Τέσσερα χρόνια μετά το εξαιρετικό «Δυστυχώς Απουσιάζατε», ο Κεν Λόουτς επιστρέφει με ένα καινούργιο κινηματογραφικό κεφάλαιο. Ο κορυφαίος Βρετανός σκηνοθέτης, βραβευμένος με δύο Χρυσούς Φοίνικες στις Κάννες, συνεργάζεται ξανά με τον σπουδαίο σεναριογράφο Πολ Λάβερτι και μαζί καταθέτουν ένα ανθρωποκεντρικό Σινεμά, ωδή στην αλληλεγγύη και την ελπίδα. Η «Τελευταία Παμπ» κυκλοφορεί στις Αίθουσες από την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου.

«Η δουλειά του σκηνοθέτη, ακόμα και με την καλύτερη υποστήριξη του κόσμου, είναι μοναχική. Είναι χειρότερη από τη δουλειά ενός συγγραφέα που αντικρίζει μία άδεια σελίδα. Έρχεται μία στιγμή που αποφασίζεις να βουτήξεις ή όχι. Η ομάδα περιμένει και πολλά μάτια είναι στραμμένα γύρω σου. Μετά τον COVID-19 θα ήταν εύκολο για τον Ken να αρνηθεί να κάνει την ταινία αυτή, ως μία ακόμα πρόκληση. Χρειάζονται πολλοί μήνες και πολλά ταξίδια πριν ακόμα η ταινία σταθεί έστω και σαν πιθανότητα.

Το casting χρειάστηκε 6 μήνες κόπου, πριν το ίδιο το γύρισμα και την προετοιμασία του. Σε πολλές περιπτώσεις, όταν γύριζε στο ξενοδοχείο του στις 11 τη νύχτα, φοβόμουν ότι αυτό το σκληρό πρόγραμμα, που θα δυσκόλευε και έναν νεαρό στα 30 του, θα του έπεφτε πολύ. Είμαι πεπεισμένος ότι το πολιτικό του πιστεύω τον βοήθησε να τα βγάλει πέρα. Μπορεί να τον κάνει να χαμογελάσει μία φράση του Αγίου Αυγουστίνου που είχε πει ότι η Ελπίδα είχε δύο πανέμορφες κόρες. Η μία είναι ο Θυμός για το πώς είναι τα πράγματα. Η άλλη, το Κουράγιο να προσπαθήσεις να τα αλλάξεις. Αυτό είναι το έργο του. Πόσο λεπτό αυτό το σκαρί για να χωράει τόσο κουράγιο!» – Πολ Λάβερτι

Το «Old Oak» (Παλιά Βελανιδιά) είναι ένα ιδιαίτερο μέρος. Είναι η τελευταία παμπ, ο μοναδικός δημόσιος χώρος που έχει απομείνει σε μία κοινότητα πρώην ανθρακωρύχων που παρακμάζει εδώ και 30 χρόνια. Ο ιδιοκτήτης TJ Ballantyne (Ντέιβ Τέρνερ) παλεύει να την κρατήσει ανοιχτή και τα πράγματα χειροτερεύουν όταν η παμπ γίνεται αντικείμενο έριδας μετά την άφιξη προσφύγων από τη Συρία. Εντωμεταξύ, μία απρόσμενη φιλία ανθίζει ανάμεσα στον TJ και μία νεαρή Σύρια, τη Yara (Έμπια Μάρι). Θα μπορέσουν να βρουν έναν τρόπο ώστε οι δύο κοινότητες να καταλάβουν η μία την άλλη;

Ο δύο φορές βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτης Κεν Λόουτς επιστρέφει με ένα επίκαιρο φιλμ, γεμάτο απλότητα και αφοπλιστική αμεσότητα. Το συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο σενάριο υπογράφει ο σταθερός συνεργάτης του Πολ Λάβερτι, ολοκληρώνοντας την πολιτικά στρατευμένη φιλμογραφία τους με μία ιστορία για την απώλεια, τον φόβο και τη δυσεύρετη ελπίδα. Πρωταγωνιστής της ταινίας, που δεν είναι ηθοποιός, είναι ο Ντέιβ Τέρνερ που έχει εμφανιστεί σε μικρούς ρόλους σε δύο ταινίες του Loach, ενώ συμπρωταγωνίστριά του είναι η μαγνητική Έμπια Μάρι από τη Συρία.

