Οκτώ ταινίες Ελλήνων σκηνοθετών, συνθέτουν το αξιόλογο Αφιέρωμα, «Παράδεισος στη Δύση;», που θα παρουσιαστεί 33ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το οποίο λόγω της πανδημίας του κορονοϊού θα διεξαχθεί διαδικτυακά και δωρεάν, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο Σινεφίλ κοινό όλης της Ελλάδας, να απολαύσει πολύ και καλό Σινεμά, με ασφάλεια.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν οι παρακάτω ταινίες,
σε αλφαβητική σειρά:

• «Απ’ το Χιόνι» – Σωτήρης Γκορίτσας (1993)
• «Ένας Άλλος Κόσμος» – Χριστόφορος Παπακαλιάτης (2015)
• «Ευρώπη το Όνειρο» – Αννέτα Παπαθανασίου, ‘Αγγελος Κοβότσος (2018)
• «Πλατεία Αμερικής» – Γιάννης Σακαρίδης (2016)
• «Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη» – Μαρία Κουρκούτα, Νίκη Γιάνναρη (2016)
• «10η Μέρα» – Βασίλης Μαζωμένος (2012)
• «Eduart» – Αγγελική Αντωνίου (2006)
• «Ovil and Usman» – Δημήτρης Γέρος (2019)

Διαβάστε Επίσης:

• Προσφυγική κρίση και «Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη»
• Τρεις ιστορίες αγάπης με φόντο την οικονομική κρίση: «Ένας Άλλος Κόσμος»
• Μία μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας με φόντο την «Πλατεία Αμερικής»
• «10η Μέρα»: Το κρίσιμο θέμα της μετανάστευσης με τη ματιά ενός Αφγανού

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, Νίνος Φένεκ Μικελίδης, σημειώνει χαρακτηριστικά:

«Οι Έλληνες γνωρίζουμε εδώ και δύο αιώνες από μετανάστευση. Η φτώχεια, η ανεργία, αλλά και αργότερα, λόγοι πολιτικοί, οδήγησαν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, ενός υποτιθέμενου Παραδείσου, μιας Γης της Επαγγελίας, σε χώρες όπως η Αμερική (το «Αμέρικα, Αμέρικα» του Καζάν μας έδωσε μια εικόνα), αργότερα ο Καναδάς κι η Αυστραλία, οι Ανατολικές χώρες και η Γαλλία (αμέσως μετά τον εμφύλιο περίοδο) και στη συνέχεια η Γερμανία (εικόνες του μας έδωσαν διάφορα εξαιρετικά ελληνικά ντοκιμαντέρ στη δεκαετία του ‘60).

Αν στην περίοδο της ελληνικής ευημερίας, η μετανάστευση Ελλήνων προς το εξωτερικό έδειχνε να έχει σταματήσει (με εξαίρεση την περίοδο των διαφόρων μνημονίων, που οδήγησαν τους συμπατριώτες μας και ιδιαίτερα τη νεολαία, σε άλλου είδους μετανάστευση), τις τελευταίες δεκαετίες παρακολουθούμε μια μετανάστευση προς την Ελλάδα από χώρες του εξωτερικού: αρχικά από Αλβανία και Πολωνία, και στη συνέχεια τόσο από ασιατικές όσο και από αφρικανικές χώρες, χώρες του τρίτου κόσμου που έχουν πληγεί από τη φτώχεια, την ανεργία αλλά και από πολιτικές διώξεις. Μετανάστευση που έχει απασχολήσει και εξακολουθεί να απασχολεί τον ελληνικό, και όχι μόνο, Κινηματογράφο, με τους Έλληνες σκηνοθέτες να καταγράφουν και να σχολιάζουν τη δική τους άποψη στο θέμα, τόσο σε ταινίες μυθοπλασίας, όσο και σε ντοκιμαντέρ. Εικόνες αυτής της πολύ πρόσφατης μετανάστευσης, για την οποία δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει (εξαιτίας της απαράδεκτης άρνησης ορισμένων κρατών) να βρει μια δίκαιη και ανθρωπιστική λύση, δίνουμε σήμερα με το πρόγραμμα αυτό του 33ου Πανοράματος.

