Η Τράπεζα- Πώς η Goldman Sacks κυβερνά τον κόσμο

Ads

του Marc Roche

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ποια είναι αλήθεια η Goldman Sachs; Στις μέρες μας είναι Η Τράπεζα, μια παγκόσμια δύναμη. Τι είναι εκείνο που την κάνει ισχυρή; Η απόλυτη μυστικότητα. Διακρίνεται επιπλέον από μια κάποια έπαρση, μια και βγήκε δυνατότερη από το κραχ του 2008.

Ο Marc Roche μάς εισάγει στα παρασκήνια αυτού του ναού του χρήματος. Ανακαλύπτουμε σχέσεις στενές, αλλά και κρυφές, με ορισμένες πολυεθνικές, όπως με τη διαβολική BP. Μαθαίνουμε πώς η τράπεζα αυτή, με την αχαλίνωτη ροπή προς την κερδοσκοπία, βοηθά κράτη όπως την Ελλάδα να κρύψουν τα χρέη τους. Χρησιμοποιώντας μεθόδους νόμιμες, αν και όχι πάντα ηθικές, οργανώνει επίσης σφοδρές επιθέσεις, όπως την επιτυχημένη επιθετική εξαγορά της ευρωπαϊκής χαλυβουργίας Arcelor από τον ινδικό όμιλο Mittal το 2006.

Ξεκινώντας από την Ελλάδα, η τεκμηριωμένη έρευνα του Marc Roche στρέφει τα φώτα σε έναν από τους στυλοβάτες του καπιταλισμού, μια τράπεζα που αποτελεί ένα από τα γρανάζια της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης και τον φόβο και τρόμο των περισσότερων κυβερνήσεων.

Το βιβλίο τιμήθηκε με το γαλλικό Βραβείο Βιβλίου Οικονομίας 2010.

Μετάφραση: Αριστέα Κομνηνέλλη

Ο Χάρτης της κρίσης-το τέλος της αυταπάτης

Εκδόσεις Τόπος

Συγγραφείς του τόμου: Λεωνίδας Βατικιώτης, Κώστας Βεργόπουλος, Μενέλαος Γκίβαλος, Μάκης Ζέρβας, Γιάννης Κουζής, Κώστας Λαπαβίτσας, Σταύρος Μαυρουδέας, Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Γιάννης Τόλιος

Η οικονομική κρίση που ξέσπασε τον Σεπτέμβρη του 2008 με την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Καμία άλλη οικονομική αναταραχή, μετά από τη Μεγάλη Κρίση του ’30, δεν προκάλεσε τόσες πολλές αναστατώσεις σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Το βιβλίο των εκδόσεων Τόπος με τίτλο Ο χάρτης της κρίσης, το τέλος της αυταπάτης επιχειρεί να διερευνήσει τις αιτίες και τις επιπτώσεις της κρίσης. Η διαπραγμάτευσή της γίνεται από μια συγκεκριμένη ριζοσπαστική, κριτική οπτική γωνία και από θέσεις Πολιτικής Οικονομίας, απορρίπτοντας επιχειρήματα όπως π.χ. ότι το Μνημόνιο αποτελούσε μονόδρομο για να σωθεί η ελληνική οικονομία.

Στον τόμο φιλοξενούνται εννέα πρωτότυπα κείμενα διακεκριμένων θεωρητικών που έχουν εδώ και χρόνια λόγο στα δημόσια πράγματα: Λεωνίδας Βατικιώτης, Κώστας Βεργόπουλος, Μενέλαος Γκίβαλος, Μάκης Ζέρβας, Γιάννης Κουζής, Κώστας Λαπαβίτσας, Σταύρος Μαυρουδέας, Πέτρος Παπακωνσταντίνου και Γιάννης Τόλιος.

Επισημαίνεται ότι όλα τα κείμενα γράφτηκαν μεταξύ Αυγούστου και Σεπτέμβρη του 2010.

