Η παράσταση του έργου της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας (2015) Λευκορωσίδας δημοσιογράφου και συγγραφέως Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας», σε σύλληψη και ερμηνεία Κάτιας Γέρου – Ναταλίας Γεωργοσοπούλου και δραματουργική επεξεργασία Παντελή Μπουκάλα, λόγω αυξημένου ενδιαφέροντος του κοινού, παρατείνεται έως τις 25 Φεβρουαρίου.

Δύο γυναικείες φιγούρες στη σκηνή καταθέτουν ένα σύγχρονο μαρτυρολόγιο για τη συμμετοχή της σοβιετικής γυναίκας στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Αφηγούνται την τραγική ιστορία της θηλυκότητας μέσα στα πεδία των μαχών, δημιουργώντας ένα τοπίο μνήμης, όπου συνδέονται το παρόν με το παρελθόν, το πραγματικό με το ονειρικό.

Ο σκηνικός χρόνος, γεμάτος ρωγμές και ρήγματα, δημιουργεί τον τόπο όπου ανασαίνει η ανθρώπινη ψυχή. Οι δύο θηλυκές φιγούρες αποκαλύπτουν προσωπικά βιώματα γεμάτα συγκρούσεις και αντιφάσεις και την ίδια στιγμή φωτίζουν το ανείπωτο βάθος των συναισθημάτων τους, των απόκρυφων επιθυμιών και των ονείρων τους.

Μεταξύ έρωτα και πολέμου, μνήμης και ιστορίας, οργής και χιούμορ, οι γυναίκες αυτές επαναδιεκδικούν τις ζωές τους, τα σώματά τους, τα συναισθήματά τους, τους εαυτούς τους. Κατά τη διάρκεια της παράστασης η σκηνή μετατρέπεται σε χώρο εξέγερσης του ανθρώπινου πάθους απέναντι σε κάθε μορφή καταπίεσης.

Μιλήσαμε με την Κάτια Γέρου και την Ναταλία Γεωργοσοπούλου…

Πώς γεννήθηκε η ιδέα της παράστασης του έργου της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς «Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας» και ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σας διαβάζοντας το κείμενο;

Κάτια Γέρου: Η ιδέα γεννήθηκε όταν μια νεαρή συνάδελφος -αγαπημένη φίλη πια – η Ναταλία Γεωργοσοπούλου μου έφερε το βιβλίο της Αλεξίεβιτς και με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να δουλέψουμε μαζί πάνω σ’ αυτό και να φτιάξουμε μια παράσταση. Δε γνωριζόμασταν μέχρι τότε. Το διάβασα διαγώνια και επιπόλαια γιατί δεν είχα χρόνο. Όμως με συντάραξε. Της τηλεφώνησα αμέσως και της είπα ένα ενθουσιώδες “ναι!” Το κείμενο αυτό εξέπεμπε φως, ελπίδα, υπέρβαση, αντοχή, γενναιότητα, μέχρι και χιούμορ! Προφανώς η φρίκη του πολέμου είναι παρούσα σε κάθε σελίδα, όμως αυτήν τη ξέρουμε. Τη βλέπουμε στις ειδήσεις κάθε μέρα. Όλα τα παραπάνω όμως δεν εξυπακούονται. Όταν λοιπόν τα μαθαίνεις, πρέπει να τα τιμάς, να τα διαδίδεις. Έστω και μέσα από μια παράσταση, ένα τραγούδι, ένα ποίημα, όποια τέχνη ο καθένας μας υπηρετεί.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα πιο δυνατά μηνύματα του έργου;
Ναταλία Γεωργοσοπούλου: H πίστη στο άνθρωπο, στην “Ιδέα”, στη Ζωή. Αυτές οι γυναίκες, κορίτσια 13-18 ετών που διεκδικούσαν να πάνε στο μέτωπο να πολεμήσουν κατά του φασισμού δίπλα στους αδερφούς, στους πατεράδες και στους συντρόφους τους, δώσαν τη ψυχή τους, θυσιάστηκαν για τα μεγάλα, τα ιδανικά και δε δίστασαν να πέσουν στη φωτιά της μάχης και να καούν κυριολεκτικά και μεταφορικά για τον άνθρωπο δίπλα στον άνθρωπο. Κρατώντας την τρυφερότητα, την αγωνία να είναι όμορφες και περιποιημένες, τη λαχτάρα του έρωτα την ίδια στιγμή ήταν μαχήτριες, φλεγόμενες αγωνίστριες.

