Είδαμε την Πρεμιέρα «November» του του David Mamet στο Θέατρο Τζένη Καρέζη.

Υπόθεση του έργου

Ο Τσαρλς Σμιθ, αποτυχημένος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Νοέμβρη μήνα, μια εβδομάδα πριν τις εκλογές, προσπαθεί να βρει λύσεις για την επανεκλογή του. Μαζί του στο οβάλ γραφείο είναι ο προσωπάρχης του Άρτσερ Μπράουν και η επικοινωνιολόγος του, Κλαρίς Μπέρνστιν, που του γράφει και τις ομιλίες του. Όλα δείχνουν ότι οι Προεδρικές του μέρες τελειώνουν. Είναι απένταρος και καταδικασμένος. Τα ποσοστά της δημοφιλίας του «χαμηλότερα από τη χοληστερίνη του Γκάντι», το ταμείο του για προεκλογική εκστρατεία άδειο και το όνειρο της Πρώτης Κυρίας για Προεδρική βιβλιοθήκη με το όνομα του συζύγου της, τουτέστιν υστεροφημία για όλους, γίνεται καπνός. Κάπως έτσι αρχίζουν οι μηχανορραφίες για την εξεύρεση χρημάτων με συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, με μεγάλα οικονομικά λόμπι. Κι όταν τα πράγματα δεν είναι, όπως τα επιθυμεί ο πρόεδρος, τότε τα fake news τα κάνουν να φαίνονται ότι είναι, αλλοιώνοντας ακόμη και την ιστορία του έθνους.

Η παράσταση

Η παράσταση «November» του David Mamet σε μετάφραση- σκηνοθεσία Μιχάλη Σιώνα στο θέατρο Τζένη Καρέζη, μάς έδωσε μια κωμωδία δυναμίτη. Όλα λειτουργούν σαν ελβετικό ρολόι. Συνδυασμός εξαιρετικής ποιότητας με φινέτσα. Η μετάφραση του κειμένου από τον Μιχάλη Σιώνα, που υπογράφει και την σκηνοθεσία, κατάφερε να μεταφέρει στα ελληνικά τους οξυδερκείς διαλόγους και να δώσει το ιδιάζον χρώμα του λόγου του Ντέιβιντ Μάμετ, κάτι που προκύπτει από τις αντιδράσεις του κοινού στις εξαιρετικά κωμικές έως παράλογες καταστάσεις του έργου. Η διανομή των ερμηνευτών είναι πολύ πετυχημένη και υπογραμμίζει σ ΄αυτήν την παράσταση την σκηνοθετική άποψη. Ποιον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών βλέπουμε στη σκηνή;

Όλη η παράσταση εξαρτάται απ΄ αυτό το ερώτημα διότι ανάλογα την απάντηση, αλλάζει και η πρόθεση. Η σκηνοθεσία και τα σκηνικά-κοστούμια του Κέννυ Μακλέλαν, ταυτισμένα, συνάδουν προς μία ξεκάθαρη θέση. Βλέπουμε αυτόν που μας αφορά: τον παγκοσμιοποιημένο, αυτόν που έχουν ήδη ψηφίσει πολλά ανεπτυγμένα κράτη εκτός Η.Π.Α και ίσως να μην το έχουν αντιληφθεί ακόμα, απασχολημένοι καθώς είναι, χειροκροτώντας εαυτόν στο πρόσωπο της εθνικής μοναδικότητας.

Ο Σταύρος Σβήγκος τα συνδυάζει όλα. Είναι το πρόσωπο της αφίσας, το golden boy, που κάθε οικονομικό λόμπι θα στήριζε στις εκλογές, o πολλά υποσχόμενος «φιλαράκος» που όλοι θα εμπιστευόντουσαν, είναι ο τέλειος υποψήφιος. Αυτά είναι άμα τη εμφανίσει. Ο κ. Σβήγκος μάς κατέθεσε όμως και την ένταση και το πάθος του ανελέητου amoral αδιάφορου και κυνικού πολιτικού, που δεν αισθάνεται κανένα χρέος απέναντι στο εκλογικό σώμα.

Ο Κώστας Καζανάς στον ρόλο του προσωπάρχη του προέδρου, έπλασε ένα χαρακτήρα ρεαλιστικό, ολοκληρωμένο και με βαθιά αίσθηση του χιούμορ, που ανέβλυζε στις απρόσμενες αντιδράσεις του στις «ξύλινες» ιδέες του Προέδρου και στις ανόητες πρωτοβουλίες του. Η Μαρία Χάνου ήταν απόλαυση στο ρόλο της επικοινωνιολόγου του προέδρου. Η εγκράτεια, η σοβαρότητα και η μετρημένη της παρουσία, μέσα στο χαοτικό δίδυμο προέδρου- προσωπάρχη έδωσαν στον ρόλο ακόμα μεγαλύτερη κωμικότητα από την αρχική του κειμένου .Ιδιαίτερα η παράλογη σκηνή με το νυφικό μάς άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Ο Νίκος Τουρνάκης, στο ρόλο του εκπροσώπου της Ένωσης Γαλοπούλας, σε κάθε του εμφάνιση στην σκηνή, μας χάριζε άφθονο γέλιο. Τέσσερις χαρακτήρες που σε αλληλεπίδραση έφτασαν τις κωμικές καταστάσεις στα όρια του παραλόγου. Και με την εμφάνιση του Δημήτρη Ραφαήλου στο ρόλο του Ινδιάνου που θέλει να εκδικηθεί τον Πρόεδρο( το παρακολουθήσαμε σε δεύτερη διανομή με τον επίσης εξαίρετο Αργύρη Λάμπρου), οι καταστάσεις ξεφεύγουν από τα όρια και η φάρσα ολοκληρώνεται δικαιώνοντας και το διάσημο όνομα του συγγραφέως αλλά και τους συντελεστές της παράστασης.

Το έργο

Ας υποθέσουμε ό,τι δεν ξέρουμε τίποτα για το έργο. Ας υποθέσουμε ό,τι δεν είμαστε αριστεροί ή νεοφιλελεύθεροι ή ακόμα καλύτερα ό,τι είμαστε το απολιτίκ ποσοστό, που πάει να ψηφίσει μόνο αν δεν βρέχει. Τι βλέπουμε σ΄ αυτήν την παράσταση; Οικείες εικόνες και καταστάσεις. Βλέπουμε ένα ανήθικο, ματαιόδοξο, διαπλεκόμενο, βλάκα πρόεδρο ενός κράτους, έναν σύμβουλο χωρίς ιερό και όσιο, μια επικοινωνιολόγο, υπεύθυνη της δημόσιας εικόνας του προέδρου, που κάνει επανάσταση αλλά ταυτόχρονα προσέχει και τη δουλίτσα της, έναν εκπρόσωπο σωματείου, που τα παίρνει απ΄ όλες τις μεριές και έναν αρχηγό μειονότητας που χτίζει ξενοδοχεία σε natura νησάκια. Αυτά βλέπουμε στο έργο εμείς οι απολιτίκ και γελάμε. Κοιτάζουμε γύρω μας στο θέατρο και βλέπουμε ότι και οι αριστεροί γελούν και οι νεοφιλελεύθεροι.

Τι συμβαίνει και γελάμε όλοι σε αυτό το έργο; Ο Μάμετ συμβαίνει. Αποφάσισε το 2007, εποχή Προεδρίας Μπους, να τα λέμε κι αυτά, να γράψει μια κωμωδία ο Μετρ της κωμωδίας και μας εμφάνισε έναν καθρέφτη. Κοιτάζουμε μέσα και βλέπουμε την παγκοσμιοποιημένη ξεφτίλα μας. Και γελάμε. Όλοι γνωρίζουν πως, όταν μας συμβαίνει κάτι πολύ θλιβερό γελάμε. Σε μία κηδεία θα ακούσεις πιο πολλά γέλια απ΄ ότι έξω από ένα μαιευτήριο. Το γέλιο είναι η αντίδρασή μας στην προσπάθεια να αποφύγουμε τα πιο βαθιά μας συναισθήματα. Χτίζουμε τα τείχη μας συνειδητά και συνεχώς. Άρνηση για όλα. Κι ο μετρ Μάμετ το ξέρει. Και όσο γελάμε με την αθλιότητά μας, τόσο μας τη δείχνει. Και γελάμε ακόμα πιο δυνατά. Κι ο συγγραφέας το τραβάει ακόμα πιο πολύ. Μας δίνει όλο και πιο παρανοϊκές καταστάσεις , όλο και πιο χυδαία φρασεολογία. Μας δείχνει όλο και μεγαλύτερη την εκπόρνευση των ιδεών, των αξιών, των ιδανικών της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μας.

