Η εξέλιξη μίας ιστορίας που αποτυπώθηκε σε μια μικρού μήκους ταινία, συχνά πυκνά έφερε στο προσκήνιο ενδιαφέρουσες μεγάλου μήκους δημιουργίες, είτε από τους ίδιους σκηνοθέτες που είχαν την αρχική ιδέα, είτε από καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν. Από το θρυλικό «La Jetée» του Κρις Μαρκέ, που γέννησε τους «Δώδεκα Πίθηκους» του Τέρι Γκίλιαμ, μέχρι το πιο πρόσφατο «Ο Δρόμος του Κεραυνού» του Τζιμ Κάμινγκς, παρουσιάζουμε ένα αφιέρωμα, μέσα από πέντε χαρακτηριστικές μικρού μήκους ταινίες που εξελίχθηκαν ιδανικά σε μεγάλης διάρκειας έργα.

«Ο Δρόμος του Κεραυνού» του Τζιμ Κάμινγκς
Thunder Road (2016) / Thunder Road (2018)

Επηρεασμένος από τον πρόσφατο θάνατο της μητέρας του, ένας εύθραυστος ψυχολογικά αστυνομικός εφευρίσκει κωμικοτραγικούς, αμφίβολης αποτελεσματικότητας τρόπους προκειμένου να βάλει σε τάξη την προσωπική του ζωή. Εύθραυστος ψυχολογικά, ο κεντρικός ήρωας αμφιταλαντεύεται από την πίστη στις αξίες οδηγώντας τον σ’ έναν διαρκή αγώνα εφαρμογής του γράμματος του νόμου στην πράξη.

Με αφετηρία το ομώνυμο, πολυβραβευμένο μικρού μήκους φιλμ του κι ένα από τα πιο αγαπητά τραγούδια του Μπρους Σπρίνγκστιν, ο πρωτοεμφανιζόμενος Τζιμ Κάμινγκς υπογράφει τον ανεξάρτητο θρίαμβο της χρονιάς και κερδίζει το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο SXSW. Ηθοποιοί: Τζιμ Κάμινγκς, Κένταλ Φαρ, Νίκαν Ρόμπινσον, Τζόσελιν Ντεμπερ.

«Χωρίς Μέτρο» του Νταμιέν Σαζέλ
Whiplash (2013) / Whiplash (2014)

Ο Andrew Neyman (Μάιλς Τέλερ – Miles Teller) είναι ένας φιλόδοξος νεαρός ντράμερ της τζαζ που σπουδάζει σ’ ένα από τα καλύτερα μουσικά σχολεία της Αμερικής. Καθηγητής του είναι ο Terence Fletcher (Τζ. Κ. Σίμονς – J. K. Simmons). Ένας από τους πιο απαιτητικούς, σκληρούς και τελειομανείς μαέστρους της τζαζ. Η μέθοδος διδασκαλίας του είναι κάθε άλλο παρά συμβατική. Υπάρχουν όμως όρια όταν προσπαθείς να αναδείξεις την τέλεια ερμηνεία και μέχρι που μπορείς να φτάσεις στην αναζήτηση νέων μουσικών ταλέντων;

«Υπάρχουν πολλές ταινίες για τη χαρά της μουσικής. Αλλά ως νεαρός ντράμερ στην ορχήστρα ενός μουσικού σχολείου με διακατείχε κάτι διαφορετικό: ο φόβος. Ο φόβος του να χάσω ένα χτύπημα. Ο φόβος του να χάσω τον ρυθμό. Και πιο έντονος από κάθε τι ήταν ο φόβος του διευθυντή της ορχήστρας. Με το «Χωρίς Μέτρο» ήθελα να δημιουργήσω μια ταινία για τη μουσική που να θυμίζει πολεμική ή γκανγκστερική ταινία, όπου τα όργανα αντικαθιστούν τα όπλα, όπου οι λέξεις είναι το ίδιο βίαιες όσο τα όπλα και η δράση δεν ξετυλίγεται σ’ ένα πεδίο μάχης αλλά σε μια αίθουσα που γίνονται πρόβες ή στη σκηνή ενός θεάτρου» – δηλώνει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης Νταμιέν Σαζέλ και συνεχίζει:

