«Πάντα με προβλημάτιζε το πως διαμορφώνεται η ιστορία. Είναι μόνο συμβάντα και εξιστόρηση γεγονότων; Η κίνηση των μαζών ή η μακρά διάρκεια  που έλεγε και ο Μπροντέλ, ή είναι Πάντα με προβλημάτιζε το πως διαμορφώνεται η ιστορία. Είναι μόνο συμβάντα και εξιστόρηση γεγονότων; Η κίνηση των μαζών ή η μακρά διάρκεια  που έλεγε και ο Μπροντέλ, ή είναι κάτι άλλο που επηρεάζεται παράλληλα και από πολιτικο-οικονομικούς παράγοντες; Και ποιος ο ρόλος της προσωπικότητας; Θέματα εξάλλου που έχουν απασχολήσει και θεωρητικά τους ιστορικούς. Πολλές φορές όμως βλέπουμε ότι οι λαοί και οι εποχές, έχουν ανάγκη από έναν ήρωα. Διότι συχνά και παρά τις προσπάθειες που γίνονται δε συντελείται η ποθούμενη αλλαγή ή έστω αυτό που τίθεται ως στόχος» λέειδυνατότητα να παρακολουθήσουμε χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης Στέλιος Χαραλαμπόπουλος και συνεχίζει:

 

«Η περίπτωση του Λαμπράκη, μας δείχνει κάτι τέτοιο. Δηλαδή ενώ μετά τον εμφύλιο, στο κράτος που οικοδομείται στην Ελλάδα, το λεγόμενο μετεμφυλιακό κράτος, γίνονται προσπάθειες, ο κόσμος αγωνίζεται, όμως οι εξελίξεις είναι πολύ αργές. Αυτό όμως που συμβαίνει με τον Λαμπράκη τον Μάιο του 1963, δε νομίζω ότι έχει ξαναγίνει. Γι’ αυτό κι ο κόσμος συμμετέχει τόσο μαζικά. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, καθώς η κυβέρνηση Καραμανλή παραιτείται μετά από είκοσι ημέρες. Παράλληλα και με αιχμή του δόρατος τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, που φτιάχνεται την ίδια τη βραδιά της κηδείας, χρησιμοποιείται ο πολιτισμός σαν όχημα για να έρθει μία άνοιξη στην Ελλάδα. Βέβαια η χούντα θα αφήσει ανολοκλήρωτη αυτή την άνοιξη. Είναι λοιπόν πράγματι, μία στιγμή της ιστορίας, που συμπυκνώνεται το πριν και ξεκινάει το μετά. Θέτοντας πάλι για μένα, το θέμα του ήρωα…»

 

Διαβάστε επίσης:

Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος μιλάει στο Tvxs για το ντοκιμαντέρ στον Γρηγόρη Λαμπράκη

 

Με παράλληλη αφήγηση και υπό τους ήχους της χαρακτηριστικής μουσικής επένδυσης του Πλάτων Ανδριτσάκη, ξετυλίγεται μπροστά μας η μοιραία νύχτα της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, από τις δυνάμεις του παρακράτους της εποχής.

 

Ο σκηνοθέτης καταφέρνει έτσι επιτυχώς να προσεγγίσει τις λιγότερο γνωστές πλευρές της προσωπικότητας και της δράσης του Λαμπράκη. Του Βαλκανιονίκη στο άλμα εις μήκος, του γιατρού υφηγητή μαιευτικής – γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και ενδοκρινολόγου, αλλά και του Βουλευτή της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και Μαραθωνοδρόμου της Ειρήνης.

 

Οδηγούμαστε έτσι σταδιακά και μέσα από μία παράλληλη αφήγηση, στη μοιραία νύχτα της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, από τις δυνάμεις του παρακράτους της εποχής. Το βράδυ της 22ας Μαΐου του 1963, στη Θεσσαλονίκη στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Ερμού, έξω από τα γραφεία του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος. Μία δολοφονία η οποία συγκλόνισε το πανελλήνιο και σήμανε την απαρχή πολιτικών εξελίξεων στη χώρα μας, προκαλώντας διεθνές ενδιαφέρον και αντιδράσεις.