«Αυτή είναι η πιο δύσκολη ταινία μας, ή τουλάχιστον έτσι μου φαίνεται. Πριν από 4 χρόνια, ο Κεν (Λόουτς), η Ρεμπέκα (Ο’ Μπράιεν – παραγωγός) κι εγώ συζητήσαμε την ιδέα να κάνουμε την τρίτη ταινία μας στη βόρεια Αγγλία. Μπορεί να μην της φαίνεται, αφότου τελικά έγινε η ταινία, αλλά από το ξεκίνημα και σε πολλά ενδιάμεσα στάδια, μία ταινία είναι πάντα μία πολύ πιο ευαίσθητη διαδικασία από αυτό που φαίνεται εξωτερικά. Είναι ένα ρίσκο. Όπως πάντα, γνωρίσαμε στη διαδρομή απίθανα γενναιόδωρους ανθρώπους που μας έδωσαν έμπνευση. Τα χωριά των πρώην ανθρακωρύχων είναι μοναδικά. Σε ένα από τα πρώτα μου ταξίδια είχα την τύχη να συναντήσω τον John Barron, έναν ιερέα, έξω από την πανέμορφη παλιά εκκλησία του που στεκόταν στην κορυφή του χωριού με θέα τους λόφους. Αργότερα εκείνη την ημέρα, έγινε μία κηδεία. Μία νεαρή μητέρα είχε πάει το παιδί της στο δημοτικό, επέστρεψε σπίτι και κρεμάστηκε. Αυτή η εικόνα και οι τελευταίες της ημέρες με στοίχειωσαν για καιρό, όπως και τον Κεν, μόλις του είπα την ιστορία. Συνάντησα μία άλλη μεγαλύτερη γυναίκα που είχε καταγράψει τα ονόματα των νεαρών γυναικών που είχαν αυτοκτονήσει.» – αναφέρει χαρακτηριστικά ο βραβευμένος σεναριογράφος Πολ Λάβερτι και συμπληρώνει:

«Καθώς περιφερόμουν σε αυτά τα χωριά, με είχαν αφοπλίσει οι συζητήσεις με τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη της κοινότητας που ήταν ανθρακωρύχοι και με τους συγγενείς τους. Μία αξέχαστη ηλικιωμένη κυρία στα 90 της χρόνια ήταν νοσοκόμα και φρόντιζε τους τραυματίες (ένας ήταν ο πατέρας του γείτονά της, που μέχρι εκείνη τη μέρα ζούσε δίπλα της) μετά το φονικό ατύχημα στο Easington το 1951, που κατέληξε σε 83 νεκρούς. Ακούγοντας ζωντανούς ανθρώπους σαν εκείνη και άλλους που είχαν συμμετάσχει στην απεργία των ανθρακωρύχων το 1984, ήρθα σε επαφή με μαρτυρίες για την αλληλεγγύη και την πολιτική διαύγεια του τότε που έρχεται σε αντίθεση με την απελπισία που επικρατεί σήμερα. Έγινε προφανές ότι «το παρελθόν» έπρεπε να είναι ένας από τους χαρακτήρες της ταινίας μας. Μιλώντας σε νέους και ηλικιωμένους, αναρωτήθηκα για το πνεύμα των παλιότερων γενεών σε σύγκριση με την τραγική ιστορία της νεαρής μητέρας που αυτοκτόνησε.»

Οι Πρωταγωνιστές

Κεν Λόουτς: Ποιος είναι ο TJ;