Υπό αυτό το πρίσμα, επιλέγουμε λοιπόν ταινίες που πραγματεύονται το μεταναστευτικό διαχρονικά (από τις πρώτες ροές Αλβανών στη χώρα μέχρι και τη Μόρια), αλλά και από άλλη οπτική γωνία, παρουσιάζοντας όλους τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους αυτό έχει επηρεάσει την ελληνική κοινωνία: Οι ταινίες «Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη» και
«Ovil and Usman» εστιάζουν στη ζωή στα hotspots (Ειδομένη, Μόρια) και ειδικότερα το «Ovil and Usman» – το ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Γέρου, σε πρώτη πανελλήνια προβολή μετά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – μιλάει για την απόδραση δυο ομοφυλόφιλων αντρών από την καταπίεση του Μουσουλμανικού κόσμου. Η ταινία «Ένας Άλλος Κόσμος», παρουσιάζει τρεις ιστορίες διαπολιτισμικού έρωτα, ενώ τα φιλμ «Πλατεία Αμερικής» και «Ευρώπη το Όνειρο», μιλούν για την προσπάθεια ενσωμάτωσης των μεταναστών και προσφύγων στην ελληνική κοινωνία. Το «Απ’ το Χιόνι» διηγείται την προσπάθεια δύο Αλβανών να φτάσουν στην Ελλάδα το 1990, ενώ το «Eduart» περιγράφει την αληθινή ιστορία ενός Αλβανού που καταφεύγει στην χώρα μας για να κυνηγήσει τα όνειρά του, καταλήγει να διαπράξει ένα φόνο στην Αθήνα αλλά λυτρώνεται τελικά μέσω της μεταμέλειας. Τέλος, η «10η Μέρα» παρακολουθεί την καθημερινότητα της ζωής στην Ελλάδα ενός Μουσουλμάνου από το Αφγανιστάν.»

Αναλυτικά όλες οι ταινίες του Αφιερώματος, «Παράδεισος στη Δύση;»:

«Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη»

Η καθημερινότητα των μεταναστών (Σύρων, Κούρδων, Πακιστανών, Αφγανών και άλλων) στον αυτοσχέδιο καταυλισμό της Ειδομένης. Άνθρωποι που περιμένουν στην ουρά για ένα πιάτο ζεστό φαγητό, για προμήθειες και ιατρική περίθαλψη, άνθρωποι που περιμένουν να διασχίσουν τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. Μια μέρα, η Ευρώπη αποφασίζει να κλείσει τα σύνορά της οριστικά. Οι «κάτοικοι» της Ειδομένης, κλείνουν με τη σειρά τους τις γραμμές των τρένων που διασχίζουν τα σύνορα.

Η Μαρία Κουρκούτα και η Νίκη Γιάνναρη βρέθηκαν στην Ειδομένη μαζί με εκατοντάδες άλλους εθελοντές για να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους κατά τις ώρες της ατελείωτης αναμονής τους. «Σε ένα μέρος όπου» σύμφωνα με τη Μαρία Κουρκούτα, «το μόνο πράγμα που βλέπεις είναι χιλιάδες ανθρώπους να περιμένουν σε ουρές 24 ώρες την ημέρα, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο από το να καταγράψεις αυτή την αναμονή, πάνω απ’ όλα ως μια παροδική κατάσταση. Για εμάς τα πόδια των ανθρώπων, το κάθε βήμα, οι μικρές χειρονομίες, τα χαλασμένα παπούτσια, όλες αυτές οι μικρές λεπτομέρειες μας λένε χιλιάδες μικρές ιστορίες για τους ανθρώπους και τους πληθυσμούς του σήμερα, αλλά και του παρελθόντος, τόσο στην Ειδoμένη όσο και σε άλλες χώρες του πλανήτη».

