Το 1977, ο Λουίς Μπουνιουέλ μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη, το μυθιστόρημα του Pierre Louys, το οποίο έμελλε να αποτελέσει και την τελευταία ταινία του κορυφαίου σουρεαλιστή σκηνοθέτη. Το «Σκοτεινό Αντικείμενο του Πόθου», κυκλοφορεί σε επανέκδοση, δίνοντας μας την ευκαιρία να την απολαύσουμε στην μεγάλη οθόνη.

Μία δημιουργία που αποπνέει έντονο ερωτισμό, με τον σπουδαίο Ισπανό δημιουργό να χρησιμοποιεί ιδιοφυώς το τέχνασμα της επιλογής δύο ηθοποιών για την ερμηνεία του ίδιου ρόλου, αφήνοντας τον θεατή να ανακαλύψει και να ερμηνεύσει ενίοτε, πότε και γιατί αυτό συμβαίνει.

Βρισκόμαστε σε ένα βαγόνι της αμαξοστοιχίας με προορισμό από το Παρίσι προς τη Μαδρίτη. Ο επιχειρηματίας Ματιού καταβρέχει με ένα ποτήρι νερό το πρόσωπο της νεαρής Κοντσίτα. Οι συνεπιβάτες του βαγονιού, μια κυρία με την θυγατέρα της, ένας δικαστής και ένας νάνος, ψυχολόγος το επάγγελμα, ζητούν να τους εξηγήσει την αιτία αυτής της ανάρμοστης πράξης του. Ο Ματιού εξιστορεί την οδύνη του, από τον ακόρεστο έρωτα που τρέφει για την νεαρή αλλά ψυχρή Κοντσίτα.

Το κύκνειο άσμα του Λουίς Μπουνιουέλ, είναι πλημμυρισμένο από ερωτισμό και φέρνει στην επιφάνεια την «εμμονή» του σκηνοθέτη με τη σκοτεινή πλευρά του πόθου. Η ταινία αποπειράται να εκφράσει τις αντιφάσεις του χαρακτήρα του ανθρώπου και της ζωής, άλλοτε αποτυπώνοντας την πραγματικότητα και άλλοτε υπερβαίνοντάς την.

Οι επιρροές του κορυφαίου σουρεαλιστή σκηνοθέτη και οι αισθητικές του καταβολές από τον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, το γοτθικό μυθιστόρημα, τον έρωτα, την πολιτική, τον αθεϊσμό, τον αναρχισμό και κυρίως τη χιουμοριστική του διάθεση, συνθέτουν ένα έργο πολύπλευρο και ανεξάντλητο.

Με ανατρεπτική διάθεση ο Μπουνιουέλ χρησιμοποιεί δύο διαφορετικές ηθοποιούς στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κοντσίτα. Το έργο βασίζεται στο μυθιστόρημα του Pierre Louys, «La femme et le pantin / The Woman and the Puppet» του 1898, με την ταινία να αποσπά δύο Υποψηφιότητες για Όσκαρ, στις Καλύτερες: Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.

Στα τέλη του ΄70, ο Μπουνιουέλ αποσύρθηκε από τη σκηνοθεσία μέχρι και το τέλος της ζωής του και μαζί με τον Carrière, έγραψε την αυτοβιογραφία του, «Mon Dernier Soupir» ((My Last Sigh) – 1982). Έναν χρόνο μετά, στις 29 Ιουλίου του 1983, ο μεγάλος αιρετικός του κινηματογράφου έφυγε, αφήνοντας πίσω του μία μοναδική πολιτιστική κληρονομιά. Αντί για επίλογο σε αυτό το μικρό εισαγωγικό αφιέρωμα, σ’ έναν μοναδικό καλλιτέχνη, ας ολοκληρώσουμε με τα λόγια του επίσης σπουδαίου σκηνοθέτη, Φρανσουά Τρυφώ:

«Ο Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμος πεσιμιστής. Δεν παραδίνεται στην απελπισία αλλά είναι σκεπτικιστής. Σαν τους συγγραφείς του 18ου αιώνα, ο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να αμφισβητούμε.»

Μέχρι σήμερα στην ιστορία του κινηματογράφου δεν υπάρχει άλλος σκηνοθέτης, εκτός του Λουίς Μπουνιουέλ, του οποίου το συνολικό έργο να είναι κατά τέτοιο τρόπο καθορισμένο από την αντιφατικότητα, ενώ συγχρόνως να εμφανίζεται ως μία ενότητα αλάνθαστης καλλιτεχνικής συνέπειας.

