Το Ευρωπαϊκό Σινεμά έχει την τιμητική του καθώς και οι τέσσερις νέες ταινίες που κυκλοφορούν στις αίθουσες, προέρχονται από την «γηραιά ήπειρο», ενώ φυσικά δεν λείπουν και οι αξιόλογες επανεκδόσεις που συμπληρώνουν ιδανικά την νέα κινηματογραφική εβδομάδα.

Στην «Γάτα στον Τοίχο» των Μίνα Μιλέβα και Βεσέλα Καζακόβα, παρακολουθούμε ένα χαρακτηριστικό δείγμα του βρετανικού πολιτικού σινεμά, ενώ στο «Εμείς οι Δύο», βλέπουμε ένα κοινωνικό μελόδραμα, από τον Ιταλό σκηνοθέτη, Φίλιπο Μενεγκέτι.

Η τετράδα των νέων ταινιών, ολοκληρώνεται με δύο ισπανικά φιλμ. Πρόκειται για το έργο μυστηρίου «Oι Δολοφόνοι του Γκόγια» και για το βραβευμένο «Η Παρθένος του Αυγούστου» του Χονάς Τρουέμπα, το οποίο προβλήθηκε και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Σε επανέκδοση κυκλοφορούν τρεις ταινίες. Το γουέστερν «Το Τρένο Θα Σφυρίξει Τρεις Φορές» του Φρεντ Τσίνεμαν, την κλασική βρετανική κωμωδία «Η Συμμορία των Εντιμότατων» του Τσαρλς Κράιτον, καθώς κι ένα σπουδαίο φιλμ, το οποίο δυστυχώς σπάνια έχουμε την ευκαιρία να το απολαύσουμε στην μεγάλη οθόνη. Πρόκειται για την «Χρονιά με τα 13 Φεγγάρια» του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ. Αναλυτικά:

«Γάτα στον Τοίχο» (Cat in the Wall – 2019) των Μίνα Μιλέβα και Βεσέλα Καζακόβα (Βουλγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία)

Ένα κτίριο για τους κατατρεγμένους του Λονδίνου γίνεται το τοπίο ενός γενικού αδιεξόδου, μιας σειράς από διαλόγους όπου όλοι έχουν δίκιο και άδικο ταυτόχρονα, σε μια εξαιρετική ταξική παρατήρηση όπου η λύση στα προβλήματα των χαρακτήρων είναι τελικά μια γάτα. Ένα στιβαρό δείγμα κοινωνικού ρεαλισμού στα χνάρια της ένδοξης βρετανικής κινηματογραφικής παράδοσης, όπου ένα φαινομενικά ασήμαντο γεγονός εξελίσσεται σε αλληγορία για τη μισαλλοδοξία, την προκατάληψη, την ξενοφοβία.

Με συμμετοχές στα φεστιβάλ του Λοκάρνο, του Σεράγεβο και της Θεσσαλονίκης και με βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ της Σόφιας και βραβείο FIPRESCI σε εκείνο της Βαρσοβίας, το «Cat in the Wall», έρχεται με φόρα ως μια από τις πιο αξιομνημόνευτες ανεξάρτητες παραγωγές της περασμένης χρονιάς. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η πανελλήνια πρεμιέρα της ταινίας πραγματοποιήθηκε στο επετειακό 60ό Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, καθώς η ταινία συμμετείχε στο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα της διοργάνωσης.

Κάπου μεταξύ κωμωδίας και δράματος, τοποθετημένο στο βορειοανατολικό Λονδίνο, σε μια περιοχή διχασμένη σε κοινωνικά και οικονομικά τμήματα που απειλείται από τον εξευγενισμό των παλιών ηθών. Η Ιρίνα, μια γυναίκα από την Βουλγαρία, ζει σε μια πολυκατοικία με τον μικρό της γιο και τον αδερφό της, όπου το ασανσέρ λειτουργεί ως τουαλέτα, οι γείτονες διαρκώς φωνάζουν και μια ανακαίνιση -που κανείς φαίνεται να μην θέλει- πρέπει να ακριβοπληρωθεί. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, μια γάτα που θα βρεθεί ξαφνικά στις ζωές τους, θα στριμωχτεί μέσα στον τοίχο και θα πυροδοτήσει μία σειρά από απρόβλεπτα γεγονότα που θα τους φέρουν αντιμέτωπους με τα πραγματικά τους προβλήματα. Κριτικάροντας το πώς είναι δομημένη μια κοινωνία και με διάθεση να αυτοσαρκαστεί με τις καθημερινές χαρές της ζωής, η Γάτα στον Τοίχο έχει τα υλικά ενός ντοκιμαντέρ στη συσκευασία ενός ζεστού, στην καρδιά, φιλμ.»