«Ovil and Usman» – Δημήτρης Γέρος (2019)

Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την εκ βαθέων μαρτυρία ενός ομοφυλόφιλου ζευγαριού Μουσουλμάνων, των Οβίλ και Ουσμάν, των οποίων η μόνη επιθυμία ήταν να ζήσουν ελεύθερα μαζί. Στις χώρες προέλευσής τους όμως είναι παράνομο για τους ομοφυλόφιλους άντρες να ζουν τις ζωές τους όπως θα ήθελαν. Έτσι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αποδράσουν προς τη Δύση, ακολουθώντας το καραβάνι μεταναστών και προσφύγων που οδηγεί από την Ασία προς τη Ελλάδα. Κατέληξαν παγιδευμένοι στο διαβόητο hot spot – προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας και εκεί ο «Παράδεισος της Δύσης» θα τους δείξει το πιο σκληρό του πρόσωπο.

Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε στη Λέσβο κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Αγγίζει πολλαπλά θέματα που μας δίνουν μια ευρύτερη εικόνα της προσφυγικής κρίσης και των λόγων που τη δημιούργησαν και απεικονίζει τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και το ανθρώπινο μωσαϊκό του καταυλισμού της Μόριας. Όλα αυτά, μέσα από δυνατά πλάνα ακυκλοφόρητου υλικού από τη ζωή εντός και εκτός του καταυλισμού, τα οποία έχουν τραβηχτεί με διάφορους τρόπους, ακόμα και κινητά τηλέφωνα, μιας και υπήρχε κυβερνητική απαγόρευση προς δημοσιογράφους και κινηματογραφικά συνεργεία να εισέλθουν στον καταυλισμό.

«Ένας Άλλος Κόσμος» – Χριστόφορος Παπακαλιάτης (2015)

Σε μια σύγχρονη Ελλάδα σε αναβρασμό, καθώς η οικονομική κρίση και οι κοινωνικές αλλαγές μαστίζουν την Ευρώπη, τρεις ξεχωριστές ιστορίες αγάπης ξεδιπλώνονται. Η Δάφνη, μια νεαρή φοιτήτρια ερωτεύεται τον Φάρις, έναν συνομήλικό πρόσφυγα από τη Συρία, ο οποίος τη βοηθά σε μια πολύ δύσκολη στιγμή της ζωής της. Ο Γιώργος, ένας υπάλληλος πολυεθνικής, του οποίου ο γάμος και η καριέρα είναι σε τέλμα, θα ερωτευτεί τη Σουηδέζα συνάδελφό του που επισκέπτεται την Ελλάδα με σκοπό να βάλει σε πρόγραμμα εξυγίανσης την εταιρεία στην οποία δουλεύει. Και η Μαρία μια παντρεμένη νοικοκυρά που έχει λυγίσει από την οικονομική ανέχεια και έχει απογοητευτεί από τη ζωή, θα ξαναβρεί νόημα στη ζωή της, όταν θα γνωρίσει τον Σεμπάστιαν, έναν εργένη Γερμανό συνταξιούχο, ο οποίος έχει εγκαταλείψει την πατρίδα του και ζει πλέον μόνιμα στην Ελλάδα.

Η ταινία αποτελεί την εμπορικότερη ταινία του 2015 και την εμπορικότερη ελληνική ταινία της δεκαετίας 2010 – 2019. Τελευταίος ρόλος για τον Μηνά Χατζησσάβα, ο οποίος βραβεύτηκε με το βραβείο ‘Β Ανδρικού Ρόλου στα Βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

«Πλατεία Αμερικής» – Γιάννης Σακαρίδης (2016)

Ο τριανταοκτάχρονος Νάκος μένει ακόμα με τους γονείς του και δεν μπορεί να στεριώσει σε καμία δουλειά. Περνάει τον καιρό του κάνοντας παρέα με τον Μπίλι που έχει παράνομο στούντιο τατουάζ στο πατάρι της πολυκατοικίας. Ο Νάκος μισεί τους ξένους που έχουν κατακλύσει την γειτονιά και αλλοιώσει τον χαρακτήρα της και έτσι καταστρώνει ένα σχέδιο «εξολόθρευσης» των μεταναστών. Από την άλλη πλευρά, ο Μπίλι προσπαθεί να βοηθήσει δύο ανθρώπους, που είναι παράνομα στη χώρα, να φύγουν από την Ελλάδα: μια Αφρικανή τραγουδίστρια με την οποία είναι ερωτευμένος και ένα Σύρο πρόσφυγα με την εννιάχρονη κόρη του.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρώτη της στο διεθνές φεστιβάλ του Μπουσάν το 2016, προβλήθηκε τον Νοέμβριο του 2016 στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 57ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου και απέσπασε τρία Βραβεία: Ειδική Μνεία για τον ηθοποιό Βασίλη Κουκαλάνι, Βραβείο FIPRESCI (Διεθνής Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου) για Ελληνική Ταινία, καθώς και το Ειδικό Βραβείο Επιτροπής στα Βραβεία Νεότητας. Επίσης, στα Βραβεία Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου είχε έξι υποψηφιότητες και κέρδισε το Βραβείο Μοντάζ.