Η σουρεαλιστική σύγχυση της πραγματικότητας, αποτέλεσε για τον Μπουνιουέλ ένα δίχτυ ασφαλείας, αλλά κι ένα μέσο αμφισβήτησης του καθολικισμού. Αποτέλεσε παράλληλα και την κινητήρια δύναμη στο σύνολο του σπουδαίου έργου του, διατηρώντας ζωντανή την αντίφαση της συνύπαρξης δύο αντίρροπων δυνάμεων, του Σουρεαλισμού και του Καθολικισμού.

Ωστόσο ο κορυφαίος Ισπανός σκηνοθέτης, γνώριζε καλά πως η συνεπής καλλιτεχνική δημιουργικότητα, αν θέλει να συνεχίσει την πορεία της και να εξελίσσεται, δεν μπορεί ποτέ και δεν πρέπει να επαναπαύεται στις δάφνες της που έχει ήδη αποκτήσει, αλλά συνεχώς να αναζητά την βελτίωση. Ο δημιουργός αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μέσω του Σουρεαλισμού, κατάλαβα ότι η ζωή έχει ένα ηθικό νόημα, το οποίο ο άνθρωπος δεν πρέπει να αγνοήσει».

Ο Λουίς Μπουνιουέλ βρήκε πολλούς τρόπους για να μας διηγηθεί τις όμορφες ιστορίες του. Ο «Ανδαλουσιανός Σκύλος» και η «Χρυσή Εποχή» θεωρούνται τα κατεξοχήν έργα του Σουρεαλισμού, η «Γη Χωρίς Ψωμί, συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στα καλύτερα κοινωνικοκριτικά ντοκιμαντέρ της ιστορίας του Κινηματογράφου. Η ταινία «Oι Ξεχασμένοι» θα μπορούσε να είναι ένα από τα πιο εξαιρετικά δείγματα του ιταλικού νεορεαλισμού και μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά μεξικάνικα μελοδράματα του, όπως η «Άβυσσος του Πάθους» (Wuthering Heights – 1954), δεν υστερούν καθόλου σε σύγκριση με τα αντίστοιχα κλασικά έργα του Χόλιγουντ.

Παράλληλα όμως ο Μπουνιουέλ μας προσφέρει, ήδη από τις πρώτες του ταινίες, μια βαθιά και ώριμη εικόνα αυτού του κόσμου. Μία εικόνα που φυσικά εξελίσσεται από ταινία σε ταινία, ποτέ όμως δεν διαφοροποιείται ριζικά. Πολλά από τα μοτίβα κι από τις κινηματογραφικές μεθόδους των σουρεαλιστικών αρχών επιστρέφουν στις μεταγενέστερες ταινίες του, μέχρι και στο «Σκοτεινό Αντικείμενο του Πόθου». Δεν υπάρχει στον Μπουνιουέλ ούτε η συνεχιζόμενη εξέλιξη της κοσμοθεωρίας, ούτε των κινηματογραφικών μορφών και δομών. Εργαζόμενος ως καλλιτέχνης κάτω από τις πιο διαφορετικές συνθήκες παραγωγής – από την Ισπανία μέχρι το Μεξικό και στη συνεχεία στη Γαλλία – ο Μπουνιουέλ, κατάφερε να προσαρμόσει τον εαυτό του, στις πιο διαφορετικές και απαιτητικές μεθόδους, μένοντας παράλληλα πιστός στο καλλιτεχνικό του όραμα.

Διαβάστε Επίσης:

• Λουίς Μπουνιουέλ: Ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου

Το Σκοτεινό Αντικείμενο του Πόθου / That Obscure Object of Desire / Cet obscur objet du désir
Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ
Σενάριο: Λουίς Μπουνιουέλ, Jean-Claude Carrière και Pierre Louÿs
Πρωταγωνιστούν: Φερνάντο Ρέι, Καρόλ Μπουκέ, Άνχελα Μολίνα, Μιλένα Βούκοτιτς
Μουσική: Ρίχαρντ Βάγκνερ
Φωτογραφία: Εντμόντ Ρίτσαρντ
Μοντάζ: Hélène Plemiannikov
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Ισπανία
Έτος Παραγωγής: 1977
Διάρκεια: 103 λεπτά