«Σαν ομάδα, βάλαμε κάτω οτιδήποτε κοινωνικοπολιτικό μας απασχολούσε τα τελευταία χρόνια που ετοιμάζαμε την ταινία, και η Γάτα στον Τοίχο, που βασίζεται σε αληθινά περιστατικά, διαπραγματεύεται ένα πολύ καίριο πρόβλημα της βρετανικής κοινωνίας της τελευταίας χρονιάς, που δεν είναι άλλο από το Brexit. Επίσης, η αστική αναγέννηση και ο εξευγενισμός της νέας γενιάς που κατέστρεψαν οτιδήποτε είχε να κάνει με την ειρηνική συνύπαρξη των κοινοτήτων, ειδικά στο κεντρικό Λονδίνο, που έχει γίνει βορά στα εταιρικά συμφέροντα, γέννησε την Γάτα στον Τοίχο.» – Μίνα Μιλέβα και Βεσέλα Καζακόβα

«Εμείς οι Δύο» (Deux / Two of Us – 2019) του Φίλιπο Μενεγκέτι (Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο)

Η Νίνα μένει ακριβώς απέναντι από τη Μαντλέν, με την οποία διατηρεί μακροχρόνιο δεσμό από τότε που πέθανε ο σύζυγός της. Οι δυο γυναίκες περνούν τον περισσότερο χρόνο τους μαζί στο σπίτι της Μαντλέν, ώσπου ένα καρδιακό επεισόδιο αναγκάζει τη Νίνα να απομακρυνθεί από τη σύντροφό της και να επιστρέψει στο δικό της διαμέρισμα. Με το πρόσχημα της φίλης και γειτόνισσας, η Νίνα πασχίζει να είναι από κοντά στη δύσκολη ανάρρωση της Μαντλέν, η οποία περιστοιχίζεται διαρκώς απ’ τα παιδιά της, που δεν γνωρίζουν τίποτα για την ερωτική της σχέση.

Ένα λεπτοδουλεμένο κοινωνικό μελόδραμα, με επιδέξιες πινελιές αγωνίας, για την αγάπη που επιμένει παρά τα όσα εμπόδια. Ηθοποιοί: Μπάρμπαρα Σούκοβα, Μαρτίν Σεβαλιέ, Λέα Ντρούκερ, Μίριελ Μπεναζεράφ. Ο Ιταλός σκηνοθέτης Φίλιπο Μενεγκέτι, παρουσιάζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του και αναφέρει σχετικά:

«Δεν με ενδιαφέρει να μιλήσω για τον εαυτό μου. Δεν είμαι ιδιαίτερα ταλαντούχος σε αυτό. Αντίθετα βρίσκω πολύ ενδιαφέρον  να κρυφτώ ο ίδιος σε μια ιστορία. Αναπόφευκτα, μετά από έξι χρόνια γραφής κάτι βάζει κανείς από τον εαυτό του στην ταινία. […] Έχω παρακολουθήσει ιστορίες που με έχουν σημαδέψει βαθιά. Πάντα έλεγα στον εαυτό μου ότι αν μια μέρα ήμουν σε θέση να κάνω μια ταινία θα ήταν ένας φόρος τιμής στους εμπλεκόμενους ανθρώπους. Ως εκ τούτου η ιστορία του «Εμείς οι Δύο» είναι εντελώς κατασκευασμένη. Ήθελα να πω την ιστορία δύο γυναικών που αγαπούσαν η μία την άλλη μυστικά. Αλλά δεν ήξερα πώς να την διηγηθώ. Μια μέρα ένας φίλος μού είπε για δύο ηλικιωμένες γυναίκες που ζούσαν πάνω από το σπίτι του. Είχαν και οι δύο πρόσφατα χηρέψει και ζούσαν η μία απέναντι από την άλλη. Για να αισθάνονται λιγότερο μόνες πάντα άφηναν τις πόρτες ανοιχτές. Από αυτήν την ιστορία άρχισε να φυτρώνει η ταινία στο μυαλό μου. Στην ίδια κατάσταση θα μπορούσε να βρίσκεται και μια γυναίκα με έναν άνδρα. Όμως αυτό δεν ήταν κάτι που με ενδιέφερε.»