«Ευρώπη το Όνειρο» – Αννέτα Παπαθανασίου και Άγγελος Κοβότσος (2018)

Τρεις έφηβοι, ένας Έλληνας, ένας Σύρος και ένας Αφγανός, ονειρεύονται μία ελεύθερη και άνετη ζωή σε μια «τέλεια» Ευρώπη. Μέσα από τις αγωνιώδεις προσωπικές τους διαδρομές που τους φέρνουν πιο κοντά στο όνειρό τους, διαπιστώνουν πως τέλεια Ευρώπη δεν υπάρχει και πως τα όνειρά τους μπορούν να ακυρωθούν μέσα από σκληρές πρακτικές και εφιαλτικές καταστάσεις.

Ο 16χρονος Ανδρέας ζει στην Πάτρα με την οικογένειά του και ονειρεύεται το μεγάλο ταξίδι στην Ευρώπη για σπουδές και για δουλειά. Το μεγάλο εμπόδιο είναι η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η οικογένειά του, αλλά και η δική του δυσκολία να προσαρμοστεί στη σκληρή πραγματικότητα. Ο 16χρονος Σύρος πρόσφυγας Αμπντάλα ζει σε έναν ξενώνα για ανήλικους άστεγους. Ο 17χρονος Αφγανός Αλή Ρεζά ζει στο εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο ΑΒΕΞ και προσπαθεί κάθε μέρα να περάσει παράνομα από το λιμάνι στην Ιταλία. Έχουν και οι τρεις τα ίδια όνειρα και αγωνίζονται, ο καθένας με το δικό του τρόπο του, να τα πραγματοποιήσουν. Η ταινία παρακολουθεί τις ζωές τους σε Πάτρα, Βιέννη και Στοκχόλμη. Κι όλα αυτά σε μια δυσοίωνη ευρωπαϊκή πραγματικότητα που σύντομα μπορεί να μετατραπεί σε όνειρο – εφιάλτη γι’ αυτούς που εκπατρίζονται για να επιβιώσουν βιολογικά και οικονομικά.

Η ταινία τιμήθηκε με το Βραβείο Καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ AegeanDocs το 2018.

«Απ’ το Χιόνι» – Σωτήρης Γκορίτσας (1993)

«Όταν ήρθε ο Θωμάς στο χωριό και μου είπε για τα τέσσερα νεκρά το πήραμε απόφαση απόψε να φύγουμε για την Ελλάδα. Πού πηγαίνουμε; Στην πατρίδα, λέω `γω. Στο χαμό, λέει o Θωμάς και γελάει.»

Τρεις Βορειοηπειρώτες μετανάστες, ο Θωμάς, ο Αχιλλέας και ο μικρός Νίκος, που έχασε πρόσφατα τους γονείς του, περνούν πεζή την ελληνοαλβανική μεθόριο αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Ελλάδα. Διασχίζουν την ηπειρωτική Ελλάδα και φτάνουν μέχρι την Αθήνα. Στην πρωτεύουσα όμως θα βρεθούν αντιμέτωποι με το ρατσισμό των Ελλήνων, την πείνα και την ταπείνωση. Όλοι τους αποκαλούν Αλβανούς. Η προσγείωση είναι απότομη και ανώμαλη. Μετά το θάνατο του Θωμά, ο οποίος θα χάσει άδικα τη ζωή του, οι άλλοι δύο θα αποφασίσουν να επιστρέψουν ξανά πίσω στο χωριό τους στην Αλβανία.

