Το 1945, κυκλοφορεί στις Κινηματογραφικές Αίθουσες η ταινία «Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη». Ο ιστορικός κινηματογράφου Ρόμπερτ Μπαργκόιν αναφέρει την ταινία ως το σημαντικότερο δείγμα του «νεορεαλισμού» στο Σινεμά, χαρακτηρισμός ο οποίος αποδόθηκε στον σπουδαίο Αντρέ Μπαζέν. Το φιλμ του Ρομπέρτο Ροσελίνι, σε σενάριο του Φεντερίκο Φελίνι και με πρωταγωνίστρια την Άννα Μανιάνι, κυκλοφορεί σε επανέκδοση και 80 χρονιά μετά έρχεται να μας υπενθυμίσει με τον καλύτερο τρόποι, τον αγώνα που απαιτείται και την διαρκή αντίσταση, απέναντι στον φασισμό.

«Αυτή είναι η πιο σημαντική στιγμή στην Ιστορία του Κινηματογράφου» – Μάρτιν Σκορσέζε

Ρώμη 1944. Η πόλη είναι υπό γερμανική κατοχή και οι πολίτες της βιώνουν τη βάρβαρη συμπεριφορά των Γερμανών. Οι κατακτητές αναζητούν έναν Ιταλό, τον Τζόρτζιο Μανφρέντι (Μαρτσέλο Παλιέρο), με την υποψία ότι είναι μέλος μιας ομάδας της Αντίστασης. Εκείνος ζητά βοήθεια από τον φίλο του Φραντσέσκο (Φραντσέσκο Γκραντζάκετ), που πρόκειται να παντρευτεί τη χήρα Πίνα (Άννα Μανιάνι).

Η Πίνα κι ο ιερέας Δον Πιέτρο Πελεγκρίνι (Άλντο Φαμπρίτσι) προσπαθούν να βοηθήσουν τον Τζόρτζιο να φύγει από την πόλη το συντομότερο δυνατόν με νέα ταυτότητα. Παράλληλα η Πίνα ετοιμάζεται να παντρευτεί τον Φραντσέσκο την αμέσως επόμενη μέρα, όταν κάποιο πρόσωπο από το περιβάλλον του Τζόρτζιο δίνει πληροφορίες στους Γερμανούς βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές όλων.

Η κατακερματισμένη Ρώμη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τοποθετείται στο επίκεντρο του φιλμικού ενδιαφέροντος, μετά την ανατροπή του Μουσολίνι και την κατάληψη της πόλης από τους Γερμανούς, το 1944. Ταινία ορόσημο του «ιταλικού νεορεαλισμού». Πολύπλοκη στις πολιτικές της διαστάσεις, μια κινηματογραφική σύνθεση εικόνων της κατοχικής καθημερινότητας, της εξαθλίωσης και της κοινωνικής διάλυσης.

Με έντονη ρεαλιστική ματιά, αμφισβητώντας αφηγηματικές συμβάσεις, η ταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι, «Ρώμη Ανοχύρωτη Πόλη», αναδεικνύει τη σκοτεινή όψη του φασισμού μέσα από την αληθινά φριχτή μορφή του. Για την ιστορία, αξίζει να σημειώσουμε ότι η ταινία έλαβε μία υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου. Ενώ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, συναντάμε την σπουδαία κυρία του ιταλικού κινηματογράφου, Άννα Μανιάνι.

Άννα Μανιάνι (Anna Magnani: 7 Μαρτίου 1908 – 26 Σεπτεμβρίου 1973)

Υπήρξε κορυφαία Ιταλίδα ηθοποιός του θεάτρου, αλλά και του κινηματογράφου. Θεωρείται δικαίως ως μία από τις σημαντικότερες ηθοποιούς του 20ού αιώνα και κατά καιρούς την έχουν αποκαλέσει «στοιχείο της Φύσης», «λύκαινα» και «εκρηκτική σαν ηφαίστειο». Κατά την πολυετή καριέρα της ανανέωσε τη φιγούρα της γυναίκας ηθοποιού και μέσα από τη δύναμη της ερμηνείας της, άλλαξε τα καλλιτεχνικά στερεότυπα της εποχής της.

Η σπουδαία ηθοποιός συνεργάστηκε με τους καλύτερους Ιταλούς σκηνοθέτες της εποχής της, όπως ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο Φεντερίκο Φελίνι και ο Λουκίνο Βισκόντι. Ο θεατρικός συγγραφέας Τένεσι Ουίλιαμς υπήρξε φίλος και θαυμαστής της και έχοντας τη φιγούρα της στο μυαλό του έγραψε για εκείνη το έργο «Τριαντάφυλλο στο Στήθος». Η ερμηνεία της στην κινηματογραφική μεταφορά του απέσπασε Βραβείο Όσκαρ.

Στην πλούσια καριέρα της η Άννα Μανιάνι τιμήθηκε τόσο από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, όσο και από εκείνο του Βερολίνου. Αποτελεί μάλιστα μία από τις μόλις τέσσερις προσωπικότητες ιταλικής καταγωγής που διαθέτουν αστέρι στη διάσημη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ.

