Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγετε από την Πέμπτη 6 έως την Κυριακή 16 Μαρτίου, τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και online. Στη φετινή διοργάνωση θα προβληθούν 261 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, ανάμεσα στα οποία και 72 παγκόσμιες, 40 διεθνείς και 11 ευρωπαϊκές πρεμιέρες.

Το Φεστιβάλ θα διεξαχθεί στην ιστορική έδρα του, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές καθώς και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Παράλληλα, συγκεκριμένες ταινίες είναι διαθέσιμες και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ.

Αφίσα (φωτογραφία άρθρου)

Την Οπτική Ταυτότητα του 27ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, υπογράφει ο ζωγράφος Δημήτρης Αναστασίου. Τα συγκεκριμένα πόστερ συμβολίζουν ένα ταξίδι στο ελληνικό τοπίο, αλλά και σε πόλεις του μέλλοντος, μέσα από τις χαρακτηριστικές φιγούρες που απεικονίζονται στους τρεις ζωγραφικούς πίνακες.

Χωρίς να βλέπουμε ποτέ τα πρόσωπά τους, οι άνθρωποι στις αφίσες του Φεστιβάλ κοιτάζουν μπροστά, προς αυτό που έρχεται. Τα τρία ζωγραφικά έργα συνομιλούν με τα αφιερώματα και τις θεματικές της φετινής διοργάνωσης. Με τα λόγια του ζωγράφου:

«Οι τρεις ζωγραφιές συνθέτουν μια αφήγηση σε τρία μέρη. Αν μπουν στη σειρά, καθεμιά συνεχίζει την προηγούμενη. Η πρώτη και η δεύτερη (που δείχνουν ένα χωράφι και μια επαρχιακή πόλη της δεκαετίας του 1960) αναφέρονται στο ελληνικό τοπίο. Η τρίτη (που παρουσιάζει μια πόλη παράδοξη, φανταστική – ουτοπική ή δυστοπική) παραπέμπει στην τεχνητή νοημοσύνη. Οι θεατές, σαν χρονοταξιδευτές, ταξιδεύουν μέσα στα τοπία αυτά».

Trailer

Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ανάθεσε τη δημιουργία των σποτ της 27ης διοργάνωσης στον χορογράφο Άντι Τζούμα, διερευνώντας τις εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στον κινηματογράφο και τις παραστατικές τέχνες.

Στα σποτ της φετινής διοργάνωσης πρωταγωνιστούν εμβληματικά τοπόσημα της Θεσσαλονίκης, αλλά και τα πολυαγαπημένα σημεία και κτίρια όπου χτυπάει η καρδιά του Φεστιβάλ. Μια περιπλάνηση που ξεκινάει από το Φρούριο του Επταπυργίου και καταλήγει στην καρδιά της αστικής μητρόπολης, στην Προβλήτα Ά στο Λιμάνι και στο ιστορικό Ολύμπιον, την έδρα του Φεστιβάλ. Μέσα στη μυσταγωγία και στην ανωνυμία της σκοτεινής αίθουσας αλλά και έξω, στην πολύβουη και αέναη κινητικότητα των δρόμων και του λιμανιού, η αιθέρια και γεμάτη ζωντάνια χορογραφία του Άντι Τζούμα γίνεται αντιληπτή ως μια ωδή στην προσωπική έκφραση, ως ένα κάλεσμα για απελευθέρωση από κάθε είδους δεσμά, αλλά και ως μια πανηγυρική επιβεβαίωση του αρχέγονου δεσμού ανάμεσα στους ανθρώπους και τον τόπο τους.

Διαβάστε Επίσης:
Μία πρώτη ματιά στο 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Νικολά Φιλιμπέρ / Ο Γάλλος σκηνοθέτης που τολμά να καταδυθεί στα άδυτα του ανθρώπινου ψυχισμού

Ταινία Έναρξης

Η έναρξη του 27ου ΦNΘ θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025, με την ταινία «»Σχετικά μ’ έναν ήρωα του Πιοτρ Βίνιεβιτς, μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία εκπαιδεύτηκε και μελέτησε το έργο του διάσημου σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτσογκ.

