείται την προσωπική μου εμπλοκή. Αντί όμως να αναλωθώ στην ανέξοδη διατύπωση προσωπικών υποθέσεων- πράγμα που συμβαίνει όλο και πιο συχνά κυρίως μέσα από το διαδίκτυο- προτίμησα την δοκιμασία και τα «βάσανα» μιας διαδακτορικής διατριβής και ό,τι αυτό συνεπάγεται σε μεθοδολογία, διασταυρώσεις, βιβλιογραφία και πηγές. Το ίδιο το υλικό άλλωστε, με οδήγησε σε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα από αυτά που φανταζόμουν στην αρχή της έρευνας.
Παρ’ όλα αυτά διατηρώ συνειδητά την ιδιότητα του «σκιτσογράφου» και δεν διεκδικώ κάποιο «επιστημονικό» …θέσφατο. Αντίθετα καταθέτω αυτήν την δουλειά σε αναγνώστες, συναδέλφους και μελετητές, ως αφετηρία μιας ευρύτερης συζήτησης για τα Ελληνικά κόμικς.
Κρ.Π.: Τί μπορεί ν’ ακολουθεί μετά από μια τέτοια έρευνα;
S.: Η ευρύτερη έρευνα που περιέγραψα, περιλαμβάνει και ένα δεύτερο πιο ειδικό βιβλίο που θα αφορά περισσότερο την σχέση της γελοιογραφίας με τα κόμικς. Δηλαδή τις δυο μου αγάπες. Προηγούνται όμως αυτές.
Συνεχίζω έτσι με τις πολιτικές γελοιογραφίες στο «Ποντίκι» με την καθημερινή αγωνία- λόγω και των …μνημονιακών συνθηκών- να γίνομαι με την σάτιρα όσο μπορώ, κάθε φορά, πιο ουσιαστικός.
Από την άλλη βρίσκομαι μεσοπέλαγα στην δημιουργία ενός μεγάλου κόμικς. Μια ιδέα που δουλεύω ήδη έναν χρόνο κι ελπίζω, αν όλα πάνε καλά, του χρόνου τέτοια εποχή να έχει γνωρίσει κι αυτή τα… μελάνια του Τυπογραφείου.-
«Τα Ελληνικά Κόμικς- Αντανακλάσεις ιδεών στις σελίδες των κόμικς»
Συγγραφέας: Soloup
Εκδόσεις: Τόπος
(Σελίδες 416)
—
Περισσότερες πληροφορίες:
https://anthropolikos.wordpress.com/
https://soloup.gr/
Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος. Tο tvxs.gr στηρίζεται στους αναγνώστες του και αποτελεί μια από τις ελάχιστες ανεξάρτητες φωνές στη χώρα. Mε μια συνδρομή, από 2.9 €/μήνα,ενισχύετε την αυτονομία του tvxs.gr και των δημοσιογραφικών του ερευνών. Συγχρόνως αποκτάτε πρόσβαση στα ντοκιμαντέρ και το περιεχόμενο του 24ores.gr.
Δες τα πακέτα συνδρομών >