«Ο θρύλος της τζαζ που με έχει τραβήξει από πάντα είναι ο νεαρός Charlie Parker. Αν ρωτούσατε τους σύγχρονους του Charlie όταν ήταν 16 ή 17 ετών στο Kansas City ποιος θα ήταν ο μεγαλύτερος μουσικής της γενιάς του, κανένας δεν θα επέλεγε τον Charlie. Για τους παλιούς, ήταν απλώς ένα ανυπόμονο παιδί με μέτριο ταλέντο. Κι όμως, με κάποιο τρόπο κάτι συνέβη στον Charlie στο τέλος της εφηβείας του, γιατί μέχρι τα 19 έπαιζε ήδη τη σπουδαιότερη μουσική που έχουμε ακούσει μέχρι σήμερα. Πώς συνέβη αυτό; Λοιπόν, κατά τα λεγόμενα, μια νύχτα ο Charlie έπαιξε σ’ ένα κλαμπ και τα θαλάσσωσε στο σόλο του. Ο μόνιμος ντράμερ του έριξε ένα κύμβαλο στο κεφάλι και το κοινό τον γιούχαρε. Πήγε για ύπνο με δάκρυα στα μάτια και μουρμουρίζοντας ότι θα τους δείξει. Εξασκήθηκε σαν τρελός για τον επόμενο χρόνο και μετά επέστρεψε στο κλαμπ όπου τους άφησε άφωνους.»

Το αναζωογονητικό, μουσικό φιλμ «Χωρίς Μέτρο», το οποίο αποτελεί τη δεύτερη μεγάλου μήκους δημιουργία του Νταμιέν Σαζέλ, μετά το «Guy and Madeline on a Park Bench» του 2009. Διαθέτοντας ένα υπέροχο μουσικό σκορ και παρά το μέτριο και σε σημεία προβλέψιμο στόρι του – απ’ το οποίο δε λείπουν δυστυχώς οι συνήθης υπερβολές – το φιλμ καταφέρνει να απογειωθεί εξαιτίας κυρίως των δύο βασικών πρωταγωνιστών του. Του ανερχόμενου Μάιλς Τέλερ και του βετεράνου Τζ. Κ. Σίμονς, ο οποίος μας χαρίζει μία συγκλονιστική ερμηνεία. Το «Χωρίς Μέτρο» βασίζεται στην ομώνυμη μικρού μήκους ταινία του ίδιου του σκηνοθέτη. Η μεγάλου μήκους εκδοχή του, κατάφερε να κερδίσει μία Χρυσή Σφαίρα στην κατηγορία Β’ Ανδρικός Ρόλος για τον Τζ. Κ. Σίμονς, καθώς και τρία Όσκαρ, στις κατηγορίες: Καλύτερου Μοντάζ, Μιξάζ και ‘Β Ανδρικού Ρόλου.

«Μάρθα Μάρσι Μέι Μαρλίν» του Σον Ντέρκιν
Mary Last Seen (2010) / Martha Marcy May Marlene (2011)

Όταν δραπετεύει από μια αίρεση και τον χαρισματικό της ηγέτη, η Μάρθα προσπαθεί να επανακτήσει μια φυσιολογική ζωή. Νιώθει ωστόσο πως καταρρέει. Αναζητώντας βοήθεια από τη Λούση, με την οποία έχουν αποξενωθεί, και τον γαμπρό της, η Μάρθα είναι ανίκανη, αλλά και απρόθυμη να αποκαλύψει την αλήθεια για την εξαφάνισή της. Όταν οι αναμνήσεις της πυροδοτούν την παρανοϊκή σκέψη ότι η παλιά της αίρεση θα μπορούσε ακόμη να την καταδιώκει, για την Μάρθα τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τις παραισθήσεις αρχίζουν να θολώνουν.

Έχοντας βραβευτεί ως η καλύτερη μικρού μήκους ταινία στο τμήμα Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών το 2010, το «Mary Last Seen», αποτέλεσε το ιδανικό αρχικό υλικό για την εξέλιξη του στην μεγάλου μήκους δημιουργία του Σον Ντέρκιν. Ενώ για την ιστορία, αξίζει να σημειώσουμε ότι το φιλμ «Μάρθα Μάρσι Μέι Μαρλίν», αποτέλεσε την Ταινία Λήξης του 52ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Τζον Χοκς, Σάρα Πόλσον, Ελίζαμπεθ Όλσεν. Ο Σον Ντέρκιν έγραψε και σκηνοθέτησε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο γύρω από τη γοητεία και την εξουσία που ασκούν οι σύγχρονες αιρέσεις στους οπαδούς τους, καθώς και τις επιπτώσεις τους.

«Half Nelson» (2006) του Ράιαν Φλεκ
Gowanus, Brooklyn (2004) / Half Nelson (2006)

Ο Νταν (Ράιαν Γκόσλινγκ / Ryan Gosling), ένας ιδεολόγος καθηγητής ενός μικροαστικού γυμνασίου, εμπνέει τους 13χρονους και 14χρονους μαθητές του να εξετάσουν τα πάντα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, από την εποχή του εμφυλίου πολέμου μέχρι σήμερα. Οι μαθητές του ανακαλύπτουν με ενθουσιασμό μια νέα μέθοδο διδασκαλίας. Ο Νταν απορρίπτει το τυποποιημένο πρόγραμμα σπουδών, για χάρη μιας πιο ακραίας προσέγγισης και διδάσκει τους μαθητές του πώς λειτουργεί η αλλαγή – τόσο σε ιστορική όσο και σε προσωπική κλίμακα.

