Με το «Λουλούδι της ερήμου» η 50χρονη Σέρι Χόρμαν, που γεννήθηκε στην Αμερική αλλά μεγάλωσε και ζει στη Γερμανία, προσπάθησε ώστε «να καταδείξει η κάμερά μου τη σκοτεινή πλευρά της ζωής, εκείνα τα φριχτά, τα απαίσια πράγματα στα οποία υποβάλλονται κάποιες ομάδες ανθρώπων, που στον υπόλοιπο κόσμο φαίνονται ως εξωπραγματικά». Η σκηνοθέτιδα της ταινίας «Λουλούδι της Ερήμου» Σέρι Χόρμαν, παραχώρησε συνέντευξη στον δημοσιογράφο Νέστορα Πουλάκο.

Πράγματι. Η αληθινή ιστορία της Γουόρις Ντίρι, της διάσημης Σομαλής σταρ της μόδας, συγκίνησε άπαντες σε ολόκληρο τον κόσμο, όταν αποκάλυψε η ίδια στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ένα κοινό μυστικό: το βάρβαρο έθιμο του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων στα μικρά κορίτσια (κλειτοριδεκτομή), που συμβαίνει σε πάμπολλες φυλές της Αφρικής με σκοπό την παρθενία μέχρι το προξενιό.

«Πώς θα μπορούσε να με αφήσει ασυγκίνητη αυτή η ιστορία;», μας εξηγεί η Σέρι Χόρμαν την οποία συναντήσαμε στο πρόσφατο -50ο- Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Παρόλο που ήμουν αρκετά διστακτική στην αρχή, με έλκυσε τόσο το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Γουόρις Ντίρι (σ.σ. κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ωκεανίδα) ώστε αποφάσισα να γυρίσω την ταινία, για να δείξω στον κόσμο όλο ότι πρέπει να πάψουν να συμβαίνουν όλα αυτά, διότι υποβιβάζουν τον άνθρωπο, τον καταστρέφουν, τον ζημιώνουν εν τέλει».

Το «Λουλούδι της ερήμου» έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στην περυσινή Μόστρα της Βενετίας, ενώ κέρδισε το βραβείο κοινού στο πολύ ενδιαφέρον φεστιβάλ του Σαν Σεμπάστιαν. Σε σκηνοθεσία και σενάριο της Σέρι Χόρμαν, πρωταγωνιστούν η Λίλια Κεμπέντε (πραγματικό μοντέλο) και η Σάλι Χώκινς (πρωταγωνίστρια ταινιών του Κεν Λόουτς, του Γούντι Άλεν κτλ).

«Η ταινία αυτή οφείλει και πρέπει να προβληθεί σε όλο τον κόσμο, να την μάθουν απ’ άκρη σ’ άκρη στη γη, να λειτουργήσει συναισθηματικά και ακτιβιστικά… Αυτό είναι το μεγάλο της στοίχημα», τόνισε η Σέρι Χόρμαν, και σε μεγάλο βαθμό έχει δίκιο. Το «Λουλούδι της ερήμου» θα προβάλλεται στις εγχώριες αίθουσες από αυτή την Πέμπτη, 11 Μαρτίου.

Δημοσιογράφος: Πάντως, παρά την πρόθεση σας να καταδείξετε τα σκοτεινά σημεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, η ταινία σας βρίθει από πολύχρωμα πλάνα, φωτεινά τοπία, χαρούμενες στιγμές…

Χόρμαν: Δεν έχετε άδικο. Από τη μια μεριά δεν ήταν στόχος της παραγωγής να υπάρξει το οποιοδήποτε είδος χιούμορ, όπως και συμβαίνει. Το στοίχημα ήταν να ισορροπήσουμε μεταξύ της συγκίνησης και του μειδιάματος. Άλλωστε σ’ αυτή την ισορροπία κινείται η ζωή μας, δεν συμφωνείτε; Όσον αφορά, τώρα, την πολυχρωμία που λέτε ή τη φωτεινότητα των τοπίων, σίγουρα αναφέρεστε στις σκηνές της Αφρικής. Εκεί θελήσαμε να τονίσουμε την αντίθεση των πραγμάτων : πως σε μια τόσο χρωματικά ποικιλόμορφη χώρα, που διέπεται από ζωντάνια, και θέληση για ζωή, συμβαίνουν τόσο σοβαρά, τόσο οικτρά περιστατικά όπως είναι η κλειτοριδεκτομή.

