Udi Aloni στο tvxs / Η μνήμη είναι μια πράξη εξέγερσης

Σκηνοθέτης ταινιών μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, συγγραφέας, άνθρωπος του θεάτρου, καθηγητής, εικαστικός καλλιτέχνης, πολιτικός ακτιβιστής, από τους πιο γνωστούς διανοούμενους στη χώρα του, ένα ελεύθερο πνεύμα και μια ελεύθερη φωνή, μια φωνή αλληλεγγύης και υποστήριξης για την Παλαιστίνη που φανατικά και με πάθος υπερασπίζεται το δικαίωμα των Παλαιστινίων να αντιστέκονται στο ισραηλινό απαρτχάιντ και την κατοχή.

Ads

«Όσο αγαπώ τον ένα, τόσο περισσότερο αγαπώ τον άλλο. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου χωρίς την Παλαιστίνη».

Γεννήθηκε το 1959 και μετά από μια εικαστική διαδρομή το 1996 άρχισε να γυρίζει ταινίες πολλές από τις οποίες προβλήθηκαν σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου. Το Forgiveness πήρε το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Γούντστοκ το 2006 και περιγράφηκε από τον Σλαβόι Ζίζεκ ως «ίσως η πιο όμορφη, δυνατή και σημαντική ταινία που έχει γυριστεί ποτέ για τις τραγωδίες της περιοχής».

Υποστηρίζει το κίνημα BDS (Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυση και Κυρώσεις) κατά του Ισραήλ και κατηγορεί το σημερινό ισραηλινό κράτος για απαρτχάιντ, το οποίο «κατά κάποιο τρόπο ήταν πιο σκληρό στο Ισραήλ από ό,τι στη Νότια Αφρική επειδή ολόκληρο το δικαστικό σύστημα αποκρύπτει και καθαρίζει την πρακτική του κυβερνητικού απαρτχάιντ.» Βλέπει τους Παλαιστίνιους ως «αδελφούς με τους οποίους μοιράζομαι μια κοινή ταυτότητα» και πιστεύει ότι η πίστη στον ισραηλινό λαό και η πίστη στον παλαιστινιακό λαό είναι ένα και το αυτό. Το σύνθημα «Από το ποτάμι ως τη θάλασσα όλοι οι λαοί πρέπει να είναι ελεύθεροι» εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του.

Ads

«Σε μια εποχή αδυναμίας και σύγχυσης, όπου η δεξιά πτέρυγα οικειοποιείται τον λόγο μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η πολιτική ορθότητα και οι πολιτικές ταυτότητας είναι ζωτικής σημασίας»

Λίγο πριν έρθει στην Ελλάδα, για να παρουσιάσει το σύνολο του έργου του, καλεσμένος της New Star και της Ταινιοθήκης της Ελλάδας στο STUDIO new star art cinema, ο Udi Aloni μας μίλησε για την Τέχνη, τη μνήμη, τα «φαντάσματα» και το ανήκειν.

Είναι αλήθεια πως ξεκινήσατε την καριέρα σας ως ζωγράφος;

Όχι ακριβώς. Η πρώτη μου δουλειά ήταν ως μαέστρος στην Κινηματογραφική Σκηνή του Τελ Αβίβ. Υποθέτω ότι ενορχήστρωνα όνειρα στη μεγάλη οθόνη πολύ πριν πιάσω το πινέλο.

Το πρώτο σας έργο ζωγραφικής τι ήταν;

Το πρώτο πράγμα που «δημιούργησα» ήταν ένα πολύ ακατάστατο γλυπτό από γύψο – μια εκφραστική διαιρεμένη φιγούρα που χόρευε.

Αν κάνατε γκράφιτι σήμερα, τι θα ήταν αυτό;

Πιθανόν κάτι σύντομο και αινιγματικό: «Τι περιμένεις ακόμα;». Ή ίσως: «Ο Θεός είναι νεκρός, και ούτε εγώ αισθάνομαι καλά» (κλεμμένο από τον Ζίζεκ).

Τι θα θέλατε να γράψετε στον τοίχο; Και ποιο τοίχο;

«Σπάστε αυτόν τον τοίχο». Πού; Σε κάθε τείχος που δεν θα έπρεπε να υπάρχει, ξεκινώντας από αυτό που έχτισε το ισραηλινό καθεστώς απαρτχάιντ στη Δυτική Όχθη.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας σλόγκαν;

«Από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα, όλοι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ίσοι και ελεύθεροι». Αλλά τα συνθήματα είναι κενά χωρίς τη σωστή δράση. Ίσως, εκφράζοντας την ευαλωτότητα μας, θα έλεγα: «Βοηθήστε με να βγάλω τη νύχτα».

Μπορεί να γίνει ποτέ πράξη το σύνθημα για την ισότητα και την ελευθερία; Ή είναι απλά μια ουτοπία;

Οι ουτοπίες είναι σχεδιαγράμματα για την πραγματικότητα. Ένα από τα συνθήματά μου, ελπίζω, να μπορεί να πλησιάσει πιο κοντά στην πραγματικότητα.

Είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από τα «φαντάσματα»;

Χρησιμοποιώ σκόπιμα τη λέξη «φάντασμα» επειδή το βιβλίο μου, «Τι θέλει ένας Εβραίος;», έχει τον υπότιτλο «Για το φάντασμα του δι-εθνικισμού». Αναφέρεται επίσης στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Τα φαντάσματα δεν είναι πάντα κακά -μπορεί να είναι όνειρα που συνθλίβονται από την εξουσία. Αλλά μας θυμίζουν επίσης τα λάθη μας και μας εξαναγκάζουν να καθαρίσουμε τα χάλια μας..

Μπορεί και να βοηθάει να τα θυμόμαστε;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους δαίμονες. Το να τους ξεχνάμε τους κάνει μόνο πιο θυμωμένους. Η μνήμη είναι μια πράξη εξέγερσης ενάντια στη διαγραφή.

Έχετε πει: Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου χωρίς την Παλαιστίνη. Η ισραηλινή μου «ταυτότητα» είναι η αλληλεγγύη μου στην Παλαιστίνη».

Ακριβώς. Η ταυτότητά μου είναι συνδεδεμένη με την αλληλεγγύη μου. Ο,τιδήποτε άλλο θα ήταν προδοσία.

Και «Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω την κόρη μου και να νιώθω ότι της μεταφέρω τις αξίες του ανθρωπιστικού Ιουδαϊσμού που μου δίδαξαν η μητέρα μου και οι παππούδες μου;»

Θυμίζοντάς της την καρδιά του Ιουδαϊσμού – τη δέσμευσή του να υπερασπίζεται τους καταπιεσμένους. Διδάσκοντάς την για την πλούσια κληρονομιά της γερμανικής εβραϊκής φιλοσοφίας και θεολογίας, που διαγράφηκε από τους Ναζί και, με έναν αλλόκοτο τρόπο, καταστέλλεται και πάλι σήμερα από εκείνους που υπερασπίζονται το φασιστικό μοντέλο μιας εβραϊκής ταυτότητας που δημιούργησε το Ισραήλ.

Αναρωτιέμαι αν στο Ισραήλ είστε ευπρόσδεκτος;

Είμαι ακόμα τόσο προνομιούχος σε σύγκριση με όσα υπομένουν οι Παλαιστίνιοι σύντροφοί μου.

Όταν βλέπετε όλη αυτή την υποστήριξη, την αλληλεγγύη για την Παλαιστίνη, αισθάνεστε κάποιο είδος ενοχής;

Γιατί θα έπρεπε να αισθάνομαι ενοχές; Η Παλαιστίνη έχει γίνει ένα παγκόσμιο σύμβολο αλληλεγγύης. Η υποστήριξή της είναι η μόνη αξιοπρεπής εβραϊκή πράξη που μπορεί να κάνει κανείς αυτές τις μέρες.

Ζείτε μόνιμα στο Βερολίνο;

Δεν είμαι σίγουρος – κάπου ανάμεσα στο Βερολίνο και το Μπρούκλιν και ίσως στην Αθήνα μια μέρα.

Η Αμερική μετά τις εκλογές – είναι ένα μέρος για εσάς;

Μετά τον Τραμπ, η Αμερική μοιάζει με ένα πυρετώδες όνειρο με κακό σενάριο. Αλλά η απελπισία μπορεί να είναι το τέλειο μέρος για να ξεκινήσεις να φαντάζεσαι κάτι καινούργιο -όπως μια κανονική επανεγγραφή.

Πόσο εύκολο είναι να συγχωρείς;

Η συγχώρεση δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν συνειδητοποιείς ότι η εβραϊκή λέξη σημαίνει επίσης «υπόγεια σήραγγα». Δεν συγχωρείς με το να αφήσεις κάτι να περάσει- συγχωρείς σκάβοντας βαθιά.

Το να ξεχάσουμε ή να συγχωρέσουμε είναι τελικά το πιο σημαντικό;

Να ξεχάσουμε όχι. Να συγχωρέσουμε ίσως.- αν η συγχώρεση συνοδεύεται από υπευθυνότητα.

Λέτε ότι βλέπετε τους Παλαιστίνιους ως αδέλφια με τους οποίους μοιράζεστε μια κοινή ταυτότητα. Είστε η εξαίρεση;

Ίσως. Πιθανόν.

Τι είναι η «ταυτότητα» για εσάς;

Δεν μπορώ να έχω μια σύντομη απάντηση σε αυτό. Ελάτε να δείτε τις ταινίες μου. Νομίζω ότι κάποιες απαντήσεις -και κάποιες καλές ερωτήσεις- κρύβονται εκεί.

ΦΑΝΤΑΣΜΑTA ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΡΕΤΡΟΣΠΕΚΤΙΒΑ UDI ALONI

ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ 2024

28-29-30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΟ STUDIO

ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

Ο Udi Aloni έρχεται στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το σύνολο του έργου του, καλεσμένος της New Star και της Ταινιοθήκης της Ελλάδας στο STUDIO new star art cinema

Θα προβληθούν οι ταινίες: Forgiveness, Kashmir, Local Angel, Junction 48, Why is we Americans & Art/Violence.

Μαζί του και η πρωταγωνίστρια του Junction 48, Samar Qupty.

Θα δοθεί συνέντευξη τύπου την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου στις 15:00, στο STUDIO new star art cinema & Masterclass το Σάββατο 23 Νοεμβρίου στις 15:00 με ελεύθερη συμμετοχή.

Όλες οι ταινίες είναι είτε με αγγλικούς κι ελληνικούς υπότιτλους ή Αγγλικό audio.