Όταν ένας εργάτης πεθαίνει υπό μυστηριώδεις συνθήκες, ο αφηγητής Βέρνερ Χέρτσογκ ταξιδεύει στο Γκετουκίρχενμπουργκ για να διερευνήσει τον περίεργο θάνατό του. Ωστόσο, αποκαλύπτεται πως ούτε ο Χέρτσογκ είναι αυτός που φαίνεται ούτε η ταινία είναι αυτό που περιμένουμε.

Το «Σχετικά μ’ έναν ήρωα» είναι η μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία εκπαιδεύτηκε και μελέτησε το έργο του διάσημου σκηνοθέτη. Η αφήγηση που προέκυψε είναι έντονα αυτοαναφορική και περιλαμβάνει συνεντεύξεις με καλλιτέχνες, φιλοσόφους και επιστήμονες, οι οποίοι στοχάζονται σχετικά με τις έννοιες της αυθεντικότητας, της αθανασίας, αλλά και της ψυχής στην εποχή του AI.

Διαβάστε Επίσης:
Βέρνερ Χέρτζογκ: Στην αναζήτηση της κινηματογραφικής αλήθειας

Αφιέρωμα: «ΑΙ, Μια Αναπόδραστη Νοημοσύνη»

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είναι εδώ και αλλάζει τον κόσμο γύρω μας. Επιλεγμένα ντοκιμαντέρ επιχειρούν να εξιχνιάσουν την επιρροή της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ανθρωπότητα: Πώς επηρεάζει την καθημερινότητά μας; Ποια είναι η θέση της στην Τέχνη και τον Κινηματογράφο; Πού σταματά η Ανθρώπινη Δημιουργικότητα και πού αρχίζει ο Αλγόριθμος;

Το Αφιέρωμα «ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη / ΑΙ, an Inevitable Intelligence» προσκαλεί το κοινό σε ένα συναρπαστικό ταξίδι που περιλαμβάνει μια επιλογή αποκαλυπτικών ντοκιμαντέρ, μια εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση, ένα masterclass, μια ειδική έκδοση και το περιοδικό Πρώτο Πλάνο, που φέτος θα αποτελέσει ένα πείραμα συνδημιουργίας με το ΑΙ. Μια κινηματογραφική εξερεύνηση της νέας πραγματικότητας, στα όρια του ανθρώπινου και του ψηφιακού.

Στο αφιέρωμα θα προβληθούν ταινίες που διερευνούν τις διαφορετικές πτυχές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ανάμεσά τους το «The Hexagonal Hive and a Mouse in a Maze» σε σκηνοθεσία της Τίλντα Σουίντον, ένα συναρπαστικό ταξίδι στους μηχανισμούς της μάθησης και στο πώς αυτή επηρεάζεται από την τεχνολογία. Το «The Biography of a Software» του Γιώργου Δρίβα, μια οπτικοακουστική συνομιλία με ένα έξυπνο λογισμικό, είναι η πρώτη μεσαίου μήκους ελληνική ταινία φτιαγμένη εξ ολοκλήρου από ΑΙ. Το «iHuman» (φωτογραφία) της Τόνγιε Χέσεν Σέι είναι δομημένο σαν ένα πολιτικό θρίλερ για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την εξουσία και τον κοινωνικό έλεγχο.

Αφιέρωμα: «Γεωγραφία του Βλέμματος: Η Εκτός Σχεδίου Ελλάδα» (1950 – 2000)

Με αφορμή την πρόσφατη ανακάλυψη του ντοκιμαντέρ «Καστοριά» (1969) του Τάκη Κανελλόπουλου, το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει ένα κινηματογραφικό ταξίδι στην ελληνική ύπαιθρο μέσα από ντοκιμαντέρ σπουδαίων δημιουργών, ως επί το πλείστον σπάνια και λιγότερο προβεβλημένα.