Αλλά αυτό που ο Δάσκαλος καταφέρνει μέσα στην τάξη, αποτυγχάνει να το εφαρμόσει στην πραγματική του ζωή. Θύμα ο ίδιος, του πάθους του για τα σκληρά ναρκωτικά. Ακροβατεί ανάμεσα στα πάθη του και στην εργασία του, προσπαθώντας να κρατήσει μυστική την προσωπική του ζωή. Μέχρι τη στιγμή που μία από τους πιο προβληματικούς μαθητές του, η Ντρέι (Shareeka Epps), τον πιάνει επ’ αυτοφώρω μετά το σχολείο. Αυτό το ατυχές γεγονός, θα είναι η αφορμή για να αναπτυχθεί μια απροσδόκητη φιλία, ανάμεσα σε δάσκαλο και μαθήτρια. Μια φιλία που θα μπορεί να καταστρέψει και τους δυο, αλλά μπορεί και να τους βοηθήσει να πάρουν σημαντικές αποφάσεις. Και οι δύο τώρα έχουν κάθε ευκαιρία να αλλάξουν την ζωή τους.

Αυτό είναι το εξαιρετικό «Half Nelson» του Ράιαν Φλεκ, μία εμπνευσμένη ταινία για τις σχέσεις δασκάλων και μαθητών, με πρωταγωνιστή τον Ράιαν Γκόσλινγκ, ο οποίος είχε προταθεί για Όσκαρ Ά Αντρικού Ρόλου για την αξιόλογη ερμηνεία του. Το φιλμ βασίζεται στην μικρού μήκους ταινία, «Gowanus, Brooklyn» (2004), διάρκειας 19 λεπτών, την οποία είχε δημιουργήσει ο σκηνοθέτης, Ράιαν Φλεκ και η σεναριογράφος, Anna Boden, οι οποίοι συνεργάστηκαν και στην μεγάλου μήκους εξέλιξή της.

«Οι Δώδεκα Πίθηκοι» του Τέρι Γκίλιαμ
La Jetée (1962) / Twelve Monkeys (1995)

Η ανθρωπότητα αποδεκατίζεται από έναν ιό που διασπείρεται επίτηδες και μεταλλάσσεται πολύ γρήγορα σε φονικό και ανίκητο. Οι άνθρωποι το 2035 ζουν πλέον σε υπόγεια βαθιά κάτω από τη γη και σε σπήλαια, γιατί στην επιφάνεια κυριαρχούν τα ζώα και η ατμόσφαιρα είναι μολυσμένη από τον ιό. Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να κατασκευάσουν πρόσφατα μια «μηχανή του χρόνου» που έστω και ατελής, πάντως λειτουργεί. Αποφασίζουν να στείλουν στο παρελθόν έναν άνδρα δυναμικό, παρατηρητικό και ικανό να τους εφοδιάσει με στοιχεία ώστε να εντοπίσουν την πηγή του ιού. Αν βρουν δείγμα του, προτού αυτός μεταλλαχθεί, θα μπορέσουν να παρασκευάσουν κάποιο εμβόλιο κι έτσι θα σώσουν όσους απομένουν ζωντανοί στο μέλλον. Επίσης, θα μπορέσουν επιτέλους να επανέλθουν στην επιφάνεια της Γης χωρίς το φόβο του θανατηφόρου ιού. Η αποστολή ανατίθεται σε έναν κατάδικο, στον οποίο υπόσχονται ότι, αν τα καταφέρει, θα του απονεμηθεί χάρη. Ο άνδρας αυτός ταξιδεύει απρόθυμα σε διάφορες χρονικές στιγμές γιατί η μηχανή του χρόνου δεν είναι απόλυτα τελειοποιημένη, αλλά τελικά καταφέρνει να βρεθεί στο 1996 και αρχίζει να ιχνηλατεί τον ή τους διασπορείς του ιού.

Η ταινία «Οι Δώδεκα Πίθηκοι» είναι εμπνευσμένη από μία σπουδαία ασπρόμαυρη γαλλική ταινία μικρού μήκους. Πρόκειται για το θρυλικό «La Jetée» (Η Προκυμαία), που είχε γράψει και σκηνοθετήσει ο Κρις Μαρκέ το 1962. Στην αμερικανική εκδοχή της, πρωταγωνιστεί ο Μπρους Γουίλις με την Μαντλίν Στόου, ενώ βασικούς ρόλους ερμηνεύουν επίσης οι Μπραντ Πιτ και Κρίστοφερ Πλάμερ. Πρόκειται για μία σπουδαία ταινία επιστημονικής φαντασίας, η οποία με τις σειρά της επηρέασε άλλους καλλιτέχνες και αποτέλεσε σημείο αναφοράς, ενώ μεταφέρθηκε και στην μικρή οθόνη (2015 – 2018).