Η ηθοποιός έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 65 ετών στις 26 Σεπτεμβρίου του 1973. Στο πλάι της βρίσκονταν ο πολυαγαπημένος γιος της, Λούκα και ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, που αν και κάποτε την είχε εγκαταλείψει για την Ίνγκριντ Μπέργκμαν, είχε εξελιχθεί σε παλαιό και ακριβό φίλο. Τον Μάρτιο του 2008, εκατό χρόνια μετά τη γέννηση της ηθοποιού στην Ιταλία διοργανώθηκαν εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμή της με τον γενικότερο τίτλο «Ciao Anna».

Ρομπέρτο Ροσελίνι (Roberto Rossellini: 8 Μαΐου 1906 – 3 Ιουνίου 1977)

Ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες στην ιστορία του ιταλικού, αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου. Επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη της Έβδομης Τέχνης, ενώ παράλληλα διέδωσε με τον καλύτερο τρόπο το Ιταλικό Σινεμά σε όλο τον κόσμο, μέσα από τα μοναδικά του φιλμ.

«Δεν υπάρχει καμιά τεχνική για να καταδείξεις την πραγματικότητα. Μόνον η ηθική στάση μπορεί να το πετύχει αυτό. Η κάμερα είναι ένα επιστημονικό εργαλείο χωρίς αξία, αν δεν έχεις κάτι σημαντικό να πεις. Το να συζητάμε σήμερα για σινεμά με αυστηρά αισθητικούς όρους είναι άχρηστο. Υπάρχει μονάχα μια ερώτηση: πώς μπορείς να ξυπνήσεις τις συνειδήσεις. Το Σινεμά υπάρχει μόνο με σκοπό να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους.» – Ρομπέρτο Ροσελίνι

Ο Φρανσουά Τρυφώ αναφέρει χαρακτηριστικά για τον Ιταλό καλλιτέχνη: «Ο Ρομπέρτο μου δίδαξε πως η υπόθεση ενός έργου είναι σημαντικότερη από την πρωτοτυπία του τίτλου, ότι ένα καλό σενάριο πρέπει να μην ξεπερνάει τις δώδεκα σελίδες, πως πρέπει να κινηματογραφούμε τα μικρά παιδιά με μεγαλύτερο σεβασμό από οτιδήποτε άλλο, ότι η κάμερα δεν είναι πιο σημαντική από ένα πιρούνι και ότι θα πρέπει να μπορούμε να πούμε στον εαυτό μας πριν από κάθε γύρισμα: “ή κάνω αυτή την ταινία ή πεθαίνω…”».

Το 1945, με τη βοήθεια του φίλου του Φεντερίκο Φελίνι στο σενάριο, αλλά έχοντας και ένα δικό του φιλμικό υλικό τραβηγμένο από την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και της ιταλικής αντίστασης, ο Ρομπέρτο Ροσελίνι θα αφηγηθεί τρεις μέρες του Μαρτίου του 1944 στη Ρώμη, η οποία υπό γερμανική πλέον κατοχή βιώνει τη βάναυση συμπεριφορά των κατακτητών.

Αναμειγνύοντας τον πραγματικό με τον φιλμικό χρόνο και τη μυθοπλασία με το ντοκιμαντέρ, η «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» θεωρείται ως η απαρχή του νεορεαλισμού, ενός από τα σημαντικότερα μεταπολεμικά κινηματογραφικά κινήματα με σαφή ηθικό-πολιτικό χρωματισμό.

Γυρισμένη με πενιχρά μέσα, σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη, η ταινία καταφέρνει να μετατρέψει την ένδεια των μέσων σε αισθητικό πλεονέκτημα. Πολλές από τις σκηνές της γυρίστηκαν σε εξωτερικούς χώρους την εποχή που η πόλη ήταν ακόμα σε κατοχή. Η χρήση τόσο επαγγελματιών όσο και ερασιτεχνών ηθοποιών δεν αποβαίνει σε βάρος της ταινίας, αλλά της δίνει μια απίστευτη δύναμη και αυθεντικότητα, παρά το σχετικά μελοδραματικό σενάριό της.

Σε ιδεολογικό επίπεδο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η κοινή μοίρα του αριστερού παρτιζάνου και του καθολικού ιερέα που ενόχλησε τόσο την αριστερά όσο και τη δεξιά. Όμως κατά βάση ο Ροσελίνι είναι ουμανιστής και ερευνά την κοινή μοίρα των ανθρώπων κάτω από αντίξοες συνθήκες. Τέλος να σημειώσουμε ότι η ταινία αυτή καθιέρωσε την Άννα Μανιάνι σαν μια από τις σημαντικότερες Ιταλίδες ηθοποιούς και την οδήγησε σε μια λαμπρή διεθνή καριέρα.

Διαβάστε Επίσης:
Άννα Μανιάνι / Η ανυπέρβλητη μούσα του Ιταλικού Κινηματογράφου
Ο νεορεαλισμός του Ρομπέρτο Ροσελίνι

Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη / Roma Città Aperta / Rome, Open City
Σκηνοθεσία: Ρομπέρτο Ροσελίνι
Σενάριο: Φεντερίκο Φελίνι, Σέρτζιο Αμιντέι, Τζόρτζο Μπασάνι, Ρομπέρτο Ροσελίνι
Πρωταγωνιστούν: Άννα Μανιάνι, Άλντο Φαμπρίτσι, Μαρτσέλο Παλιέρο
Έτος Παραγωγής: 1945
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία
Διάρκεια: 103 Λεπτά
Κυκλοφορεί σε επανέκδοση στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες, από την Πέμπτη 19 Ιουνίου, σε διανομή της εταιρείας New Star