Το αφιέρωμα με τίτλο «Γεωγραφία του βλέμματος: Η εκτός σχεδίου Ελλάδα» (1950 – 2000) περιλαμβάνει 19 ταινίες τεκμηρίωσης που συνθέτουν ένα πολυεπίπεδο και διαφωτιστικό πορτρέτο της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωής της χώρας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Η συναρπαστική αυτή περιπέτεια ξεκίνησε κατά την προετοιμασία για το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όταν με αφορμή το αφιέρωμα στον Τάκη Κανελλόπουλο το Φεστιβάλ αναζήτησε τo ντοκιμαντέρ «Καστοριά» του Θεσσαλονικιού δημιουργού, δίχως όμως αποτέλεσμα. Ωστόσο, μέσα από τη διαδικασία εκείνης της αναζήτησης, η έρευνα συνεχίστηκε και τελικά η ταινία βρέθηκε το 2024 μέσα από ένα δίκτυο συλλεκτών. Το σπουδαίο αυτό ντοκουμέντο θα προβληθεί στην 27η διοργάνωση μαζί με τα ντοκιμαντέρ «Θάσος» και «Μακεδονικός Γάμος» του Τάκη Κανελλόπουλου, τα οποία από κοινού συνιστούν μια άτυπη «Μακεδονική τριλογία» ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη.

Spotlight και Χρυσός Αλέξανδρος στον Νικολά Φιλιμπέρ

Στις ταινίες του, ο Νικολά Φιλιμπέρ εκφράζει μια σειρά από επίκαιρους και θεμελιώδεις κοινωνικούς προβληματισμούς, επιδεικνύοντας αφοσίωση, σεβασμό και ευαισθησία απέναντι στο εκάστοτε θέμα του. Ο ίδιος σημειώνει: «Με συναρπάζει πρωτίστως ο εύθραυστος χαρακτήρας του απρόβλεπτου και όχι η άνεση της βεβαιότητας. Η αθέατη πλευρά είναι εκείνη που έχει ενδιαφέρον».

Ένας από τους σημαντικότερους ντοκιμαντερίστες των εποχών μας, ο βραβευμένος με Χρυσή Άρκτο, Σεζάρ και Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Νικολά Φιλιμπέρ, δημιουργός σπουδαίων ντοκιμαντέρ όπως τα «Να είσαι και να έχεις / Être et avoir» και «Nénette», θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να παραλάβει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο για την προσφορά του στο σινεμά. Ο Νικολά Φιλιμπέρ θα παραδώσει, επίσης, masterclass, το οποίο θα συντονίσει ο σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, παραγωγός και σεναριογράφος Μάρκο Γκαστίν.

Αφιέρωμα στην Λόρεν Γκρίνφιλντ

Επίκαιρο και αφυπνιστικό, το έργο της σπουδαίας σκηνοθέτιδος και φωτογράφου Λόρεν Γκρίνφιλντ κριτικάρει την τοξική πλευρά του υπερκαταναλωτισμού και σχολιάζει την παρακμή μιας νεόπλουτης τάξης που ξοδεύεται σε εφήμερες απολαύσεις. Το 27ο Φ.Ν.Θ. πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο της Αμερικανίδας δημιουργού, ενώ θα την υποδεχθεί στη Θεσσαλονίκη και ως μέλος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος.

Πνεύμα πολυσχιδές και αεικίνητο, η Γκρίνφιλντ έχει αποτυπώσει στο έργο της τις παραμορφωμένες όψεις της σύγχρονης εκδοχής του Αμερικανικού Ονείρου. Εδώ και 30 χρόνια, από τότε που διάβασε το βιβλίο «Λιγότερο από μηδέν / Less Than Zero» του Μπρετ Ίστον Έλις, ασχολείται με την πλουτοκρατία.

Η Αμερικανίδα δημιουργός θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη ως μέλος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος, καθώς και για να παρουσιάσει τις ταινίες της, ενώ παράλληλα θα παραδώσει masterclass στο κοινό.