 

Επίκαιρο και διαχρονικό, το ντοκιμαντέρ «Γρηγόρης Λαμπράκης: Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης» του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, είναι παράλληλα κι ένα καμπανάκι κινδύνου στη σημερινή πολιτική κατάσταση που βιώνουμε τόσο στην Ελλάδα, όσο και γενικότερα. Ο σκηνοθέτης δηλώνει χαρακτηριστικά:

 

«Βέβαια να πω ότι αυτή την ταινία τη δουλεύω τρεισήμισι χρόνια. Ωστόσο τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι ώστε πράγματι η ταινία έγινε τραγικά επίκαιρη. Πάντα η ιστορία έχει κάτι να πει στο σήμερα. Όχι μόνο για να μην πέσουμε στα ίδια λάθη, αλλά μπορεί να γίνει κι ένας οδηγός, για να μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε καλύτερα το παρόν που ζούμε. Φυσικά και το θέμα της δολοφονίας ενός ανθρώπου από παρακρατικούς μηχανισμούς, τους τελευταίους μήνες, έχει γίνει τραγικά επίκαιρο. Είναι λοιπόν νομίζω χρήσιμο να δούμε τι έγινε μισό αιώνα πριν σε αυτή τη χώρα, διότι δεν είναι υγιές χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας να πέφτει στα ίδια λάθη…»

 

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει σπάνια φωτογραφικά αρχεία και άγνωστα μέχρι σήμερα κινηματογραφικά ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν τη μοναδική περίπτωση του Γρηγόρη Λαμπράκη. Πολύτιμο υλικό που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, το οποίο υποβλήθηκε σε ειδική επεξεργασία για να διασωθεί και να μοιραστεί με το κοινό δεκαετίες αργότερα. Μεταξύ άλλων εμφανίζεται ο ίδιος ο Γρηγόρης Λαμπράκης στη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, πλάνα από το λαϊκό προσκύνημα στη σορό του και τη μεγαλειώδη κηδεία / διαδήλωση, καθώς και μαρτυρίες ανθρώπων που γνώρισαν ή και συνεργάστηκαν με τον Γρηγόρη Λαμπράκη.

 

Αθλητές, γιατροί, συγγενείς, ασθενείς και συναγωνιστές του καταθέτουν τις εμπειρίες τους από τη γνωριμία με τον Γρηγόρη Λαμπράκη. Μεταξύ αυτών: ο Μανώλης Γλέζος με τον οποίο βρέθηκε στα έδρανα της Βουλής με την ΕΔΑ και μαζί πήραν μέρος στην τετραήμερη Παγκόσμια Πορεία Ειρήνης του Ωλντερμάστον. Ο Τάκης Μπενάς που ήταν τότε Γραμματέας της Νεολαίας ΕΔΑ και κατόπιν Γραμματέας της Νεολαίας Λαμπράκη. Ο Κωνσταντίνος Χορομίδης τελευταίος εν ζωή δικηγόρος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη για τη δολοφονία του Λαμπράκη. Ο Ανδρέας Μαμωνάς, που δεκαεξάχρονος τότε μαθητής έσπασε τα μπλόκα και περπάτησε με τον Λαμπράκη στην απαγορευμένη Πορεία Ειρήνης.

 

Αλλά και νεαροί αυτόπτες μάρτυρες στη δολοφονία του αγωνιστή της ειρήνης και μετέπειτα σημαντικά στελέχη του αντιδικτατορικού κινήματος, καθώς και πολλοί ακόμη που φωτίζουν ο καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο την πολυσχιδή δραστηριότητα του Γρηγόρη Λαμπράκη.