Η ταινία απέσπασε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Amiens και το βραβείο Χρυσός Αλέξανδρος, βραβείο Fipresci Διεθνούς Ένωσης Κριτικών, βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σεναρίου και βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1993.

«Eduart» – Αγγελική Αντωνίου (2006)

O Έντουαρτ, ένας νέος που έχει μεγαλώσει σ’ ένα σκληρό και καταπιεστικό οικογενειακό περιβάλλον, εγκαταλείπει την Αλβανία με το όνειρο να γίνει ροκ σταρ και να ζήσει μια καλύτερη ζωή. Η ορμή και τα πάθη της ηλικίας του τον οδηγούν στη διάπραξη ενός φόνου στην Αθήνα. Κυνηγημένος από όλους, αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό, επιστρέφει στην Αλβανία, όπου φυλακίζεται κάτω από απίστευτα σκληρές συνθήκες.

Ο Έντουαρτ με τη βοήθεια ενός Γερμανού γιατρού στη φυλακή, μαθαίνει να νιώθει συμπόνοια για τους άλλους και ενοχή για το έγκλημα του. Η βαθιά του μεταμέλεια τον οδηγεί από το σκοτάδι στο φως. Όπως ο ντοστογιεφσκικός ήρωας Ρασκόλνικοφ, περνά από το έγκλημα στην τιμωρία, τολμώντας να παραδεχθεί την ενοχή του. Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα.

Η ταινία επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου για τα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου το 2007 και ήταν υποψήφια για την επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας στην κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου το 2008. Στο 47ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Κρατικά Βραβεία Ποιότητας σάρωσε τα βραβεία, συγκεκριμένα απέσπασε: 1ο Βραβείο Ταινίας Μυθοπλασίας Μεγάλου Μήκους, Βραβείο Σκηνοθεσίας, Βραβείο Σεναρίου, Βραβείο Σκηνογραφίας, Βραβείο Μουσικής, Βραβείο Ήχου, Βραβείο Μοντάζ, Βραβείο Ενδυματολογίας, Βραβείο Μακιγιάζ, Βραβείο FIPRESCI (Κριτικής Επιτροπής της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κριτικών Κινηματογράφου), Βραβείο ΕΤΕΚΤ (Ένωσης Τεχνικών Ελλάδος Κινηματογράφου Τηλεόρασης). Επίσης στο 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Μεσογειακού Κινηματογράφου του Μονπελιέ το 2007 απέσπασε την Χρυσή Αντιγόνη (Antigone d’or de la Ville et de l’Agglomération de Montpellier) και Ειδική Μνεία από το Βραβείο Νέων (CMCAS).

«10η Μέρα» – Βασίλης Μαζωμένος (2012)

Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία ενός Αφγανού μετανάστη στην Ελλάδα που προσπαθεί να κατακτήσει το “δυτικό όνειρο”, ενώ περιβάλλεται από τις μνήμες της πατρίδας του, το ταξίδι του ως την Ευρώπη και τους «εφιάλτες» του. Μετά από μια πραγματική οδύσσεια σε Ιράν και Τουρκία ο ήρωας της ταινίας Αλί φτάνει εν τέλει στην Ελλάδα, όπου αντιμετωπίζει τη μισαλλοδοξία και το ρατσισμό. Καταλήγει να αποζητά την επιστροφή στην πατρίδα του.

Eπίσημη συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μόντρεαλ, ενός από τα σημαντικότερα φεστιβάλ στον κόσμο, στο Φεστιβάλ Φαντασπόρτο και σε πολλά άλλα. Το 2014, η «10η Μέρα» εκπροσώπησε την Ελλάδα στη μεγάλη ευρωπαϊκή κινηματογραφική διοργάνωση στο 4ο Human Rights Film Festival στην Τουρκία. Το 2015 έλαβε υποψηφιότητα για το «βραβείο Μικελάντζελο Αντονιόνι» στο BLOW-UP · Chicago International Arthouse FILM FEST στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Το 33ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, θα διεξαχθεί διαδικτυακά και δωρεάν, από την Τετάρτη 25 Νοεμβρίου, μέχρι και την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου.