Ο κύβος ερρίφθη. Στις 3 Μαΐου θα απονεμηθούν στο Μέγαρο Μουσικής τα βραβεία της νεοσύστατης Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Μεγάλη Δευτέρα θα ανακοινωθούν και οι «υποψηφιότητες» για όλα τα βραβεία. Της Χρυσούλας Παπαϊωάννου από την “Ελευθεροτυπία”.

Πρέπει να αισθάνονται πολύ περήφανοι οι «κινηματογραφιστές στην ομίχλη». Με την ίδρυση της Ακαδημίας, που γεννήθηκε από τους κόλπους τους, έκαναν πράξη ένα χρόνιο αίτημα του κινηματογραφικού χώρου και ξεπέρασαν ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» του, τα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας, που δίνονταν τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και ήταν ανυπόληπτα, μέσα στα παρατράγουδα και τις σκοπιμότητες.

Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. Τέρμα τα χρηματικά έπαθλα, οι κριτικές επιτροπές από άνθρωπους των οποίων η σχέση με το σινεμά ήταν αμφισβητούμενη. Για τα βραβεία της Ακαδημίας θα αποφασίσουν τα μέλη της (περίπου 180), που είναι, από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο αλφαβητικά, ενεργοί κινηματογραφιστές. «Θα γίνει, δηλαδή, αυτό που ισχύει σε όλο τον κόσμο: οι μάστορες βραβεύουν τους μάστορες», λέει ο πρόεδρός της, Τάσος Μπουλμέτης, που δίνει στην Ακαδημία το κύρος του.

Αποχαιρετώντας οριστικά τον παλιό τρόπο των βραβείων, καλωσορίζονται δύο έννοιες: η αξιοκρατία και η διαφάνεια. Δεν τις εξασφαλίζει μόνο το γεγονός ότι θα ψηφίσει αποκλειστικά η κινηματογραφική κοινότητα, αλλά και η ίδια η διαδικασία της ψηφοφορίας, που είναι σύμφωνη με την τελευταία λέξη της… τεχνολογίας. Ηλεκτρονική και μυστική, εξασφαλίζει το αδιάβλητο των αποτελεσμάτων και κάνει τον πρόεδρο της Ακαδημίας να λέει περήφανα: «Είμαστε ενθουσιασμένοι και μάγκες».

Νιώθετε ότι με τα βραβεία πρέπει να κερδίσετε ένα μεγάλο στοίχημα από το οποίο θα κριθούν πολλά;

«Βέβαια. Δίνουμε εξετάσεις. Το νιώθω θεσμικά αλλά και προσωπικά. Ερχομαι, μάλιστα, συχνά σε σύγκρουση με τους συναδέλφους από το διοικητικό συμβούλιο, που τους εκτιμώ, γιατί είμαι τόσο τσιτωμένος που καμιά φορά δεν καταλαβαίνω το χιούμορ τους… Το ότι μαζευτήκαμε, πάντως, 180 νοματαίοι και είπαμε ότι είμαστε η… Ακαδημία, δεν μας καθιστά αυτόματα αξιόπιστους. Θα κερδίσουμε την αξιοπιστία ως θεσμός μόνο με τη δράση μας».

Μπορείτε να γίνετε πιο σαφής όταν λέτε αξιοπιστία;

«Οταν προκύπτει ένα θέμα που αφορά την κινηματογραφική κοινότητα, ο πολίτης και ο πολιτικός να αναρωτιέται: “Τι θέση παίρνει η Ακαδημία;”. Πρέπει να αποδείξουμε ότι δεν είναι πολωμένη ή χρωματισμένη – πολιτικά και επαγγελματικά. Στην Ακαδημία συνυπάρχουν αυτοί που κάνουν εμπορικές ταινίες με αυτούς που υπηρετούν έναν ιδιόμορφο και μοναχικό κινηματογράφο. Υπάρχουν συγκρουόμενα συμφέροντα -για παράδειγμα ανάμεσα στους ανεξάρτητους παραγωγούς και σε αυτούς οι οποίοι είναι παράλληλα διανομείς και αιθουσάρχες- που μπορεί να εκδηλωθούν στο μέλλον έντονα. Αυτά βέβαια τα θέματα πρέπει να τα λύσει ο κινηματογραφικός νόμος».

