Το 1965, ο Λουίς Μπουνιουέλ καταθέτει μία άκρως σουρεαλιστική παραβολή για τη θρησκευτική πίστη και την ηθική, την αυτοδικαιωμένη μισαλλοδοξία, τον πειρασμό και τη διαφθορά. Εξόριστος στο Μεξικό, ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου, θα ολοκληρώσει μία σπάνια ταινία. Μία ταινία, μικρού μήκους αλλά μεγάλης σημασίας, για την Θρησκεία ως μηχανισμό εξουσίας και ελέγχου των πιστών. 60 χρόνια μετά, «Ο Σιμών της Ερήμου» παραμένει ένα ολοκληρωμένο και επίκαιρο έργο, το οποίο κυκλοφορεί σε επανέκδοση.

«Ο Μπουνιουέλ είναι ένας εύθυμος πεσιμιστής. Δεν παραδίνεται στην απελπισία αλλά είναι σκεπτικιστής. Σαν τους συγγραφείς του 18ου αιώνα, ο Μπουνιουέλ μας διδάσκει πώς να αμφισβητούμε…» – Φρανσουά Τρυφώ

Ο Σίμων (Κλόντιο Μπρούκ) στέκεται πάνω σε μια πέτρινη στήλη στη μέση της ερήμου και προσεύχεται για έξι χρόνια, έξι εβδομάδες και έξι ημέρες. Εκείνη την εποχή, θεωρείται ως άγιος από τον λαό του, που τον επαινεί για την ακλόνητη αφοσίωσή του και την ικανότητά του να εκτελεί σπουδαία θαύματα στο όνομα του Θεού.

Όμως παρά τις συμβουλές του Σίμων και την αδιάκοπη έκκλησή του, στους πιστούς, εκείνοι φαίνεται ότι είναι καταδικασμένοι να υποπέσουν στον πειρασμό. Και ο Σίμων εξακολουθεί να μαστίζεται από αναταραχή, αβεβαιότητα και ο ίδιος ο διάβολος (Σίλβια Πινάλ) να τον πολιορκεί και να προσπαθεί να τον σαγηνεύσει.

Ο Μπουνιουέλ, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη μία δική του ιστορία και το αποτέλεσμα είναι η εξαιρετική μικρού μήκους ταινία του, ο «Σίμων της Ερήμου» (Simon of the Desert / Simón del desierto – 1965), η οποία θα παρουσιαστεί στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Βενετίας, κερδίζοντας τόσο το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, όσο και το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, FIPRESCI.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Σιμών, ενός ασκητή που ζει επί χρόνια στην κορυφή μιας στήλης στην έρημο, ακολουθώντας το παράδειγμα του Αγίου Συμεών του Στυλίτη. Ο Σιμών επιδιώκει την πνευματική τελείωση μέσω της απομόνωσης και της αυστηρής άσκησης.

Ωστόσο, αντιμετωπίζει συνεχείς πειρασμούς από τον Διάβολο, ο οποίος εμφανίζεται με διάφορες μορφές, προσπαθώντας να τον αποπλανήσει. Η ταινία κορυφώνεται με μια απρόσμενη μεταφορά του Σιμών σε ένα σύγχρονο νυχτερινό κέντρο, όπου η ασκητική του ζωή συγκρούεται με τον μοντέρνο κόσμο.

Η ταινία γυρίστηκε με σκοπό να αποτελέσει μέρος ενός τρίπτυχου (με συμμετοχές των Φελίνι και Μπέργκμαν), αλλά τελικά παρέμεινε ως αυτοτελές έργο – και θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο συμπυκνωμένα και εμβληματικά φιλμ της αντι-θρησκευτικής και σουρεαλιστικής φιλμογραφίας του Μπουνιουέλ.

Η πίστη εμφανίζεται ως δημόσιο θέαμα και η ασκητική στάση ως «θέση εξουσίας». Ο ιερέας, οι αξιωματούχοι και οι πιστοί, έρχονται να θαυμάσουν τον Σιμών, αλλά όχι να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Το πλήθος εναλλάσσεται μεταξύ λατρείας και αδιαφορίας. Ο ίδιος ο ασκητής αναζητά καθαρές πνευματικές απαντήσεις, αλλά η πίστη του προσκρούει διαρκώς στον υλικό κόσμο.

Η ταινία, αν και διατηρεί αφηγηματική δομή, φλερτάρει με τον σουρεαλισμό: ο χρόνος είναι ρευστός, ο διάβολος μεταμορφώνεται συνεχώς, ο Σιμεών συνομιλεί με αγγέλους, ενώ τελικά μεταφέρεται από την έρημο, σε ένα κλαμπ της δεκαετίας του ’60. Ο Μπουνιουέλ διακόπτει το χωροχρονικό συνεχές, προτείνοντας ότι η πίστη δεν έχει πλέον θέση στον σύγχρονο κόσμο, με την ειρωνεία να είναι το κύριο όχημα της κριτικής του απέναντι στην Εκκλησία και την εξουσία της στον υλικό κόσμο.

Λουίς Μπουνιουέλ / Luis Buñuel
(22 Φεβρουαρίου του 1900 – 29 Ιουλίου του 1983)

Υπήρξε ένας εκ των κορυφαίων σκηνοθετών στην Ιστορία του Κινηματογράφου. Ο Ισπανός δημιουργός δε δίστασε μέσα από τα έργα του, να ασκήσει δριμεία κριτική στην καθεστηκυία τάξη και στους αντιπροσώπους της. Στο στόχαστρο του καλλιτέχνη βρέθηκαν συχνά πυκνά, το Κράτος, η Εκκλησία αλλά και οι Αστοί – Μπουρζουαζία. Με ευρηματική σκηνοθεσία, που αναιρεί το διαχωρισμό μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ο Μπουνιουέλ επαναπροσδιορίζει τα όρια της Έβδομης Τέχνης.

Μέχρι σήμερα στην ιστορία του κινηματογράφου δεν υπάρχει άλλος σκηνοθέτης, εκτός του Μπουνιουέλ, του οποίου το συνολικό έργο να είναι κατά τέτοιο τρόπο καθορισμένο από την αντιφατικότητα, ενώ συγχρόνως να εμφανίζεται ως μία ενότητα αλάνθαστης καλλιτεχνικής συνέπειας.

«Ευτυχώς, κάπου ανάμεσα στο τυχαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται η φαντασία, το μόνο πράγμα που προστατεύει την ελευθερία μας, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούν συνέχεια να την περιορίσουν ή να την αφανίσουν ολοσχερώς…» – Λουίς Μπουνιουέλ

• Διαβάστε Επίσης: Λουίς Μπουνιουέλ: Ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου

Ο Σιμών της Ερήμου / Simón del Desierto / Simon of the Desert
Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ
Σενάριο: Λουίς Μπουνιουέλ, Χούλιο Αλεχάντρο
Πρωταγωνιστούν: Κλαούντιο Μπρουκ, Σίλβια Πινάλ
Φωτογραφία: Γκαμπριέλ Φιγκερόα
Μοντάζ: Κάρλος Σάβατζ
Μουσική: Ραούλ Λαβίστα
Έτος Παραγωγής: 1965
Χώρα Παραγωγής: Μεξικό
Διάρκεια: 45 λεπτά
Κυκλοφορεί σε επανέκδοση στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες, από την Πέμπτη 3 Ιουλίου, σε διανομή της εταιρείας New Star