Ελληνικά Ντοκιμαντέρ

Προσωπικές ιστορίες, συγκινητικά οδοιπορικά, γεγονότα που σημάδεψαν την σύγχρονη Ελλάδα, τρυφερά πορτρέτα από χαρισματικές προσωπικότητες που έγραψαν τη δική τους ιστορία στην τέχνη, ιστορίες γυναικείας χειραφέτησης και ενδυνάμωσης, η μοναξιά της αστικής μητρόπολης, τοπόσημα που έχουν λάβει μυθολογικές διαστάσεις, αλλά και οι πολύπλοκες διακλαδώσεις της ιστορικής και συλλογικής μνήμης, είναι ορισμένες από τις θεματικές που βρέθηκαν στο επίκεντρο των ελληνικών ντοκιμαντέρ αυτή τη χρονιά.

Δυναμικά και καθηλωτικά, τα ελληνικά ντοκιμαντέρ παρουσιάζουν συγκινητικές προσωπικές ιστορίες και καταπιάνονται με φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας, πρωταγωνιστώντας στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Συνολικά, 71 μεγάλου και μικρού μήκους ντοκιμαντέρ από την Ελλάδα θα προβληθούν στα τρία διαγνωστικά τμήματα, Διεθνές Διαγωνιστικό, Newcomers και >>Film Forward, στα τμήματα Ανοιχτοί Ορίζοντες και Πλατφόρμα+ αλλά και στις Ειδικές Προβολές.

Το Φεστιβάλ στηρίζει το ελληνικό ντοκιμαντέρ, καταβάλλοντας αντίτιμο ενοικίασης σε όλες τις ελληνικές ταινίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμά του. Τα ντοκιμαντέρ που συμμετέχουν στο διευρυμένο τμήμα Πλατφόρμα+ θα προβληθούν στην ψηφιακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ και θα είναι διαθέσιμα από τις 7 έως τις 21 Μαρτίου, προκειμένου να έχουν μεγαλύτερο εύρος προβολής στο κοινό.

Τη γνωμοδοτική επιτροπή που ανέλαβε το έργο της προεπιλογής των ταινιών για το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συγκρότησαν οι Άγγελος Κοβότσος, σκηνοθέτης, Δημήτρης Πάντσος, δημοσιογράφος και Μαρία Τσάγκαρη, εικαστικός και σκηνοθέτρια.

Διεθνές Πρόγραμμα

Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης φιλοξενεί 4 διεθνή διαγωνιστικά τμήματα:

Συνολικά 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα, διεκδικώντας τον Χρυσό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 12.000 ευρώ, καθώς και τον Αργυρό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 5.000 ευρώ.

Στο διαγωνιστικό τμήμα Newcomers, με πρώτες και δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών, συναντούμε 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, που διαγωνίζονται για τον «Χρυσό Αλέξανδρο – Δημήτρης Εϊπίδης» που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 10.000 ευρώ και τον Αργυρό Αλέξανδρο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 4.000 ευρώ.

Το διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward, που αμφισβητεί τις κινηματογραφικές συμβάσεις και προτείνει ριζοσπαστικές ταινίες, φιλοξενεί 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές. Τα βραβεία που απονέμονται στο πλαίσιο του τμήματος είναι ο Χρυσός Αλέξανδρος >>Film Forward που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ και ο Αργυρός Αλέξανδρος που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ.

Στο διαγωνιστικό τμήμα Immersive: All around cinema, 8 πρωτοποριακές δημιουργίες διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο Immersive, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ. Επίσης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει εκτός συναγωνισμού την πολυδιάστατη εικαστική εγκατάσταση Το ΑΙ & Εγώ του καλλιτεχνικού διδύμου mots από τη Ρουμανία, που διερευνά τη δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπων.

Επίσης στο Διεθνές Πρόγραμμα:
Ανακαλύπτουμε δυναμικά και ευρηματικά ντοκιμαντέρ στους Ανοιχτούς Ορίζοντες.
Παρουσιάζονται τα κορυφαία ντοκιμαντέρ στο τμήμα Top Docs.
Προσφέρονται συναρπαστικές στιγμές στις νεαρότερες ηλικίες μέσα από το τμήμα NextGen.