«Η Παρθένος του Αυγούστου» (The August Virgin / La Virgen De Agosto – 2019) του Χονάς Τρουέμπα (Ισπανία)

Λίγο προτού κλείσει τα 33, μόνη και συναισθηματικά μπερδεμένη, η Εύα προτιμά να παραμείνει τον Αύγουστο στη Μαδρίτη παρά να επισκεφθεί κάποιο παραθαλάσσιο θέρετρο. Η απόφασή της θα πυροδοτήσει ένα εσωτερικό ταξίδι προς την ωριμότητα, γεμάτο αποκαλύψεις και απρόσμενες συναντήσεις, που κινούνται στους υπόγειους ρυθμούς του αστικού τοπίου.

Πρόκειται για ένα διεισδυτικό οδοιπορικό που αιχμαλωτίζει τις φευγαλέες και ανεπαίσθητες στιγμές, απαλύνοντας την ανασφάλεια και τον φόβο που γεννά το πέρασμα του χρόνου. Ένα ράθυμο καλοκαιρινό παραμύθι που μας παρασύρει στον πολύχρωμο ρυθμό του. Ηθοποιοί:  Ιτσάσο Αράνα, Βίτο Σαντζ, Ιζαμπέλ Στοφέλ. Η ταινία προβλήθηκε στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι, όπου τιμήθηκε με Ειδική Μνεία, καθώς και με το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών FIPRESCI.

Μία άκρως καλοκαιρινή και λίγο μελαγχολική ταινία, την οποία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και στο 60ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, με την πρωταγωνιστρία Ιτσάσο Αράνα, να συμμετέχει και στο σενάριο, κερδίζοντας τις εντυπώσεις, καθώς μας ταξιδεύει στα σοκάκια της Ισπανίας, προσπαθώντας να νικήσει την μοναξιά που καραδοκεί στις σκιές.

«Oι Δολοφόνοι του Γκόγια» (The Goya Murders / El asesino de los caprichos – 2019) του Χεράρδο Χερέρο (Ισπανία)

Ένας μυστηριώδης κατά συρροή δολοφόνος κάνει την εμφάνισή του και τρομοκρατεί τους πλούσιους κατοίκους γνωστής συνοικίας της Μαδρίτης, βάζοντας στόχο πλούσιους συλλέκτες τέχνης και αντικών. Κοινό χαρακτηριστικό των φόνων είναι η τοποθέτηση των θυμάτων με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να θυμίζουν μια διάσημη σειρά έργων τέχνης του διάσημου Ισπανού ζωγράφου, Φρανθίσκο Γκόγια – έργα που εικάζεται ότι σατιρίζουν την ανηθικότητα της τότε ισπανικής κοινωνίας.

Δύο ντετέκτιβ της αστυνομίας αναλαμβάνουν να εξιχνιάσουν την υπόθεση: η βετεράνος Κάρμεν, μια ικανή αλλά και κυνική γυναίκα που μοιάζει να έχει κουραστεί από τη ζωή της αστυνομικο, και η νεαρότερη Εύα, ιδεαλίστρια και διψασμένη για δράση. Οι δύο γυναίκες πρέπει να αφήσουν στην άκρη τις διαφορές τους για να καταφέρουν να εισχωρήσουν στα άδυτα του παράνομου δικτύου μυστικών αγοραπωλησιών έργων τέχνης και να εντοπίσουν τον δράστη που δεν αφήνει ποτέ ίχνη.

Τα διάσημα έργα του Γκόγια εμπνέουν μια σειρά από ανεξιχνίαστες δολοφονίες που αναστατώνουν τη Μαδρίτη. Τέλειο δείγμα της «σχολής» των ισπανικών θρίλερ, το οποίο ξαφνιάζει με την ευρηματικότητα και τις αναπάντεχες εξελίξεις. Η Μαριμπέλ Βερντού («Θέλω και τη Μαμά σου», «Ο Λαβύρινθος του Πάνα»), μία από τις καλύτερες και πιο δημοφιλείς Ισπανίδες ηθοποιούς της εποχής μας, πρωταγωνιστεί σε ένα μυστηριώδες θρίλερ γεμάτο ανατροπές και σασπένς που μας ταξιδεύει σε έναν αθέατο κόσμο αφθονίας και παρανομίας, αποτελώντας ταυτόχρονα μια εύστοχη ματιά στις ταξικές αντιθέσεις και την υποκρισία της σύγχρονης Ισπανίας. Ηθοποιοί: Mαριμπέλ Βερντού, Άουρα Γκαριντό, Ρομπέρτο Άλαμο, Χινές Γκαρθία Μιγιάν, Ντανιέλ Γκράο.

«Μου αρέσει πολύ η αστυνομική λογοτεχνία, το νουάρ. Από τη μία, οι ιστορίες είναι διασκεδαστικές και από την άλλη, μπορείς να μιλήσεις με τρόπο ουσιαστικό για αυτό που συμβαίνει στη σημερινή κοινωνία. Δεν είναι ότι θέλω απαραίτητα να κάνω θρίλερ, αλλά η ζωή με πήγε εκεί. Άλλωστε, η Ισπανία έχει αποκτήσει πλέον την εμπιστοσύνη του κόσμου στην παραγωγή θρίλερ – εδώ και χρόνια βγαίνουν πραγματικά καταπληκτικές δουλειές.» – Χεράρδο Χερέρο

Σ’ Επανέκδοση:
«Το Τρένο Θα Σφυρίξει Τρεις Φορές» (High Noon – 1952) του Φρεντ Τσίνεμαν (Η.Π.Α.)

Ο Γουίλ Κέιν (Γκάρι Κούπερ), σερίφης μιας μικρής πόλης της αμερικανικής υπαίθρου, ετοιμάζεται να παντρευτεί την φιλειρηνική Έιμι Φάουλερ (Γκρέις Κέλι) και να εγκαταλείψει την παλιά του ζωή, ως άνθρωπος του νόμου, όταν πληροφορείται ότι ο Φρανκ Μίλερ (Ίαν ΜακΝτόναλντ), ένας κακοποιός τον οποίο είχε συλλάβει κι επρόκειτο να εκτελεστεί, αφέθηκε ελεύθερος. Ο Μίλερ στέλνει μήνυμα στον Κέιν ότι πρόκειται να φτάσει στην πόλη με το απογευματινό τρένο προκειμένου να πάρει εκδίκηση από τον σερίφη. Όταν ο άνδρας ζητάει τη βοήθεια των συμπολιτών του, τους οποίους προστάτευε από τους κακοποιούς για τόσα χρόνια εκείνοι αρνούνται να τον βοηθήσουν κι ο Κέιν που έχει υποσχεθεί στην μέλλουσα σύζυγό του ότι θα απέχει από τα όπλα, παίρνει τον δρόμο που οδηγεί στο σταθμό για να αντιμετωπίσει μόνος του, τον Μίλερ και τη συμμορία του.

Ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά γουέστερν της δεκαετίας του ’50, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι Γκάρι Κούπερ και Γκρέις Κέλι, και φέρει τη σκηνοθετική υπογραφή του σπουδαίου Φρεντ Τσίνεμαν. Ηθοποιοί: Γκάρι Κούπερ, Γκρέις Κέλι, Τόμας Μίτσελ, Λόιντ Μπρίτζες, Κάθι Τζουράντο, Λι Βαν Κλιφ. Το σενάριο της ταινίας γράφτηκε από τον Καρλ Φόρμαν. Η ταινία έλαβε εφτά υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και κέρδισε τελικά τέσσερα βραβεία στις Κατηγορίες: Όσκαρ Ά Ανδρικού Ρόλου, Μοντάζ, Μουσικής Επένδυσης και Πρωτότυπου Τραγουδιού. To Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 33η θέση στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, ενώ το 1989 ταινία επελέγη να φυλαχθεί για διατήρηση στο Εθνικό Αρχείο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, με αιτιολόγηση πως είναι πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική.

«Η Συμμορία των Εντιμότατων» (The Lavender Hill Mob – 1951) του Τσαρλς Κράιτον (Ηνωμένο Βασίλειο)

Ο Ένρι Χόλλαντ (Άλεκ Γκίνες) αφηγείται από το Ρίο της Βραζιλίας πώς κατάφερε να ληστέψει την τράπεζα στην οποία εργαζόταν. υπεύθυνος ασφάλειας για τη μεταφορά χρυσού για δύο δεκαετίες, ντροπαλός και αφοσιωμένος στα επαγγελματικά του καθήκοντα, ήταν ο άνθρωπος υπεράνω υποψίας. Όταν γνωρίζεται με τον Άλφρεντ Πέντλμπερι (Στάνλεϊ Χόλογουεϊ), τον ένοικο της πανσιόν στο Λάβεντερ Χιλ, που διαμένει ο Χόλλαντ, συλλαμβάνει ένα εξωφρενικό σχέδιο. Ο Πέντλεμπερι έχει στην κατοχή του ένα χυτήριο μετάλλων στο οποίο κατασκευάζει φτηνά σουβενίρ. Ο Χόλλαντ προτείνει στον Πέντλμπερι να ληστέψουν μαζί την τράπεζα και στη συνέχεια να λιώσουν τις ράβδους χρυσού στο χυτήριό μετατρέποντάς τες σε ομοιώματα του Πύργου του Άιφελ. Το σχέδιο πετυχαίνει και στέλνουν τα κλεμμένα χρυσά ομοιώματα στο Παρίσι, τα οποία όμως για κακή τους τύχη πέφτουν στα χέρια μιας ομάδας Αγγλίδων μαθητριών.

Πρόκειται για μια κορυφαία κωμωδία της ιστορίας του βρετανικού κινηματογράφου η οποία αποτελεί ταυτόχρονα και σταθμό στην πορεία τριών μεγάλων δημιουργών. Του σκηνοθέτη Τσαρλς Κράιτον (Ένα ψάρι που το έλεγαν Γουάντα), του βραβευμένου με Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου Τόμας Τίμπι Κλαρκ και του ηθοποιού Άλεκ Γκίνες.

Στην ταινία, εκτός από τον Άλεκ Γκίνες, πρωταγωνιστεί ο εκπληκτικός Στάνλεϊ Χόλογουεϊ (Ωραία μου κυρία), ενώ μικρό αλλά χαρακτηριστικό ρόλο έχει η Όντρεϊ Χέπμπορν. Η ταινία τιμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερου σεναρίου και με το βραβείο BAFTA καλύτερης ταινίας, ενώ ο  Γκίνες ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Ά αντρικού ρόλου. Το 1999 το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε το «The Lavender Hill Mob» στην 17η θέση των καλύτερων βρετανικών ταινιών όλων των εποχών.

«Η Χρονιά με τα 13 Φεγγάρια» (In A Year With 13 Moons / In einem Jahr mit 13 Monden – 1978) του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ (Γερμανία)

Φρανκφούρτη 1978. Προσπαθώντας να ξεφύγει από το ταραγμένο παρελθόν της, η Ελβίρα Βάισχάουπτ, αναζητά καταφύγιο σε οικεία της πρόσωπα. Όταν συναντά όμως την απαξίωση και την απόρριψή τους, της απομένει μόνο μια επιλογή. Πρωταγωνιστούν: Βόλκερ Σπένγκλερ, Ίνγκριντ Κέιβεν.

Η ταινία αναφέρεται στις τελευταίες πέντε μέρες της ζωή μιας τρανσέξουαλ, της Ελβίρα Βαϊσχάουπτ, η οποία δεν τα έχει βρει ούτε με τον εαυτό της ούτε με τους άλλους. Έγινε γυναίκα από έρωτα για έναν άντρα. Η αγάπη ήταν μονόπλευρη, όπως συμβαίνει συχνά στις ταινίες του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, και έτσι η Ελβίρα δεν βρίσκει την ευτυχία στην καινούρια ύπαρξή της. Επιδιώκει να βρει καταφύγιο σε άλλοτε έμπιστους ανθρώπους. Όταν συναντά μόνο την απόρριψη, τη γελοιοποίηση και την περιφρόνηση, η ζωή της τελειώνει τραγικά.