Δημοσιογράφος: Φτάνει, όμως, ο δυτικός πολιτισμός να δείχνει απλώς αυτές τις πράξεις; Δεν πρέπει να προχωρήσει κι ο ίδιος σε ενέργειες ώστε να καταπολεμηθούν;

Χόρμαν: Κοιτάξτε… Αναλογιστείτε ότι μέχρι και πριν δέκα χρόνια, όταν η Γουόρις Ντίρι αποφάσισε να δημοσιοποιήσει το θέμα ενώπιον του ΟΗΕ κανείς δεν τολμούσε να πει τίποτε για την κλειτοριδεκτομή και τις συνέπειες της. Στην Αφρική, η συγκεκριμένη πράξη είναι μια παράδοση αιώνων και, μάλιστα, ιερή. Για τις φυλές αυτές, η κλειτοριδεκτομή πρέπει να συνεχιστεί και όποιος αντιδρά είναι άπιστος, ξένος. Δεν τις ενδιαφέρει ότι οι γυναίκες που την έχουν υποστεί, υποφέρουν σε όλη τους της ζωή, πολλές πεθαίνουν ή αρρωσταίνουν βαριά. Είναι άδικο. Πραγματικά άδικο. Πρόκειται για ανθρώπινα πλάσματα, με δικαιώματα… Η ταινία μου έχει κριτική ματιά έντονη πάνω στο γεγονός, θέλει να περάσει το μήνυμα της. Ο δυτικός πολιτισμός, που λέτε, μπορεί να προχωρεί σε πράξεις, όπως είναι αυτή η ταινία.

Δημοσιογράφος: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου ή των γυρισμάτων, προσπαθήσατε να φέρετε τον εαυτό σας στη θέση της Γουόρις Ντίρι και των υπολοίπων γυναικών-θυμάτων αυτού του εθίμου;

Χόρμαν: Ουσιαστικά μπήκα μέσα στην ιστορία. Δεν μπορώ να πω ότι «βίωσα» τον πόνο τους αλλά αισθάνθηκα την αδικία και την κακομεταχείριση που είχαν. Για την ακρίβεια όφειλα να μπω σε αυτή τη διαδικασία, η κάθε γυναίκα οφείλει. Γιατί το φαινόμενο γίνεται πανανθρώπινο και προεκτείνεται στις εν γένει ανάγκες των γυναικών διαχρονικά. Να επιβιώσουν υπό αντίξοοες συνθήκες, όπως ο βιασμός, η κακοποίηση, η υποβάθμιση, ν’ αντέξουν να σηκώσουν ανάστημα, να μπορέσουν να μιλήσουν και να εκδηλώσουν την οργή και την αγανάκτησή τους. Όπως ακριβώς έκανε η Γουόρις. Και γι αυτό αξίζει να κατανοήσει η καθεμιά από μας τη σημαντικότητα του προβλήματος.

Δημοσιογράφος: Μπορείτε να καταλάβετε γιατί οι φυλές της Αφρικής εξακολουθούν την βαρβαρότητα της κλειτοριδεκτομής;

Χόρμαν: Όχι. Δεν μπορώ. Και για να σας πω την αλήθεια, δεν θέλω κιόλας. Μου είναι εντελώς ακατανόητο. Θεωρώ αυτή την πράξη επαίσχυντη και δεν σηκώνει καμιά παραπάνω σκέψη ή λογική του «γιατί γίνεται». Με απλά λόγια, πρέπει να σταματήσει.