Ο μύθος του Ελεύθερου Σιωνισμού-Οι συγγραφείς της Ειρήνης στο Ισραήλ

του Yitzhak Laor

Εκδόσεις Άγρα

Αυτό που θα ήθελα να αποδείξω είναι ο ρόλος που έπαιξε η σιωνιστική Αριστερά για να σφυρηλατήσει το τόσο διαδεδομένο σήμερα αντιπαλαιστινιακό αίσθημα.

Yitzhak Laor

«Γενναίος, ναι –ο Λαόρ είναι ποιητής–, αποφασιστικός, ναι –το ξεσκέπασμα της υποκρισίας Ισραηλινών συγγραφέων όπως ο Άμος Οζ είναι αδιάψευστο–, ταπεινόφρων, ναι –συχνά μιλάει για τις δικές του αμφιβολίες–, μ’ όλα αυτά, εκείνο που κάνει το βιβλίο του τόσο πρωτότυπο και την ανάγνωσή του τόσο επείγουσα είναι ο ιστορικός λογισμός του: μαθητής του Ηρόδοτου, ο Λαόρ παρατηρεί, αφηγείται και θέτει σε διερώτηση όλες τις παλιές και σύγχρονες μισοαλήθειες, οι οποίες αφορούν τους Εβραίους, την Ευρώπη και την αποικιοκρατία και που αποκορυφώθηκαν με τη μετατροπή της Γάζας σε γκέτο από το Ισραήλ. Δεν το διαβάζεις απλώς, σκέφτεσαι μέσα από το ουσιώδες αυτό βιβλίο».

Jοhn Berger

Υπάρχει μια πολύ στενή σχέση ανάμεσα σε εκείνους που αυτοαποκαλούνται «στρατόπεδο της ειρήνης» στο Ισραήλ και στους ομολόγους τους της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Το βιβλίο αυτό ρίχνει αλύπητα φως στη σχέση τους, που είναι ιδιαίτερα έντονη στο πεδίο της λογοτεχνίας. Αναλύει την υποδοχή στην Ευρώπη των έργων του Άμος Οζ, του Α. Μπ. Γιεοσούα και του Νταβίντ Γκρόσσμαν, διερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι συγγραφείς αυτοί μεταμφιέζονται σε ανθρώπους που προωθούν την ειρήνη και τους λόγους που η κριτική ανταποκρίνεται με τέτοιον ενθουσιασμό. Δείχνει ότι οι Ισραηλινοί διανοούμενοι –οι περισσότεροι είναι ασκεναζίμ, εκκοσμικευμένοι και υποστηρικτές των Εργατικών– θεωρείται από τους αντίστοιχους στην Ευρώπη ότι ανήκουν στους «δικούς μας», φτάνει να μένουν πάντα εκεί μακριά, στην Ανατολή. Αντίστοιχα, οι ίδιοι Ισραηλινοί διανοούμενοι νοιάζονται πρωταρχικά να ανήκουν –ή να φαίνεται ότι ανήκουν, πάση θυσία– στην ευρωπαϊκή ιντελλιγκέντσια. Αντικειμενικά, αυτό που έχουν κοινό είναι ο φόβος και το μίσος για την Ανατολή.

