Το 1978, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος έχοντας επιστρέψει στην Ελλάδα από το Παρίσι, παρουσιάζει τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, μετά το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με τα «Χρώματα της Ίριδας» (1974). Ένας εύπορος μεγαλοαστός και οι τρεις γιοι του αποσύρονται σε μια εξοχική έπαυλη όπου περνούν τις μέρες τους μέσα στην απόλυτη νωθρότητα, με τη νεαρή και όμορφη υπηρέτριά να είναι η μόνη που εκπροσωπεί θετικές αξίες, θέληση και δράση. Οι άντρες παραδίδονται στην ηδονή του ύπνου και η τεμπελιά εμποτίζει τον κόσμο τους. 45 χρόνια μετά, οι «Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» παραμένουν διαχρονικοί και διαθέσιμοι δωρεάν στην ψηφιακή ταινιοθήκη του ERTFLIX.

Τέσσερις άντρες, ένας πατέρας και οι τρεις γιοι του (Βασίλης Διαμαντόπουλος, Νικήτας Τσακίρογλου, Γιώργος Διαλεγμένος, Δημήτρης Πουλικάκος) κληρονομούν ένα αρχοντικό σπίτι, στη μέση ενός εύφορου κήπου. Μαζί με το σπίτι κληρονομούν και την όμορφη υπηρέτρια (Όλγα Καρλάτου). Οι ήρωες μας λειτουργούν υποτονικά, βρίσκονται σε λήθαργο, απ’ τον οποίο βγαίνουν μόνο για να φάνε και να κάνουν σεξ με την υπηρέτρια.

Ο μικρότερος γιος δυσφορεί με την συγκεκριμένη κατάσταση και όταν βρίσκει τυχαία ένα βιβλίο με την ιστορία της γαλλικής επανάστασης, ξεσηκώνεται αποφασισμένος να ξεφύγει από τη στασιμότητα και τον εφιαλτικό εγκλεισμό. Μετά από μία συζήτηση με την υπηρέτρια, δέχεται να την ακολουθήσει, προσπαθώντας να βγει από την «κοιλάδα της νάρκης». Όμως μοιραία σταματά και αποκοιμιέται στον κορμό ενός δέντρου.

Τον Οκτώβριο του 1978, κυκλοφορεί στις κινηματογραφικές αίθουσες, μία από τις ομορφότερες ταινίες στην Ιστορία του Ελληνικού Σινεμά: «Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Βαθιά συμβολική στα όρια του σουρεαλισμού, η δημιουργία του Νίκου Παναγιωτόπουλου ξετυλίγεται σαν ένα μεθυστικό παραμύθι, ασκώντας παράλληλα κριτική στα κακώς κείμενα της ελληνικής κοινωνίας με ιδιαίτερα συμβολικό και καυστικό τρόπο.

Η οκνηρία εμποτίζει τον κόσμο των ηρώων μας και είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η γυναίκα της ιστορίας εκπροσωπεί μέσα από τις πράξεις της τη θέληση και τη δράση. Μια ταινία έξω από τα καθιερωμένα της εποχής που προκαλεί την αστική τάξη και θυμίζει έντονα τις κορυφαίες δημιουργίες του μετρ του σουρεαλισμού, Λουίς Μπουνιουέλ.

Αξίζει επίσης να επισημάνουμε ότι το φιλμ «Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» (1978) του Νίκου Παναγιωτόπουλου, απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο – Χρυσή Λεοπάρδαλη, ενώ τιμήθηκε και με το δεύτερο βραβείο στο Φεστιβάλ του Σικάγο – Αργυρός «Χιούγκο».

Το υπέροχο σενάριο, βασίζεται στο μυθιστόρημα του αριστοφανικού Αιγύπτιου συγγραφέα, Αλμπέρ Κοσερί (Cossery Albert), με τίτλο: Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας (Les Faineants Dans La Vallee Ferile). Η εντυπωσιακή φωτογραφία είναι του Ανδρέα Μπέλλη.