Ο TJ είναι ένας άντρας πάνω από 50 που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό. Άρχισε να δουλεύει στο ορυχείο λίγο πριν την απεργία του 1984. Η εμπειρία τον έκανε μαχητικό και έγινε αρχηγός στην κοινότητα, οργανώνοντας την ποδοσφαιρική ομάδα για τα παιδιά της περιοχής. Όταν έκλεισε το ορυχείο, έκανε διάφορες δουλειές. Μετά ο πατέρας του έχασε τη ζωή του και με την αποζημίωση η μητέρα του μπόρεσε να αγοράσει την παμπ. Το χωριό άκμαζε, όπως και η παμπ. Αργότερα, όταν την κληρονόμησε ο TJ, το ορυχείο είχε κλείσει, η τοπική οικονομία είχε καταρρεύσει και ο TJ έχει κάνει ό,τι μπορεί για να την κρατήσει ανοιχτή. Είναι η τελευταία παμπ στο χωριό. Αλλά ο TJ παλεύει με νύχια και με δόντια. Ο γάμος του έχει διαλυθεί, ο γιος του ζει μακριά, έχει παραιτηθεί από τις δραστηριότητες της κοινότητας και το μόνο που τον απασχολεί είναι να κρατήσει την παμπ ανοιχτή.

Καταλαβαίνει από πολιτική και ξέρει τις κοινωνικές συνέπειες όσων έχουν συμβεί αλλά έχει χάσει τη θέληση να παλέψει. Όπως πολλοί ακόμα, ξέρει ποιος είναι υπεύθυνος για τα προβλήματα και βιώνει την προδοσία αυτών που υποτίθεται ότι πρέπει να τους υποστηρίζουν. Έχει μόνο έναν αξιόπιστο φίλο, μία μικρή σκυλίτσα. Δεν του ζητάει τίποτα και είναι πάντα εκεί για να τον κάνει να χαμογελάει. Μετά έρχονται οι Σύριοι. Τα πράγματα περιπλέκονται. Η ταινία, εν μέρει, αφηγείται πώς ανταποκρίνεται στην πρόκληση. Δεν διαθέτει εύκολες επιλογές και η απόγνωση τον στεγνώνει από κάθε αισιοδοξία. Συναντά τη Yara και συγκινείται από εκείνη και τους Σύριους και την ιστορία τους. Έχει όμως τη δύναμη να επέμβει εκ μέρους τους σε αυτή τη μικρή και διχασμένη κοινότητα; Η συνεργασία με τον Ντέιβ Τέρνερ ήταν απολαυστική. Ήξερε την ιστορία σε βάθος. Παλιά δούλευε σε παμπ. Αλλά, το κυριότερο, βίωσε την ιστορία καθώς κάναμε γύρισμα, μέρα μέρα. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ άλλον στον ρόλο του TJ.

Κεν Λόουτς: Ποια είναι η Yara;

Η 20χρονη Yara είναι το μεγαλύτερο παιδί της Fatima. Αφού ξέφυγαν από τον πόλεμο, έζησαν σε προσφυγικό καταυλισμό, ίσως στο Λίβανο. Οι εθελοντές την πήραν υπό την προστασία τους, έμαθε γλώσσες, ειδικά αγγλικά, δούλεψε κοντά στους οργανωτές, τους δασκάλους και τους γιατρούς, και κατάλαβε πώς να επικοινωνεί με ανθρώπους από κάθε υπόβαθρο. Ο πατέρας της είναι σημαντικός στη ζωή της. Είναι ένας ράφτης, ένας καλός πατέρας. Είχε δει το ταλέντο της κόρης του και πρόσφερε το καλύτερο σε εκείνη και σε όλα τα παιδιά του. Ήταν μία ασφαλής οικογένεια. Τώρα ο πατέρας της έχει κοντράρει τις Αρχές και είναι στη φυλακή στη Συρία. Η οικογένεια πια έχει τοποθετηθεί σε αυτό το χωριό στην Αγγλία, όπου η ακτή είναι μολυσμένη από βιομηχανικά απόβλητα και η πρώτη αντιμετώπιση των ντόπιων είναι εχθρική.

Είναι φυσικό που η Yara, μιλώντας τη γλώσσα, είναι η πρώτη που κάνει επαφή, αλλά θέλει το κουράγιο και τη σιγουριά της νιότης για να πλησιάσεις ένα πλήθος από αγνώστους. Αλλά το κάνει. Και ο TJ εντυπωσιάζεται από το θάρρος της. Είναι η αρχή μιας φιλίας. Αν μπορεί να διατηρηθεί είναι ένα άλλο θέμα. Είδαμε ανθρώπους από εδώ και από τη Συρία για τον ρόλο της Yara. Η Έμπια Μάρι ήταν η πιο κοντινή στον χαρακτήρα. Όπως με τον Ντέιβ Τέρνερ και τον TJ, η Έμπια Μάρι έγινε η Yara από την πρώτη μέρα. Η απλή και άμεση επικοινωνία της, η θέρμη και η ενσυναίσθησή της την έκαναν αμέσως μέρος της ομάδας.