«Όπως ξέρει ο καθένας, το Ισραήλ είναι ένα κράτος που έχει καλές δημόσιες σχέσεις. Όταν κάνει κανείς τον απολογισμό, παρά τα παράπονα κατά του “νέου αντισημιτισμού” και για την εχθρότητα των ΜΜΕ, οι Δυτικοί θυμούνται πολύ καλύτερα τα θύματα μιας επίθεσης αυτοκτονίας στην Ιερουσαλήμ ή στο Τελ Αβίβ από ό,τι όλες τις φρικαλεότητες που βλέπουμε στην τηλεόραση, τους ποταμούς αίματος στην Παλαιστίνη, στον Λίβανο και στο Ιράκ. Ένα κοριτσάκι που σκοτώνεται με μια σφαίρα στο κεφάλι από έναν Ισραηλινό στρατιώτη παραμένει ανώνυμο, ενώ θυμούνται το όνομα της μικρής Ισραηλινής που σκοτώθηκε σε μια επίθεση αυτοκτονίας. Το ίδιο συμβαίνει με τους φυλακισμένους: Στην πλειονότητά τους οι Δυτικοί γνωρίζουν με το όνομά τους τους λίγους Ισραηλινούς αιχμαλώτους – ή, αν δεν ξέρουν το όνομα, έχουν συνείδηση του “προβλήματος”, της τραγωδίας τους. Αντιθέτως, οι Λιβανέζοι κι οι Παλαιστίνιοι που σαπίζουν στα ισραηλινά μπουντρούμια και στα στρατόπεδα κράτησης παραμένουν άγνωστοι. Αυτοί δεν θέτουν κανένα πρόβλημα παρά μόνο τη μέρα που γίνεται η απαγωγή ενός Ισραηλινού στρατιώτη προκειμένου να τον “ανταλλάξουν” για την απελευθέρωσή τους. Δεν είναι καν ζήτημα μνήμης. Δεν θυμάται κανείς τις εποχικές βροχές παρά μόνο μια καταστροφική πλημμύρα. Ο δικός τους θάνατος είναι σαν τη βροχή, ενώ ο δικός μας θάνατος είναι μια καταστροφή».

«Δεν μπορεί να παραθέσει κανείς τη σιωπή. Δεν θα μπορούσα καν να απαριθμήσω όλα τα γεγονότα πάνω στα οποία αυτοί οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρατήσανε το στόμα τους επτασφάλιστο στη διάρκεια της Ιντιφάντα. Οι εκπρόσωποι του «στρατοπέδου της ειρήνης» –όπως τους ονομάζει ο δυτικός και ιδιαίτερα ο γαλλικός Τύπος– δεν είπαν λέξη για τις μεγάλες σφαγές στη Ράφα και στη Γάζα το 2004, ούτε για τις προηγούμενες, τις σφαγές του 2002 στην Τζενίν και στις άλλες πόλεις και στα χωριά της Παλαιστίνης. Δεν μπορούμε να παραθέσουμε τη σιωπή τους, εκτός εάν οι εφημερίδες της Δύσης δείξουν ενδιαφέρον, στη διάρκεια των σφαγών, για να τους ρωτήσουν τι σκέφτονται. Ο Τύπος όμως δεν έθεσε το ερώτημα γιατί δεν θέλει να ξέρει και γιατί ο ρόλος των συγγραφέων του «στρατοπέδου της ειρήνης» –αυτών των φετίχ της προόδου– δεν ήταν ποτέ πληροφοριακός ούτε πνευματικός.

«Σε τι διαφέρει η κατηγορία που περιέχεται σ’ αυτές τις γραμμές από την επίθεση του Λικούντ κατά του εκλεγμένου Προέδρου του παλαιστινιακού λαού, λίγους μήνες αργότερα, όταν ο Σαρόν έγινε πρωθυπουργός; Σε τίποτα, σίγουρα, αλλά καθώς ο Οζ είναι «προοδευτικός», προσέχει, μιλάει για τους ιθαγενείς όπως ένας κοινωνικός λειτουργός μιλάει για τα παιδιά: Ο μπαμπάς, ο Αραφάτ «ξεσήκωσε τον λαό του ενάντια στο Ισραήλ κι ενάντια στους Εβραίους», χωρίς να υπάρχει καμιά απόδειξη γι’ αυτήν την κατηγορία, χωρίς κανένα παράθεμα που να δείχνει αυτήν την «παρότρυνση για βία κατά των Εβραίων».

