Η «ιστορική δίαιτα» στην οποία ωθεί τους Αμερικανούς το Χόλιγουντ προωθεί μία νοσηρή εθνική μνήμη. Η πιο πρόσφατη ταινία για τον αμερικανικό ηρωισμό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, «The Pacific» είναι γεμάτο ακούσια ειρωνεία. Του Charles Burress, «The Japan Times»

Ads

Οι δημιουργοί Steven Spielberg και Tom Hanks, που συνεργάστηκαν επίσης στο «Band of Brothers» και το «Saving Private Ryan» έκαναν μία απόπειρα να ενισχύσουν την αυθεντικότητα του Χόλιγουντ στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, αν η ταινία μπορεί να προσδώσει στο θεατή έναν μεγαλύτερο ενθουσιασμό αναφορικά με το θάρρος και την ταλαιπωρία των αμερικανικών στρατευμάτων στο πεδίο της μάχης, προσθέτει ακόμη λίγο βάρος στη μονόπλευρη ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που αφήνει στην άκρη την επαίσχυντη συμπεριφορά της Αμερικής βαθιά θαμμένη στην εθνική λήθη.

Στην περίπτωση της συγκεκριμένης ταινίας η ειρωνεία ήταν κάπως μεγαλύτερα δεδομένου ότι η πρεμιέρα της ταινίας ήρθε τέσσερις ημέρες μετά την επέτειο μιας από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην αμερικανική ιστορία, τον βομβαρδισμό του Τόκιο στις 10 Μαρτίου του 1945. Στο «Total War» από τους Peter Calvocoressi, Guy Wint και John Pritchard, περιγράφει τη μαζική επίθεση ναπάλμ στην πρωτεύουσα της Ιαπωνίας όχι μόνο ως την «μεγαλύτερη επίθεση από αέρος στην ιστορία» αλλά και ως την «μεγαλύτερη εκ προθέσεων και χωρίς διάκριση μαζική δολοφονία». {…}

Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να κερδίσουν «την καρδιά και το μυαλό» (σ.σ. συντάκτη: έκφραση που χρησιμοποίησε ο George Bush στο λόγο του ενάντια στην τρομοκρατία) στον πόλεμο κατά των τρομοκρατών. Αυτό εν μέρει συμβαίνει επειδή η Αμερική έχει κι αυτή βάψει τα χέρια της με αίμα από τρομοκρατικές επιθέσεις κι είναι ευάλωτη στην αποτελεσματική προπαγάνδα η οποία της χρεώνει υποκρισία.

Ads

Στο απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου ο Οσάμα Μπιν Λάντεν αναφέρεται στη Χιροσίμα σαν οι θάνατοι από την επίθεση στο World Trade Center να αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μόνο μέρος από τον πόλεμο που οι ΗΠΑ είχαν εδώ και καιρό ποινικοποιήσει. {…}

Στο ντοκιμαντέρ του 2003 «Fog of War», ο Robert McNamara, ο οποίος υπηρέτησε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό τον αρχιτέκτονα των βομβαρδισμών, γενικό υποστράτηγο, Curtis Lemay, ανέφερε τη μεταπολεμική εκτίμηση του Lemay: «Αν είχαμε χάσει τον πόλεμο, θα είχαμε διωχθεί όλοι ως εγκληματίες πολέμου».

Ο McNamara, ο οποίος αργότερα έγινε Αμερικανός υπουργός Άμυνας, πρόσθεσε, «Νομίζω ότι έχει δίκιο. Αυτός και θα έλεγα κι εγώ συμπεριφερθήκαμε ως εγκληματίες πολέμου».

Αν όμως οι ΗΠΑ είναι ένοχες για εγκλήματα πολέμου, δεν είναι επίσης η Ιαπωνία, η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία επίσης ένοχες; Δεν βομβάρδισαν όλες αδιακρίτως κατά αμάχων; Η Αμερική μπορεί να το έκανε με τη μεγαλύτερη αναλογία. Αλλά ο νόμος κατά της θανάτωσης αθώων δεν μπορεί να εξαρτάται από τον αριθμό αυτών που σκοτώθηκαν.

