Την Παρασκευή 24 Mαρτίου 2023, 7.00μμ θα συζητήσουμε για την Κατοχή με την Ίριδα Τζαχίλη στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς και του Σεμιναρίου Ιστορίας που επιμελούμαι (Βιβλιοθήκη του Δήμου Κηφισιάς -Έπαυλη Δροσίνη, Αγ. Θεοδώρων & Κυριακού).

Την αφορμή για τη συνάντηση αυτή μας έδωσε το πρόσφατο βιβλίο της με τίτλο «ΜΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΩΝ» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η αιτία της συγγραφής του βιβλίου ήταν μια συλλογή γραμματοσήμων, που εκδόθηκαν μεταξύ 1938-1941, και βρέθηκε στα χαρτιά της Δήμητρας Αγγελίδου, μητέρας της Τζαχίλη. Τα γραμματόσημα ανήκαν στον Χέλμουτ Έγκελχαρτ, αξιωματικό της Βέρμαχτ, ο οποίος υπηρετούσε στη Θεσσαλονίκη, τον Μάιο του 1941, ένα μήνα αφότου οι Γερμανοί είχαν καταλάβει την πόλη και είχαν επιτάξει πολλά σπίτια.

Ο Χέλμουτ, ο οποίος μετατέθηκε από την Ελλάδα -ίσως στο Ανατολικό Μέτωπο- έδωσε τη συλλογή στη Δήμητρα για να τη φυλάξει και της υποσχέθηκε ότι μετά τον πόλεμο θα γυρίσει να την πάρει.

Στο μεταξύ η τύχη του πολέμου και του κόσμου άλλαξαν, η Γερμανία συνετρίβη, ο χάρτης της Ευρώπης ανασχεδιάστηκε. Η Θεσσαλονίκη της Κατοχής, των Εβραίων και της Αντίστασης χάθηκε, τα πρόσωπα γέρασαν. Πέρασαν δεκαετίες ολόκληρες και ο Γερμανός δεν φάνηκε. Ώσπου, το 2019, η κόρη της Δήμητρας Αγγελίδου ξαναβρήκε τη συλλογή και θέλησε να πλησιάσει τους ανθρώπους της ιστορίας, και να ξετυλίξει το κουβάρι…

Ένα βιβλίο αναζήτησης του πώς οι ατομικές ιστορίες χάνονται στην ισοπέδωση που επιφέρει η Μεγάλη Ιστορία. Όπως γράφει η συγγραφέας: «Ένα μαύρο μικρό άλμπουμ που περιείχε μια συλλογή γερμανικών γραμματοσήμων ήταν το εναρκτήριο αντικείμενο όλης αυτής της ιστορίας.

Πρόκειται για ένα λεύκωμα, ένα κλασέρ με σκληρά φύλλα, με έξι οριζόντιες λωρίδες από διαφανές χαρτί σε κάθε σελίδα, οι οποίες λειτουργούν ως θήκες για την τοποθέτηση των γραμματοσήμων.

Το έχω μπροστά μου, μικρό και φροντισμένο, παλιοκαιρίσιο, με τα ίχνη του χρόνου και το κιτρινισμένο χαρτί, και μου προκαλεί μέγιστη αμηχανία γιατί, ενώ είναι το Πράγμα, το υλικό αντικείμενο άνευ του οποίου ιστορία δεν θα είχε υπάρξει, δυσκολεύομαι να το εντάξω οργανικά σε αυτήν.»