Μπορεί, όμως, κανείς να διαβάσει αυτό το κείμενο σαν έναν πρόλογο στον εξευτελισμό του Αραφάτ, στην αργή διαδικασία απονομιμοποίησης της παλαιστινιακής ηγεσίας, με άλλα λόγια σαν ένα σημάδι περιφρόνησης για την παλαιστινιακή ανεξαρτησία. Από το φθινόπωρο του 2000 το κύριο θέμα των Ισραηλινών ήταν η ενοχοποίηση του Αραφάτ. […]

«Πώς να εξηγήσει κανείς ότι ο Οζ εμφανίζεται πάντα στα μάτια των Ευρωπαίων και ιδιαίτερα των Γάλλων δημοσιογράφων σαν υποστηρικτής της ειρήνης;»

Μετά την κρίση,

του Alain Tourain

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Πώς επιδρά η σημερινή οικονομική κρίση στις μακροπρόθεσμες τάσεις που μετασχηματίζουν τις κοινωνίες; Τι μας περιμένει όταν θα βγούμε από αυτήν; Αυτά είναι τα δύο ερωτήματα γύρω από τα οποία δομείται το πλέον διορατικό δοκίμιο του Alain Touraine. Η κοινωνία μας, εκείνη της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του θριαμβεύοντος ατομικισμού, διέρρηξε κάθε δεσμό με το παλαιό μοντέλο ενσωμάτωσης της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης. Δεν βλέπουμε πλέον τους εαυτούς μας ως τα δρώντα υποκείμενα ενός οικονομικού συστήματος γύρω από το οποίο οργανώνεται η κοινωνική ζωή αλλά κυρίως ως υποκείμενα που έχουν δικαιώματα, μέσα σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από το πολιτισμικό στοιχείο. Η κρίση, διαχωρίζοντας ακόμα περισσότερο την οικονομία από την κοινωνία, κάτω από την επίδραση της αυξανόμενης αυτονομίας των κερδοσκοπικών και χρηματοοικονομικών λογικών, είναι δυνατόν να επηρεάσει διττά αυτή την τάση: μπορούμε να βιώσουμε είτε έναν αυξανόμενο κοινωνικό αποκλεισμό είτε μια επιταχυνόμενη πολιτισμική μετεξέλιξη μακροπρόθεσμα. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι στα χρόνια που έρχονται θα παραπαίουμε ανάμεσα στην καταστροφή και στην αναμόρφωση. Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στη μελέτη των παραγόντων που θα βαρύνουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Μετάφραση: Μαρία Μαλαφέκα

Οι Συγγραφείς

Ο Marc Roche, γάλλος δημοσιογράφος, γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1951. Είναι εδώ και είκοσι χρόνια ανταποκριτής της εφημερίδας Le Monde στο Σίτι του Λονδίνου, ενώ συνεργάζεται επίσης με τη βελγική Le Soir και την ελβετική La Tribune de Genève. Έχει συνεργαστεί ακόμα με το περιοδικό Le Point. Θεωρείται ειδικός σε χρηματοοικονομικά θέματα, καθώς και σε θέματα που αφορούν τη σύγχρονη μοναρχία.

Ο Yitzhak Laor είναι ένας διακεκριμένος Ισραηλινός ποιητής, μυθιστοριογράφος και πολιτικός ακτιβιστής. Για χρόνια αρθρογράφος στην καθημερινή εφημερίδα Haaretz, εκδίδει τώρα το ανεξάρτητο περιοδικό λογοτεχνίας και πολιτικής σκέψης Mitaam. Ζει στο Τελ Αβίβ.

Ο διάσημος γάλλος κοινωνιολόγος Alain Touraine γεννήθηκε στην Ερμανβίλ-σιρ-Μερ το 1925. Είναι ο εισηγητής του όρου «μεταβιομηχανική κοινωνία». Διετέλεσε διευθυντής ερευνών στην École des Hautes Études en Sciences Sociales, όπου ίδρυσε το Κέντρο Μελέτης Κοινωνικών Κινημάτων. Στα ελληνικά κυκλοφορούν μεταξύ άλλων τα βιβλία του Προς σοσιαλιστές ανοικτή επιστολή (Παπαζήσης, 1996), Πώς να ξεφύγουμε από τον φιλελευθερισμό (Πόλις, 1999).