 

«Βασικά, ήθελα να δώσω λόγο και στον ίδιο τον Γρηγόρη Λαμπράκη. Γι’ αυτό έψαξα και βρήκα ότι σωζόταν από τα ημερολόγιά του. Αλλά και μέσα από κείμενά του που είχαν δημοσιευθεί ή από τις παρεμβάσεις του στη Βουλή. Έτσι ώστε να σχηματίσουμε μία άποψη, για το ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος, τι πράγματα τον ενδιέφεραν… Γι’ αυτό και το ντοκιμαντέρ, ξεκινάει και κλείνει, με δύο δημόσιες παρεμβάσεις του Λαμπράκη. Ανοίγει το ντοκιμαντέρ με το πρώτο κείμενο που δημοσιεύει ο Γρηγόρης Λαμπράκης σε ηλικία 22-23 ετών, το 1935 στον Αρκαδικό Τύπο, όπου μόλις έχει επιστρέψει από τους Βαλκανικούς Αγώνες της Κωνσταντινούπολης. Και κλείνει με τα λόγια που είπε στα γραφεία του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος, πριν τον σκοτώσουν. Ως εκ τούτου, μέσα στην ταινία έχει φωνή και ο ίδιος ο Λαμπράκης», αναφέρει ο σκηνοθέτης Στέλιος Χαραλαμπόπουλος και συνεχίζει:

 

«Επιπλέον είχα την τύχη να βρω από έναν συναγωνιστή του, τον Γιώργο Γέρου, ο οποίος με μία απλή μηχανή οχτάρα, κουρδιστή, είχε τραβήξει τα φοβέρα πλάνα από την μαραθώνια πορεία ειρήνης, τα οποία και ο ίδιος είχε ξεχάσει την ύπαρξη τους. Υλικό το οποίο το βρήκαμε τυχαία ψάχνοντας κάποιες παλιές μπομπίνες. Ταυτόχρονα μέσα από τη ζωή του Γρηγόρη Λαμπράκη, έχουμε την ευκαιρία να δούμε και σημαντικούς σταθμούς της νεοελληνικής ιστορίας, όπως τη δικτατορία Μεταξά, την Κατοχή, τα Δεκεμβριανά κ.α., τα οποία εξιστορούνται παράλληλα.»

 

Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Σπούδασε Οικονομικά και Κινηματογράφο στην Ελλάδα κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Οικονομία στο Παρίσι. Έχει σκηνοθετήσει ντοκιμαντέρ για λογαριασμό της κρατικής τηλεόρασης και για ξένα κανάλια. Μεταξύ των διακρίσεων που έλαβε είναι το 1ο Κρατικό Βραβείο Ποιότητας για τις ταινίες «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη» και «Ημερολόγια Καταστρώματος – Γιώργος Σεφέρης». Καθώς και το Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών (FIPRESCI) στο 8ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για το φιλμ «Γιάννης Μόραλης». 

 

Παράλληλα ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος υπήρξε εκδότης του περιοδικού τέχνης «Γραφή» και κείμενά του για τον κινηματογράφο έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά «Γραφή», «Σύγχρονος Κινηματογράφος» και «Γράμματα και Τέχνες». Την περίοδο από 2009 έως 2010 οργάνωσε στο Εργαστήρι Ποίησης του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος τον κύκλο εκδηλώσεων «Ποιητές στην οθόνη». Έχει εκδώσει μία ποιητική συλλογή με τίτλο «Αλλαγή αιώνα» από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ. Τέλος, είναι συνιδρυτής από το 1988 μαζί με τους Θάνο Λαμπρόπουλο και Γιάννη Βαρβαρίγο της εταιρείας παραγωγής ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ.

 

Έτος: 2013 | Xώρα: Ελλάδα | Διάρκεια: 114 λεπτά | Σκηνοθεσία: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος | Σενάριο: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος | Aφήγηση: Δημήτρης Ήμελλος, Τάσος Ράπτης,  Βαγγέλης Αλεξανδρής, Ξάνθος Μαϊντάς, Χρίστος Ρουμελιωτάκης