Ο υπουργός τι λέει για την Ακαδημία;

«Δεν τον έχουμε συναντήσει, αλλά διαισθάνομαι ότι τη βλέπει με καλό μάτι. Το 99% των ενεργών κινηματογραφιστών αποδέχονται τον θεσμό της Ακαδημίας, η οποία στήθηκε με τον ίδιο τρόπο όπως και άλλες Ακαδημίες. Δανειστήκαμε στοιχεία από ευρωπαϊκά συστήματα, το γαλλικό και κυρίως το γερμανικό. Στην Ελλάδα έχουμε μια λανθασμένη άποψη ότι όλα πρέπει να ξεκινούν από τα σωματεία και το κράτος. Πολλά πράγματα έχουν αφετηρία τα σωματεία -που παίζουν ρόλο στη στήριξη των συντεχνιών και των επαγγελματιών- αλλά δεν περιστρέφεται όλη η πολιτιστική δραστηριότητα γύρω από αυτά. Οι Ακαδημίες ξεκινούν ως κλαμπ. Η γερμανική ιδρύθηκε από 80 μέλη και τώρα αριθμεί 3.000. Το ίδιο έγινε και στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε από κάποια άτομα, τα οποία ανήκαν στην “ομίχλη”».

Πολλά μέλη της «ομίχλης» έμειναν εκτός Ακαδημίας, ειδικά οι νεότεροι. Εκφράστηκαν δυσαρέσκειες;

«Υπήρξε γκρίνια, αλλά ξεφουσκώνει. Υπάρχουν σοβαροί δημιουργοί με μεγάλο έργο, που έμειναν έξω από την Ακαδημία λόγω του ότι έχουν περισσότερα από επτά χρόνια να κάνουν ταινία, που είναι ο όρος για να γίνει μέλος ένας σκηνοθέτης. Και εγώ θα έμενα εκτός αν η Ακαδημία ιδρυόταν το 2010, γιατί θα είχαν συμπληρωθεί επτά χρόνια από την “Πολίτικη κουζίνα”. Νομίζω ότι πρέπει να είναι αυστηρά τα κριτήρια. Οι σκηνοθέτες μικρού μήκους, για παράδειγμα, θέλουν να μπουν στην Ακαδημία. Μια μικρού μήκους, όμως, δεν τους κάνει επαγγελματίες. Υπάρχει εναλλακτικός δρόμος, βέβαια: να γίνει κάποιος δόκιμο μέλος. Αλλά πολλοί το σνομπάρουν. Γενικά είναι ενδιαφέρον το ότι η “ομίχλη” αγκαλιάστηκε από ανθρώπους που δεν είναι μέλη της. Αυτό που συνέβη με την “ομίχλη” είναι πρωτοφανές. Στην ουσία είναι ένα άναρχο κίνημα που δεν έχει ιεραρχία ή εκπροσώπηση. Γίνεται μια καθημερινή ζύμωση μέσω μέιλ και οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφίες. Το ευχάριστο παράδοξο είναι ότι η “ομίχλη” που λειτουργεί με οριζόντια δημοκρατία, κατασκεύασε ένα φορέα με πυραμιδική δημοκρατία και ιεραρχία, την Ακαδημία».

Αλλες διαφωνίες μέσα στην Ακαδημία;

«Υπήρχε διαφωνία ως προς το αν έπρεπε να ψηφίζουν οι κριτικοί κινηματογράφου. Εγώ θεωρώ ότι ένας τέτοιος φορέας πρέπει να έχει στους κόλπους του τους ανθρώπους που γράφουν για ταινίες ή έχουν σπουδάσει σινεμά. Με εξαίρεση τη γαλλική, στις υπόλοιπες Ακαδημίες δεν συμπεριλαμβάνονται κριτικοί κινηματογράφου. Οσο περνά ο καιρός και καταλαγιάζει ο αρχικός ενθουσιασμός, εκφράζονται κάποιοι προβληματισμοί για τα κριτήρια εισόδου στην Ακαδημία. Για παράδειγμα, οι τεχνικοί αντιδρούν με την απαιτούμενη πενταετία. Κάποιοι θεωρούν ότι δεν μπορείς να κάνεις δύο μεγάλου μήκους μέσα σε πέντε χρόνια. Συνήθως κάνεις μία και μετά σίριαλ για να βγάλεις τα σπασμένα. Δεν είναι του παρόντος, αλλά ενδεχομένως στη συνέχεια αλλάξει το καταστατικό».