Ο Λεωνίδας Βατικιώτης («Σαράντα άδοξα χρόνια: η μετάσταση στην Ελλάδα μιας χρόνιας και δομικής κρίσης») εξετάζει το υπόβαθρο της τρέχουσας κρίσης, τις γεωπολιτικές της συνέπειες και τις (ζοφερές) προοπτικές που διανοίγονται για την υπέρβασή της.

Ο Κώστας Βεργόπουλος («Ελληνική κρίση και προοδευτική πολιτική») αποκαλύπτει τον διασυρμό της Ελλάδας και επικρίνει την περιοριστική πολιτική που εφαρμόζεται τονίζοντας ότι «ο μοναδικός δρόμος για να αποπληρωθούν τα ελλείμματα και να μειωθεί το χρέος δεν είναι άλλος παρά εκείνος που διασφαλίζει την ανάκαμψη της οικονομίας και την αύξηση του εισοδήματος».

Ο Μενέλαος Γκίβαλος («Παγκοσμιοποίηση – οικονομική κρίση – πολιτική: σχέσεις αντινομίας και σύγκρουσης») διερευνά τις επιπτώσεις που έχουν οι πρόσφατες ραγδαίες εξελίξεις στο πολιτικό σύστημα, όπου διαπιστώνεται η συνεχής αμφισβήτηση των δημοκρατικών θεσμών και δικαιωμάτων.

Ο Μάκης Ζέρβας («Οικονομική κρίση και περιβάλλον») διερευνά τις επιπτώσεις της κρίσης στην οικολογική ισορροπία. Ειδικότερα υποστηρίζεται ότι οι περικοπές δημοσίων δαπανών και οι ιδιωτικοποιήσεις μεταξύ άλλων θα οδηγήσουν σε παροξυσμό τα ήδη οξυμένα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Ο Γιάννης Κουζής («Η πορεία της νεοφιλελεύθερης απορύθμισης της εργασίας και το άλλοθι της κρίσης») παρουσιάζει τις δραματικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις τα τελευταία χρόνια, οι οποίες επιταχύνθηκαν με το Μνημόνιο. Αλλαγές που προκαλούν γενικευμένη ανασφάλεια.

Ο Κώστας Λαπαβίτσας («Η δομική κρίση της περιφέρειας της ευρωζώνης») αναδεικνύει τον καταστρεπτικό ρόλο της Γερμανίας στο πλαίσιο της νομισματικής ένωσης, καθώς τα δικά της πλεονάσματα φέρουν την ευθύνη για τα ελλείμματα των περιφερειακών χωρών και την κρίση.

Ο Σταύρος Μαυρουδέας («Ανάπτυξη και κρίσεις: Η ταραγμένη διαδρομή του ελληνικού καπιταλισμού») εντάσσει τη δημοσιονομική κρίση στην ιστορική πορεία του ελληνικού καπιταλισμού. Αναδεικνύει δε τις ιστορικές αλλά και τις πιο πρόσφατες αντιφάσεις που οδήγησαν στη σημερινή έκρηξη.

Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου («Αν όχι τώρα, πότε; Η κρίση του καπιταλισμού και η Αριστερά της κρίσης») αναφέρεται στις πολιτικές προκλήσεις που θέτει η κρίση για την Αριστερά, καθώς η Ελλάδα μπορεί να αποδειχθεί ο αδύναμος κρίκος.

Ο Γιάννης Τόλιος (Οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις της κρίσης στην Ελλάδα: προϋποθέσεις προοδευτικής εξόδου) δείχνει τα συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα, εντός και εκτός Ελλάδας, που εξυπηρετεί το Μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.