Το υπέροχο με το έργο είναι ακριβώς αυτό, νοιώθεις πως όταν πια μιλάνε κάθονται και αφουγκράζονται το μέσα τους, τον ήχο της ψυχής τους και αυτός ο ήχος μεταβαίνει σα νεράκι από τα πεδία των μαχών στις πιο ανθρώπινες αγωνίες τους. Από τις γυναίκες που πολέμησαν στο τάδε μέρος την τάδε στιγμή μεταβαίνουμε στον αιώνιο άνθρωπο, και αυτό είναι κάτι το συγκλονιστικό. Δεν πρόκειται για ιστορίες δόξας αλλά για ιστορίες που αποκαλύπτουν την επιθυμία για ζωή!

Ποια είναι μέχρι στιγμής η ανταπόκριση του κοινού; Υπήρξε κάποιο σχόλιο θεατή που σας άγγιξε περισσότερο από άλλα;

Κάτια Γέρου: Τα σχόλια θα χρειάζονταν ένα κομψό βιβλιαράκι για να χωρέσουν όλα! Όμως το πιο πολύτιμο “σχόλιο” για μένα είναι οι ζεστές αγκαλιές και τα βουρκωμένα μάτια των θεατών που περιμένουν μετά το τέλος της παράστασης. Άνθρωποι άγνωστοι μου δε μας γνωρίζουν και δεν τους γνωρίζουμε, που δεν είμαστε φίλοι, αυτό θέλω να πω. Γιατί οι φίλοι είναι “υποχρεωμένοι” να μας ενθαρρύνουν, αλλιώς τί φίλοι θα ‘τανε!

Σαν πολύτιμο σχόλιο εκ μέρους των θεατών λοιπόν κρατώ τις θερμές τους αγκαλιές και τα βουρκωμένα τους μάτια, που για μένα είναι κινητήρια δύναμη. Τότε νοιώθω χαρούμενη και ευγνώμων γιατί αυτό μου λέει ότι ίσως κάναμε καλά αυτό που είχαμε να κάνουμε. Τη δουλειά μας δηλαδή.

Ναταλία Γεωργοσοπούλου: Συμφωνώ απολύτως με την Κάτια. Το πιο ζεστό “σχόλιο” είναι τα πρόσωπα των θεατών όταν τα φώτα ανοίγουν και αντικρίζεις μάτια που φαίνεται να ήταν μαζί σου σε αυτό το ταξίδι. Τα υγρά μάτια, η απορία μπροστά στα όσα ειπώθηκαν, η τρυφερότητα που άνθρωποι που δεν γνωρίζεις σε αγκαλιάζουν αντικαθιστά τα λόγια και τα υπερβαίνει.

Τι ξεχωριστό έχει η γραφή της Αλεξίεβιτς στην περιγραφή των πολεμικών σκηνών με δεδομένο πως πρόκειται για γυναικεία γραφή;

Κάτια Γέρου: Γράφει ο Βασίλι Γκρόσμαν στο βιβλίο του “Ζωή και πεπρωμένο”: “Πόσο μεγαλείο, πόση διαύγεια έχουν οι λέξεις! Οι ελεύθερες, αμέριμνες λέξεις! Οι λέξεις που εκστομίζονται σε πείσμα κάθε δισταγμού, ξεπερνώντας κάθε φόβο!”.

Γράφει η Μάρω Δούκα στο βιβλίο της “Η Αρχαία σκουριά”: “Πίσω από την κάθε λέξη κάτι καίει ακόμη”.

Τέτοιες λέξεις εκστόμισαν οι υπέροχες συνομιλήτριες της Αλεξίεβιτς. Η συγγραφέας τους τις εκμαίευσε αλλά οι λέξεις υπήρχαν θαμμένες μέσα τους. Στις περιγραφές πολέμου και της φρίκης οι ομιλήτριες κάνουν άλματα από τη μεγάλη ηλικία που βρίσκονται όταν η Αλεξίεβιτς τις συνάντησε και γυρίζουν πίσω στα εφηβικά τους χρόνια όταν πολέμησαν τους Ναζί, γιατί εφηβάκια ήταν τότε. Μιλούν σαν ποιήτριες, γιατί ποιητική παρέμεινε η ψυχή τους.
Η γυναικεία ευαισθησία σε όλο της το μεγαλείο.

Πείτε μας λίγα λόγια για την εμπειρία της παράστασης στο Μαρόκο

Ναταλία Γεωργοσοπούλου: Η παράσταση παρουσιάστηκε στο Εθνικό θέατρο του Μαρόκο στη Ραμπάτ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ “Jassad- femmes metteuses en scène”.