Το διεθνές δίκαιο για τους βομβαρδισμούς που έγιναν εκείνη την εποχή δεν είχε σαφώς καθοριστεί. Η Σύμβαση της Χάγης που συντάχθηκε το 1923 απαγόρευσε ρητά τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον αμάχων αλλά δεν επικυρώθηκε ποτέ. Η Κοινωνία των Εθνών ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα το 1938 που έθεσε εκτός νόμου τον από αέρος βομβαρδισμό άμαχου πληθυσμού. Ωστόσο, Ιαπωνία και Γερμανία είχαν αποσυρθεί από τη συμφωνία και οι ΗΠΑ ποτέ δεν είχαν ενταχθεί σε αυτή. {…}

Θα έπρεπε να κατηγορηθεί κάποιος; Ιάπωνας επιστήμονας δηλώνει ότι το άθλιο ρεκόρ του 20ου αιώνα στις επιθέσεις κατά αμάχων από αέρος έχει την προέλευση του στις επιθέσεις της Ιαπωνίας στις πόλεις της Κίνας.

Στο βιβλίο «Bombing Civilians», ο Tetsuo Maeda, ο οποίος συνταξιοδοτήθηκε το 2007 ως καθηγητής διεθνών μελετών από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο, γράφει: «Η φρίκη που ήρθε από τον Ουρανό κατά τη διάρκεια των πολέμων του 20ου αιώνα, είχε τις ρίζες της στην τακτική που χρησιμοποιήθηκε από τις ιαπωνικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ειρηνικού. Αυτή η φρίκη γύρισε μπούμερανγκ στην Ιαπωνία και μάλιστα σε ακραία μορφή στους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι».

Το επιχείρημα ότι «η Ιαπωνία ξεκίνησε πρώτη» έχει εκφραστεί αρκετές φορές, συχνά από Αμερικανούς πατριώτες κατά τη διάρκεια της συζήτησης αλλά και της δίκης για τη «δικαιοσύνη του νικητή» στα εγκλήματα πολέμου που συντελέστηκαν στο Τόκιο αλλά και τις παραβάσεις των αμερικανών στον πόλεμο του Ειρηνικού. Μπορεί η πρότερη επίθεση της Ιαπωνίας σε πόλεις της Κίνας και οι γερμανικοί και βρετανικοί βομβαρδισμοί στην Ευρώπη σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα του διεθνούς δικαίου να λειτουργήσουν απαλλακτικά για τον μετέπειτα αμερικανικό βομβαρδισμό των ιαπωνικών πόλεων; {…}

Η σφαγή αμάχων παραβιάζει το εθιμικό δίκαιο του πολέμου καθώς και καθολικές ηθικές αξίες. Το να λέει κανείς ότι και κάποιος άλλος το έκανε επίσης δεν αποτελεί δικαιολογία. Όλα τα κράτη που έχουν βομβαρδίσει αμάχους είναι ένοχα και πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ. Η κλίμακα και η ένταση των αμερικανικών βομβαρδισμών ξεπέρασε ένα νέο όριο και κατά την άποψη πολλών αναλυτών έκανε τον βομβαρδισμό πόλεων κύριο όπλο της Αμερικής στον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας.

Οι ΗΠΑ – και κυρίως διαμορφωτές εθνικής μνήμης του Χόλιγουντ – έχουν ιδιαίτερη ευθύνη προκειμένου να επανορθώσουν για τις παραλείψεις του παρελθόντος και να πουν όλη την αλήθεια. Μια πιο ειλικρινής παρουσίαση των δικών τους εγκλημάτων από τις ΗΠΑ δεν θα αποτελούσε μόνο ένα πρότυπο για τα υπόλοιπα κράτη με σκοτεινό παρελθόν αλλά και θα υπονόμευε την ικανότητα των σημερινών εχθρών των ΗΠΑ να στρατολογούν κόσμο για τη διάπραξη παρόμοιων εγκλημάτων κατά των ΗΠΑ και των συμμάχων της.

Ο Charles Burress είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος από το San Francisco Bay που έχει ερευνήσει τη μνήμη του πολέμου στο University of Tokyo και το Keio University.