Η ταινία προβλήθηκε το 1978 στο 19ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αποσπώντας το ‘Β Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, το Βραβείο Σκηνογραφίας (Διονύσης Φωτόπουλος), το Βραβείο Μοντάζ (Γιώργος Τριανταφύλλου), καθώς και το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας από την Πανελληνία Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ).

«Πάνω απ’ όλα, μια ταινία για μένα, εκτός από ένα μυστήριο, είναι ένα «θέαμα». Θα είχε ενδιαφέρον να ψάξει κανείς να βρει από πότε οι σκηνοθέτες άρχισαν να παίρνουν τον εαυτό τους στα σοβαρά. Από πότε δηλαδή απεκδύονται τον ρόλο του διασκεδαστή και ενδύονται αυτόν του διαφωτιστή. Αυτό είναι ένα πρόβλημα γιατί σ’ αυτόν τον κατήφορο τους ακολούθησαν υπερβάλλοντες και οι κριτικοί του κινηματογράφου. Σ’ ό,τι με αφορά, με καλύπτει η ρήση του Χίτσκοκ: «Όλοι θέλουν οι ταινίες τους να είναι φέτες ζωής, οι δικές μου θέλω να είναι φέτες γλυκό». Είναι αλήθεια ότι δεν μου αρέσουν οι ταινίες «γροθιές στο στομάχι». Δεν πηγαίνω στον κινηματογράφο για να φάω ξύλο. Ούτε οι ταινίες «χειρουργικές επεμβάσεις» μου αρέσουν, αυτές δηλαδή που βάζουν το «νυστέρι στο κόκκαλο». Οι εγχειρήσεις μου προκαλούν τρόμο και κατ ‘ επέκταση όλες οι «τομές» και οι «ανατομίες». Στις ενστάσεις των υποκριτών του κόσμου, που τάχα διψούν για ένα σινεμά με κοινωνικό πρόσωπο, θα απαντούσα ότι από τη στρατευμένη τέχνη προτιμώ τους στρατευμένους ανθρώπους. «Το ταλέντο στην τέχνη και το θάρρος στη ζωή», όπως έλεγε ο Αλμπέρ Καμύ. Τι μένει; Μια επιδρομή στο ανέκφραστο (πάντα θα ψάχνουμε τους τρόπους να πούμε το τίποτα), μια συγκίνηση αισθητικής τάξεως, ένα παιχνίδι για μεγάλους, που μπολιάζει τη ζωή σε μικρές φράσεις, χειρονομίες, εικόνες, με μικρά αστεία και μικρά γεγονότα, που σηκώνει την πέτσα της καθημερινότητας και ίσως αποκαλύπτει μια κρυφή πραγματικότητα… Άλλωστε, ο κινηματογράφος όπως και κάθε τέχνη δεν είναι η εξομολόγηση ότι η ζωή δεν επαρκεί;» – Νίκος Παναγιωτόπουλος

Διαβάστε Επίσης:

• Αφιέρωμα στον Νίκο Παναγιωτόπουλο: Ο αναρχικός αριστοκράτης της εικόνας

Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας / The Idlers of the Fertile Valley
Σκηνοθεσία: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Σενάριο: Νίκος Παναγιωτόπουλος, Αλμπέρ Κοσερί (Albert Cossery – novel)
Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Διαμαντόπουλος, Νικήτας Τσακίρογλου, Γιώργος Διαλεγμένος, Δημήτρης Πουλικάκος, Όλγα Καρλάτου, Κώστας Σφήκας
Μουσική: Γκούσταβ Μάλερ
Φωτογραφία: Ανδρέας Μπέλλης
Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου
Σκηνογραφία: Διονύσης Φωτόπουλος
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Έτος Παραγωγής: 1978
Διάρκεια: 118 λεπτά
Η ταινία θα είναι διαθέσιμη δωρεάν στην ψηφιακή ταινιοθήκη του ERTFLIX μέχρι και την Τρίτη 2 Μαΐου