Κεν Λόουτς / Ken Loach

Γεννημένος στις 17 Ιουνίου του 1936, στο Γουόρικσερ της Αγγλίας, ο Κεν Λόουτς παραμένει διαχρονικά ένας κορυφαίος κινηματογραφιστής, πολιτικοποιημένος και ανθρωπιστής, όντας πιστός στις αρχές του. Ο σπουδαίος Βρετανός σκηνοθέτης – ίσως ο κορυφαίος εκφραστής του κοινωνικού ρεαλισμού στον Κινηματογράφο – καταφέρνει μέσα από τις ταινίες του να μεταφέρει την εκάστοτε πολιτική κατάσταση και τον κοινωνικό προβληματισμό που τον διακρίνει, στην μεγάλη οθόνη, χαρίζοντας μας ένα Σινεμά υψηλών απαιτήσεων, που προβληματίζει και θέτει ερωτήματα στον θεατή.

«Σημείο αφετηρίας ήταν η βορειανατολική Αγγλία. Οι παλιές βιομηχανίες είχαν κλείσει – τα ναυπηγία, τα ανθρακωρυχεία, τα μεταλλωρυχεία – και σχεδόν τίποτα δεν τα είχε αντικαταστήσει. Πολλά χωριά που κάποτε άκμαζαν με τις παραδόσεις τους, τις τοπικές ομάδες τους και τις πολιτιστικές τους δραστηριότητες, είχαν αφεθεί να ρημάξουν από τους πολιτικούς, της συντηρητικής και εργατικής παράταξης. Πολύ απλά είχαν εγκαταλείψει αυτές τις κοινότητες. Πολλές οικογένειες είχαν φύγει, μαγαζιά είχαν κλείσει, όπως και τα σχολεία, οι βιβλιοθήκες, οι εκκλησίες και πολλοί δημόσιοι χώροι. Όπου δεν υπήρχε δουλειά, η ελπίδα ξέφτιζε και τη θέση της έπαιρνε η αποξένωση, η απόγνωση και η απελπισία. Έτσι εμφανίστηκε η ακροδεξιά. Η κυβέρνηση τελικά δέχτηκε τους πρόσφυγες από τον αποτρόπαιο πόλεμο στη Συρία. Εδώ ήρθαν λιγότεροι από όσους πήγαν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά έπρεπε να πάνε κάπου. Για μία ακόμα φορά, ήταν η βορειοανατολική Αγγλία που δέχθηκε τους περισσότερους. Γιατί; Γιατί η στέγαση είναι φθηνή και είναι μία περιοχή που δεν απασχολεί τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο Πολ άκουσε τις ιστορίες του τι συνέβη όταν έφτασαν οι οικογένειες από τη Συρία και αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ότι αυτή είναι η ιστορία που πρέπει να πούμε. Αλλά πρώτα έπρεπε να την κατανοήσουμε.»

Διαβάστε Επίσης:
Αφιέρωμα στον Κεν Λόουτς: Ο εκφραστής του κοινωνικού ρεαλισμού στο Σινεμά
Πολ Λάβερτι: Συνέντευξη με τον βραβευμένο σεναριογράφο του Κεν Λόουτς

Η Τελευταία Παμπ / The Old Oak
Σκηνοθεσία: Κεν Λόουτς
Σενάριο: Πολ Λάβερτι
Πρωταγωνιστούν: Ντέιβ Τέρνερ, Έμπια Μάρι
Φωτογραφία: Ρόμπι Ράιαν
Μοντάζ: Τζόναθαν Μόρις
Μουσική: Τζορτζ Φέντον
Έτος Παραγωγής: 2023
Χώρα Παραγωγής: Βέλγιο, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο
Διάρκεια: 113 λεπτά
Κυκλοφορεί στις Κινηματογραφικές Αίθουσες από την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου

https://www.youtube.com/watch?v=YqO9s71lHLo