Αγορά

Δυναμικές δράσεις, νέες πρωτοβουλίες και συνεργασίες παρουσιάζονται στην Αγορά, το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ, που θα πραγματοποιηθεί σε φυσικούς χώρους, αλλά και online. Η Αγορά του ΦΝΘ παρουσιάζει και στηρίζει τις ταινίες και τους δημιουργούς του αύριο μέσα από τις δράσεις Thessaloniki Pitching Forum, Docs in Progress, Agora XR Lab, Agora Boost, Agora Talks, Talking Heads κ.ά.

Τμήμα Podcast

Συνολικά 10 πόντκαστ συμμετέχουν στο Διαγωνιστικό Τμήμα Podcast του Φεστιβάλ, διεκδικώντας το Βραβείο του Καλύτερου Podcast, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ, ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει και 12 πόντκαστ στην Ενότητα Nexus. Σε ανοιχτή ακρόαση θα παρουσιαστεί το πόντκαστ BiPolar Opposites της Βάλιας Δημητρακοπούλου, το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του open call που απηύθυναν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ο μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός iMEdD.

Εκδόσεις

H ειδική δίγλωσση έκδοση του Φεστιβάλ για το ΑΙ περιλαμβάνει κείμενα από ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους και ειδικούς της τεχνολογίας, αναλύοντας μια σειρά ζητημάτων που έχουν προκύψει από την εξέλιξη και εκτεταμένη χρήση του ΑΙ τα τελευταία χρόνια.

Ο ΑΚατάλογος του Φεστιβάλ έχει τίτλο BLUEPRINTS: καταγραφές της φυσικής και της ανθρώπινης γεωγραφίας. Οριζόντιες τομές σε ένα τοπίο «εκτός σχεδίου», ιχνογραφίες τελετουργιών του παρελθόντος, προσχέδια για χώρες «σε ανάπτυξη», αντίγραφα – σαν από καρμπόν – όψεων της μαζικής κουλτούρας, σημειώσεις στο περιθώριο, σκαριφήματα του μέλλοντος και προσωπογραφίες ανθρώπων που μένουν εκτός κάδρου. Ο ΑΚατάλογος αποτυπώνει σε πρωσικό μπλε (τη χρωστική με τη μεγαλύτερη ευαισθησία στο φως) τα αντίγραφα ενός κόσμου που αλλάζει.

Ταινία Λήξης

Η αυλαία της διοργάνωσης θα πέσει την Κυριακή 16 Μαρτίου, με την προβολή της ταινίας «Μάρλι Μάτλιν: Όχι πια μόνη» της Σοσάνα Στερν για την ηθοποιό Μάρλι Μάτλιν που ήταν η πρώτη κωφή ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ ερμηνείας στην ιστορία του θεσμού.

Το 1987 η Μάρλι Μάτλιν κέρδισε Όσκαρ (για την ερμηνεία της στην ταινία «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού») και τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω της σε ηλικία μόλις 21 ετών. Στο ντοκιμαντέρ αφηγείται η ίδια τη ζωή της στη νοηματική αμερικανική γλώσσα και αναφέρεται στις δυσκολίες τού να είσαι πρωτοπόρος. Η ταινία διερευνά τη ζωή της ως ηθοποιού και τη μετεωρική άνοδό της.

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει πλάνα γυρισμένα στη διάρκεια της καριέρας της που μετρά 37 χρόνια, καθώς και εικόνες από τα παρασκήνια της ταινίας «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» και από τις σειρές «Η δυτική πτέρυγα» και «Seinfeld». Επικοινωνώντας στη νοηματική γλώσσα, η Μάτλιν αναφέρεται στη σχέση της με τον Ουίλιαμ Χαρτ, στη θέση της ως μέλους της κοινότητας κωφών, στον αγώνα της για ρόλους και μεγαλύτερη προσβασιμότητα στο Χόλιγουντ και στο τι σημαίνει να είσαι «πρωτοπόρος».

Το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται από την Πέμπτη 6 έως και την Κυριακή 16 Μαρτίου.