Τι πρέπει να προσέξει η Ακαδημία ώστε να αποφευχθεί η κακή συντεχνιακή λογική του παρελθόντος;

«Εκπρόσωποι υπάρχουν, φυσικά, από όλα τα σωματεία. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι να μη δημιουργηθούν συντεχνιακές ή κομματικές συσπειρώσεις, όπως γίνεται συνήθως στην Ελλάδα. Δεν θέλει κανείς να φτιαχτούν μικρομάγαζα. Θα το υπερασπιστούμε με νύχια και με δόντια».

Τι είδους βραβεία «ονειρεύεστε»; Να συνδυάζουν καλλιτεχνικό και εμπορικό κινηματογράφο;

«Περιμένω με αγωνία τι θα αναδείξει η κάλπη. Το σίγουρο είναι ότι αποφασίσαμε να είναι μία ψήφος για όλες τις κατηγορίες, και όχι για παράδειγμα τρεις, ώστε να μη δημιουργούνται στοιχίσεις και να έχουμε δίκαια και δημοκρατικά αποτελέσματα. Η Ακαδημία σαφώς, ως φορέας πολιτισμού, στηρίζει τον ανεξάρτητο δημιουργό και τον “μοναχικό” κινηματογράφο».

Από τότε που γεννήθηκε η «ομίχλη», όλοι οι κινηματογραφιστές γίνατε… συνδικαλιστές.

«Αυτό ακριβώς έγινε. Προσωπικά, η πρώτη ενασχόλησή μου με τα κινηματογραφικά κοινά έγινε με την περίφημη επιτροπή Γαβρά, όπου ήμουν μέλος. Εκεί κατάλαβα πώς είναι εδραιωμένο και δικτυωμένο το καρκίνωμα του ελληνικού κινηματογράφου. Μια σοκαριστική πληροφορία ήταν το γεγονός ότι το 2007 2.800.000 ευρώ πήγαν στην παραγωγή 12-15 ταινιών τη στιγμή που συνολικά στον κινηματογράφο είχαν δοθεί 16.500.000 ευρώ. Κάποιοι δεν τα γνωρίζαμε αυτά τα νούμερα. Οι “κινηματογραφιστές στην ομίχλη”, πάντως, είναι ένα ζωντανό κίνημα δράσης από καλλιτέχνες. Δεν είναι συνδικαλιστές που ζητούν παροχές από τον φορολογούμενο πολίτη. Και όταν μιλάνε για επιβίωση του ελληνικού κινηματογράφου δεν αναφέρονται στην προσωπική τους “βιολογική”, αλλά στην επιβίωση μιας τέχνης και μιας βιομηχανίας που μπορεί να γίνει βασικός μοχλός οικονομικής και πολιτιστικής άνθησης. Να το δείτε και να το θυμηθείτε πως σε δύο με τρία χρόνια, ο ελληνικός κινηματογράφος θα είναι κίνημα στην Ευρώπη όπως υπήρξε το δανέζικο Δόγμα». *

Υποψήφιες ταινίες μυθοπλασίας (προβλήθηκαν το 2009)

1. Ακαδημία Πλάτωνος – Φ. Τσίτου

2. Bang Bang – Α. Παπαδημητρόπουλου

3. Γκίνες – Α. Καρδαρά

4. Guilt – Β. Μαζωμένου

5. Κυνόδοντας – Γ. Λάνθιμου

6. Μαύρο λιβάδι – Β. Μαρινάκη

7. Ο διαχειριστής – Π. Χούρσογλου

8. Ο Ηλίας του 16ου – Ν. