Ο Μικελάντζελο Αντονιόνι υπήρξε μία κορυφαία προσωπικότητα για τον πολιτισμό του 20ού αιώνα, καθώς κατάφερε μέσα από το έργο του να διατρέξει μία μοναχική, αλλά πρωτότυπη και συχνά πυκνά διατέμνουσα πορεία, επισημαίνοντας και αναλύοντας, τα προβλήματα, τις αγωνίες, καθώς και τις ελπίδες του σύγχρονου ανθρώπου. Σημείο αναφοράς στην σπουδαία φιλμογραφία του, αποτελεί η τριλογία της αποξένωσης, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, με κοινό σημείο αναφοράς τη μούσα του, Μόνικα Βίττι. Η εξαιρετική «Περιπέτεια» κυκλοφορεί σε επανέκδοση, από την Πέμπτη 20 Ιουλίου.

«Αυτό που πάντα με ενδιέφερε ήταν να κοιτάξω μέσα στον άνθρωπο, ποια συναισθήματα τον κινητοποιούν, ποιες είναι οι σκέψεις του στην πορεία του προς την ευτυχία, τη δυστυχία, τον θάνατο.» – Μικελάντζελο Αντονιόνι (Michelangelo Antonioni: 29 Σεπτεμβρίου 1912 – 30 Ιουλίου 2007)

Το έργο του Αντονιόνι, επίκαιρο αλλά ταυτόχρονα και διαχρονικό, παραμένει αναλλοίωτο στον χρόνο περιμένοντας από το κοινό να το ανακαλύψει ή να επιστρέψει εκ νέου στο ιδιαίτερο φιλμικό του σύμπαν. Ο Ιταλός σκηνοθέτης προ(σ)καλεί τον θεατή να γίνει κοινωνός του έργου του και να συνδιαλλαγεί μαζί του, μέσα από τις ταινίες μυθοπλασίας του, αλλά και τα αξιόλογα ντοκιμαντέρ του.

Πρόκειται για ένα Σινεμά, που έχει ως αφετηρία μία Ιταλία κατεστραμμένη. Μία χώρα που προσπαθεί να ορθοποδήσει από τα δεινά που τις επέφεραν οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι που προηγήθηκαν και μάχεται πλέον να απεγκλωβιστεί από τον φασισμό. Η οικονομική κρίση και ο καθημερινός αγώνας του ανθρώπου για επιβίωση, είναι θέματα που συναντάμε συχνά πυκνά στα πρώτα έργα του δημιουργού, πριν περάσει σε πιο ελπιδοφόρα μηνύματα, σε προσωπικές καλλιτεχνικές αναζητήσεις, με φόντο σχεδόν πάντα τις πολύπλοκες ανθρώπινες σχέσεις.

Αλλά και θέματα όπως η επίδραση της τεχνολογίας και η σημασία της οικολογίας απασχόλησαν εκτεταμένα τον Ιταλό καλλιτέχνη, καθώς φυσικά και η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία, έτσι όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις σπουδαίες ερμηνείες που αποσπά από τις εκάστοτε πρωταγωνίστριες του.

Η Περιπέτεια / L’ Avventura
Σκηνοθεσία: Μικελάντζελο Αντονιόνι
Σενάριο: Michelangelo Antonioni, Elio Bartolini
Πρωταγωνιστούν: Μόνικα Βίτι, Γκαμπριέλε Φερτσέτι, Λέα Μασάρι, Ντομινίκ Μπλανσάρ και Ρέντζο Ρίτσι
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία, Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 1960
Διάρκεια: 144 λεπτά

Μία παρέα μεγαλοαστών ξεκινά για κρουαζιέρα. Ανάμεσά τους και η Κλαούντια, που προέρχεται από κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Στη διάρκεια της κρουαζιέρας η παρέα αποβιβάζεται σ’ ένα ξερονήσι, στην ηφαιστειογενή βραχονησίδα Lisca Bianca στο Αρχιπέλαγος των Αιολίδων νήσων, βόρεια της Σικελίας. Εκεί η Άννα (Λέα Μασάρι), φιλενάδα του αρχιτέκτονα Σάντρο (Γκαμπριέλε Φερτσέτι) και φίλη της Κλαούντια, ξαφνικά εξαφανίζεται.

Το ανεξήγητο αυτό συμβάν επιδρά καταλυτικά στην υπόλοιπη παρέα και κυρίως στην Κλαούντια (την ερμηνεύει μοναδικά η υπέροχη Μόνικα Βίττι) και στον Σάντρο, οι οποίοι αρχίζουν μια αβέβαιη, όσο και εύθραυστη σχέση. Μια εξαφάνιση, μια ιστορία αγάπης και το μεσογειακό θερμό καλοκαίρι συνθέτουν το τοπίο της «Περιπέτειας» μας. Μ’ ένα υπέροχο καστ ηθοποιών, αποτελούμενο από τους: Μόνικα Βίτι, Γκαμπριέλε Φερτσέτι, Λέα Μασάρι, Ντομινίκ Μπλανσάρ και Ρέντζο Ρίτσι.

Η «Περιπέτεια», αποτελεί το πρώτο μέρος της «τριλογίας της αποξένωσης» – θα ακολουθήσουν «Η Νύχτα» (La Notte) το 1961 και «Η Έκλειψη» (L’Eclisse) το 1962 – μέσα από την οποία ο Αντονιόνι ιχνηλατεί την εσωτερική έρημο του ανθρώπου και την αδυναμία επικοινωνίας στην σύγχρονη κοινωνία. Παράλληλα η ταινία σηματοδοτεί και την πρώτη συνεργασία του Ιταλού δημιουργού με τη Μόνικα Βίττι, την ηθοποιό που έμελλε να γίνει η μούσα του.

«Όλοι αναρωτιούνται βλέποντας την ταινία: τι τέλος είχε η Άννα; Υπήρχε στο σενάριο μια σκηνή που στη συνέχεια κόπηκε, δεν θυμάμαι για ποιον λόγο, στην οποία η Κλαούντια, η φίλη της Άννα, βρίσκεται μαζί με τους άλλους φίλους της στο νησί. Κάθονται και φαντάζονται όλες τις δυνατές υποθέσεις γύρω από την εξαφάνιση της κοπέλας. Όμως δεν υπάρχουν απαντήσεις. Μετά από μια σιωπή κάποιος λέει “Ίσως να πνίγηκε μόνο”. Η Κλαούντια γυρίζει απότομα και λέει «Μόνο;». Όλοι κοιτάζονται πανικόβλητοι. Αυτός λοιπόν ο πανικός είναι το στίγμα της ταινίας.» – Μικελάντζελο Αντονιόνι

https://www.youtube.com/watch?v=mRHVsJ53aNc

Η Νύχτα / La Notte
Σκηνοθεσία: Μικελάντζελο Αντονιόνι
Σενάριο: Μικελάντζελο Αντονιόνι, Ένιο Φλαϊάνο και Τονίνο Γκουέρα
Πρωταγωνιστές: Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, Ζαν Μορό, Μόνικα Βίτι, Μπέρναρντ Γουίκι, Rosy Mazzacurati, Τζιτ Μαγκρίνι, Μαρία Πία Λούτσι, Ουμπέρτο Έκο και Τζιόρτζιο Κασίνι
Μουσική: Τζιόρτζιο Κασίνι
Φωτογραφία: Τζιάνι ντι Βενάντσο
Μοντάζ: Εράλντο ντα Ρόμα
Έτος Παραγωγής: 1961
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία
Διάρκεια: 122 λεπτά

Η «Νύχτα», καταγράφει το 24ωρο της ζωής ενός παντρεμένου ζευγαριού σε κρίση. Ο επιτυχημένος συγγραφέας Τζιοβάνι και η γυναίκα του Λίντια, επισκέπτονται στην κλινική τον φίλο τους Τομάζο που είναι βαριά άρρωστος. Στη συνέχεια πηγαίνουν στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Τζιοβάνι – στην συγκεκριμένη σεκάνς εμφανίζεται φευγαλέα, νεαρότατος, ο Ουμπέρτο Έκο.

Η Λίντια παραμένει απαθής και κλεισμένη στον εαυτό της, ενώ πληροφορείται τον θάνατο του Τομάζο. Αποδέχεται το επίμονο φλερτ ενός άγνωστου άνδρα, φεύγουν παρέα, αλλά αρνείται να κάνει έρωτα μαζί του. Ο Τζιοβάνι πολιορκεί ερωτικά την πανέμορφη κόρη του βιομηχάνου, Βαλεντίνα, γεγονός που δεν περνά απαρατήρητο από την Λίντια, η οποία όμως μοιάζει να αδιαφορεί. Η αυγή τους βρίσκει στο πάρκο της βίλας.

Εκείνη του λέει ότι δεν τον αγαπά πια και του διαβάζει ένα παθιασμένο ερωτικό γράμμα που της είχε στείλει κάποτε, ενώ εκείνος δεν αναγνωρίζει καν ότι είναι δικό του. Καθώς η νύχτα κυλά, γίνεται όλο και πιο έντονη η απουσία επικοινωνίας ανάμεσά τους, καθώς η κόπωση και η αδιαφορία, έχει πλέον διαβρώσει τη σχέση τους.

Η «Νύχτα», σηματοδοτεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Μικελάντζελο Αντονιόνι με θέμα τη μοναξιά και την αποξένωση, η οποία άρχισε με την «Περιπέτεια» και ολοκληρώθηκε με την «Έκλειψη». Κινώντας τους ήρωες του στο μεγαλοαστικό περιβάλλον του Μιλάνου, ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί με στιλιστική αυστηρότητα και αρχιτεκτονική σύνθεση των πλάνων, την έλλειψη των συναισθημάτων, το υπαρξιακό κενό, αλλά και το μοιραίο τέλος μιας σχέσης.

Το καστ, διαθέτει μεταξύ άλλων, τρεις από τους κορυφαίους Ευρωπαίους ηθοποιούς της εποχής: Mόνικα Βίτι, Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι και Ζαν Μορό. Η «Νύχτα» τιμήθηκε με την Χρυσή Άρκτο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Μία από τις ταινίες των αρχών της δεκαετίας του ’60, οι οποίες επηρέασαν πολλούς μετέπειτα σκηνοθέτες.

https://www.youtube.com/watch?v=yEEmVghrypo

Η Έκλειψη / L’Eclisse
Σκηνοθεσία: Μικελάντζελο Αντονιόνι
Σενάριο: Michelangelo Antonioni, Tonino Guerra
Με τους: Monica Vitti, Alain Delon, Francisco Rabal
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία – Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 1962
Διάρκεια: 126 λεπτά
Φορμά: 35 mm / Ασπρόμαυρη

Μία όμορφη γυναίκα συναντά έναν πολύ δραστήριο άνδρα και τον ερωτεύεται. Όμως, η σχέση τους είναι καταδικασμένη ν’ αποτύχει εξαιτίας της άστατης φύσης τους. Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών για την υπέροχη ταινία του Αντονιόνι, ο οποίος είχε πει χαρακτηριστικά: «Tο μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι πως, στην διάρκεια μιας έκλειψης, μοιάζουν να ακινητοποιούνται ακόμα και τα συναισθήματα».

Έξοχη η Mόνικα Βίτι, συνεπικουρούμενη από έναν θαυμάσιο Αλέν Ντελόν. Η οικονομική κρίση και ο καθημερινός αγώνας του ανθρώπου για επιβίωση, είναι θέματα που συναντάμε συχνά πυκνά στα πρώτα έργα του δημιουργού, πριν περάσει σε πιο ελπιδοφόρα μηνύματα, σε προσωπικές καλλιτεχνικές αναζητήσεις, με φόντο σχεδόν πάντα τις πολύπλοκες ανθρώπινες σχέσεις.

H «Έκλειψη» αφηγείται την ιστορία της Bιτόρια (Mόνικα Βίτι), η οποία όταν χωρίζει με τον αρκετά μεγαλύτερο σε ηλικία εραστή της Pικάρντο, συναντά στο Χρηματιστήριο τον νεαρό χρηματιστή Πιέρο (Αλέν Ντελόν) και συνάπτει μαζί του μια παροδική σχέση, η οποία όμως γρήγορα θα σβήσει, πριν καλά καλά αρχίσει.

Με την «Έκλειψη» ο Αντονιόνι ολοκληρώνει την «τριλογία της αποξένωσης», γύρω από την προβληματική της αλλοτρίωσης και της ανέφικτης επικοινωνίας. Μία τριλογία που ξεκίνησε με την εντυπωσιακή «Περιπέτεια» (L’ Avventura) το 1960 και συνεχίστηκε τον επόμενο χρόνο με τη «Νύχτα» (La Notte). Στο κινηματογραφικό μικροσκόπιο του Αντονιόνι είναι και πάλι ο αστικός κόσμος, καθώς η ταινία πραγματεύεται τη διφορούμενη, εύθραυστη και ασταθή σχέση του ατόμου με την πραγματικότητα. Ιχνηλατώντας τα σύνορα του ανείπωτου, ο Aντονιόνι κινηματογραφεί το αόρατο τελετουργικό μιας συναισθηματικής έκλειψης.

https://www.youtube.com/watch?v=SHUapLYEi4s