Καλεσμένος του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο θρύλος του χώρου των κινουμένων σχεδίων, Μπόριβοϊ «Μπόρντο» Ντοβνίκοβιτς, συνομίλησε χθες με το κοινό του φεστιβάλ, σε ένα ξεχωριστό masterclass, στο οποίο περιέγραψε την ιστορική διαδρομή της Σχολής κινουμένων σχεδίων του Ζάγκρεμπ από το 1950, αναφέρθηκε στο σοσιαλιστικό καθεστώς, τη λογοκρισία, τους “σκλάβους” της Ντίσνευ και τις γυναίκες στο χώρο του animation.

Ads

της Τζένης Τσιροπούλου

Η Σχολή του Ζάγκρεμπ δημιούργησε στην πορεία της κινούμενα σχέδια με “ψυχή”, χωρίς περιττές λεπτομέρειες που θα αποσπούσαν την προσοχή του θεατή και με αντιπολεμικό και αντιμιλιταριστικό, κυρίως, προσανατολισμό. “Ο θεατής πρέπει να πιστέψει στον ήρωά μου, για να τον υποστηρίξει και να σταθεί στο πλευρό του” σχολίασε ο σκηνοθέτης, ο οποίος είχε αρχικά θητεύσει ως γελοιογράφος σε εφημερίδες. Ο Μπόριβοϊ «Μπόρντο» Ντοβνίκοβιτς απάντησε στις ερωτήσεις του κοινού, το οποίο μετά είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κροάτικα κινούμενα σχέδια, ή αλλιώς ταινίες εμψύχωσης, από πολλούς δημιουργούς της Σχολής.

-Ήρθατε αντιμέτωποι με τη λογοκρισία κατά τη διάρκεια του σοσιαλιστικού καθεστώτος στη Γιουγκοσλαβία;

Οι καλλιτέχνες έχαιραν μεγάλης εκτίμησης στο σοσιαλιστικό καθεστώς , το οποίο σε εμάς ήταν πολύ πιο ελεύθερο και κατά συνέπεια δεν εόχαμε ποτέ πρόβλημα με τη λογοκρισία. Το animation δεν μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Μιλάει για τις ατέλειες του κόσμου και στρέφεται κατά του πολέμου. Πραγματικά, μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ελεύθερα. Το καθεστώς ήταν σοσιαλιστικό και όχι κομμουνιστικό. Θα περίμενα, ίσως, να έχει αντιδράσει ο στρατός στις δημιουργίες μου, αλλά τελικά στάθηκα τυχερός.

-Ποια είναι η προοπτική της Σχολής του Ζάγκρεμπ; Υπάρχει διάθεση ανανέωσης λόγω των νέων τεχνολογιών;

Οι νέες τεχνολογίες αφορούν τους νέους. Το μεγάλο μειονέκτημα στη χώρα μου είναι είναι ότι οι νέοι μπορούν να κάνουν τεχνικά άρτιες ταινίες, μικρά τεχνικά “θαύματα” αλλά ξεχνάνε ότι πρώτα απαιτείται να έχεις μυαλό και ψυχή και μετά την τεχνολογία.Καμιά φορά βλέπω ταινίες και δεν κατανοώ τον κεντρικό στόχο. Ο πειραματισμός θα έπρεπε να είναι άσκηση και όχι η ίδια η ταινία.

-Πώς βλέπατε τη δουλειά των συναδέλφων σας στις υπόλοιπες χώρες της ανατολικής Ευρώπης;

Στις σοσιαλιστικές χώρες υπήρχαν εθνικά στούντιο, όπως για πράδειγμα στην Αρμενία, τη Γεωργία, τη Σοβιετική Ένωση ενώ στις καπιταλιστικές χώρες, μόνο η Ντίσνευ είχε μεγάλα στούντιο. Οι υπόλοιποι είχαν μικρά ανεξάρτητα στούντιο, όπως σήμερα. Σε εμάς στόχος ήταν οι καλλιτεχνικές ταινίες και όχι οι εμπορικές, σε αντίθεση με την Αμερική όπου όλα εξαρτώνται από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Πολλοί καλλιτέχνες είναι “σκλάβοι” της Ντίσνευ και αδυνατούν να πιστέψουν ότι μπορούμε να δημιουργούμε τέτοιου επιπέδου animation στην Κροατία.

-Η οικονομική κρίση επηρέασε το χώρο του κινουμένου σχεδίου;

Οι συνέπειές της είναι δυσάρεστες για τον κινηματογράφο εν γένει. Κανένας δε γνωρίζει τι θα γίνει αύριο. Η οικονομική κρίση είναι πάντα επικίνδυνη για την ΄τεχνη και τον πολιτισμό γιατί αυτοί είναι οι πρώτοι τομείς που γίνονται θύματα περικοπών.

-Ποια είναι η θέση των γυναικών στο χώρο των κινουμένων σχεδίων;

Τη δεκαετία του 60 δεν υπήρχαν γυναίκες σκηνοθέτες αλλά τις συναντούσες σε πολλά άλλα πόστα της δημιουργίας. Πλέον όμως δε νομίζω ότι τίθεται τέτοιο ζήτημα. Η κατάσταση των γυναικών έχει βελτιωθεί πάρα πολύ και στην Κροατία να σας θυμήσω ότι έχουμε γυναίκα πρωθυπουργό!