«Η ζωή είναι δούναι και λαβείν». «Τα όνειρα ανήκουν στον ύπνο μας». «Τη Δημοκρατία την φτιάχνουν άνθρωποι…. Και συ τους λαδώνεις» είναι μερικές μόνο από τις φράσεις του έργου, που δίνουν το στίγμα των αντιλήψεων του συγγραφέα. Και κάποιοι λένε, τα ξέρουμε αυτά. Ξέρουμε πώς λειτουργεί η πολιτική εξουσία. Ξέρουμε ό,τι είναι μαριονέτες συμφερόντων, ότι το πολιτικό όραμα μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών και δικαιοσύνης, χωρίς πλούσιους και φτωχούς, δεν υπάρχει. Διατυμπανίζουμε ότι ξέρουμε τα πάντα. Αναλογιστήκαμε πώς; Οι experts έχουν φροντίσει όλοι να ξέρουμε ή να νομίζουμε ότι ξέρουμε. Και εκεί αρχίζει και η μεγάλη συζήτηση του έργου. Τι ξέρουμε τελικά; Fake news. Ο Μάμετ σ΄ αυτήν την φαρσοκωμωδία, πιάνει και το θέμα των Fake news κι όχι μόνο. Τα social media φτιάχνουν κοινοβούλια. Δε χρειάζεται να ζει κάποιος στις ΗΠΑ για να καταλάβει το «σημαίνον» και το «σημαινόμενο». Αρκεί να κοιτάξουμε τα καθ΄ ημάς και θα δούμε πόσους και πόσους πολιτικούς ξέρουμε που σε μια εβδομάδα έγιναν αυτό που έγιναν, που ως δια μαγείας, οι «άστοχες» δηλώσεις τους εξαφανίσθηκαν και βέβαια τα φιλανθρωπικά γκαλά πόσα ποτήρια έχουν.

Εν ολίγοις, όταν ο Μάμετ γράφει, υπάρχει λόγος. Ακόμα και η φάρσα του είναι τροφή για σκέψη. Μόνο που έρχεται μετά το γέλιο. Έτσι κι αλλιώς ξέρουμε, όπως λέει και ο σοφός λαός μας, πως τα γέλια μάς βγαίνουν πολλές φορές ξινά. Υπάρχει περίπτωση να σοβαρευτούμε; Μην ανησυχείτε, θα μας πουν οι experts. Ξέρουν αυτοί..

Συγγραφέας: David Mamet

Μετάφραση: Μιχάλης Σιώνας

Σκηνοθεσία: Μιχάλης Σιώνας

Σκηνικά – Κοστούμια: Κέννυ Μακλέλαν

Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας

Μουσική: Φώτης Σιώτας

Βοηθός Σκηνοθέτη: Άγγελος Νεράντζης

Παίζουν:

Τσαρλς Σμιθ, Πρόεδρος των ΗΠΑ: Σταύρος Σβήγκος

Άρτσερ Μπράουν, Δεξί χέρι του προέδρου: Κώστας Καζανάς

Εκπρόσωπος της Εθνικής Ένωσης Γαλοπούλας: Νίκος Τουρνάκης

Κλαρίς Μπέρνστιν, Επικοινωνιολόγος: Μαρία Χάνου

Ντουάιτ Κρακλ, Ιθαγενής Αμερικάνος: Δημήτρης Ραφαήλος, Αργύρης Λάμπρου

Πληροφορίες

Θέατρο «Τζένη Καρέζη»: Ακαδημίας 3, 106 71 Αθήνα, τηλ.: 2103636144, 2103644921

Έναρξη: 10 Νοεμβρίου 2023

Ημέρες παραστάσεων: Τετάρτη 21:15, Παρασκευή 21:00, Σάββατο 18:30, Κυριακή 21:15

Διάρκεια: 95’

Προπώληση: https://www.more.com/theater/november/

Τιμές εισιτηρίων:

Α’ ζώνη 23€ / Μειωμένο: 20€

Β’ ζώνη 18€ / Μειωμένο: 15€

Τηλέφωνο ταμείου θεάτρου για μεμονωμένα εισιτήρια: 2103636144 – ARTinfo: 2109213310, καθημερινά: 11:00-15:00