Το φεστιβάλ διοργανώνεται από γυναίκες καλλιτέχνες και απευθύνεται σε γυναίκες καλλιτέχνες. Jassad στα αραβικά σημαίνει κορμί και συμβολίζει το εξεγερμένο γυναικείο κορμί στις παραστατικές τέχνες.

Πήραμε μέρος από το Μαρόκο, Αίγυπτο, Τυνησία, Καμπούλ, Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία. Ήταν κάτι το μοναδικό να συναναστρέφεσαι και να βλέπεις παραστάσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις τόσο διαφορετικές απ’ ό, τι έχεις συνηθίσει, κι όμως να συνομιλούν μεταξύ τους. Είχαν μια πρωτογενή αυθεντικότητα. Όπως και το ίδιο το φεστιβάλ, η υπέροχη διοργάνωση, η φιλοξενία που λόγια δεν υπάρχουν, και βέβαια οι θεατές, που ένοιωθες ότι έρχονταν στο θέατρο επειδή πραγματικά το ήθελαν, το είχαν ανάγκη.

Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια;

Κάτια Γέρου: Τα επόμενα σχέδιά μου είναι τα εξής:
α. οργάνωση της περιοδείας της παράστασης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Νοιώθω – ελπίζω να μην κάνω λάθος – ότι για έναν χρόνο τουλάχιστον ακόμη, η παράσταση θα παραμείνει ζωντανή. Θα ταξιδεύει.

β. θα προσπαθήσω την άνοιξη του ‘24 να φτιάξω μια παράσταση από το υπέροχο μυθιστόρημα του Χιλιανού συγγραφέα Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ: “H αφηγήτρια ταινιών”. Είναι κείμενο της απόλυτης χαρμολύπης. Λέω ότι θα προσπαθήσω επειδή πρέπει να βρω χώρο, να έχω την έγνοια μετά από κάθε παράσταση αν θα βγαίνει το νοίκι κλπ. Τι να κάνουμε; Αφού δεν έχω βρει άλλον τρόπο, και αυτός ένας τρόπος είναι για να συνεχίζει κάποιος να είναι δημιουργικός.

γ. Όμως ο πρώτος μου στόχος, το πρώτο μου μέλημα, είναι να βρεθεί ο χώρος όπου η υπέροχη ζωγραφική του Κυριάκου Κατζουράκη θα εκτίθεται για μόνιμη θέαση και θα ‘ναι κτήμα των μελλοντικών γενιών.
Αυτό με εμπνέει, αυτό με κινητοποιεί και αυτό με κάνει να χάνω τον ύπνο μου. Γιατί είναι δύσκολο πολύ. Μακάρι να συμβεί. Όσα χρόνια έχω μπροστά μου σ’ αυτό θα το αφιερώσω.

Ναταλία Γεωργοσοπούλου: Όπως είπε και η Κάτια επιθυμούμε να συνεχίσουμε την παράστασή μας και να την ταξιδέψουμε όσο το δυνατόν περισσότερο, και εργαζόμαστε σε αυτήν την κατεύθυνση.
Παράλληλα αυτήν την περίοδο συμμετέχω στις πρόβες για την “Ορέστεια” σε σκηνοθεσία Θ. Τερζόπουλου που θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι.
Ακόμη με τον συγγραφέα και ποιητή Ζήση Αϊναλή και με τον ηθοποιό και χορευτή Αντώνη Ιορδάνου δουλεύουμε πάνω σε μια νέα μετεγγραφή του μύθου της Μήδειας που θα παρουσιάσουμε του χρόνου τον χειμώνα.

Info:

Τοποθεσία: Θέατρο Φούρνος, Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα
Ημερομηνία: Παραστάσεις: Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 20.00 . Παράταση παραστάσεων έως 25/02/24. Διάρκεια: 65 λεπτά
Πληροφορίες: Τηλ.: 210646 0748, 6947656041
Τιμές εισιτηρίων: 15€ γενική είσοδος, 10€ φοιτητές, άνεργοι ΟΑΕΔ, ΑμΕΑ & συνοδός ΑμΕΑ, άνω των 65. Ισχύουν εκπτώσεις σε ομαδικές κρατήσεις άνω των 7 ατόμων.
Προπώληση: More.gr
https://www.more.com/theater/o-polemos-den-exei-prosopo-gynaikas/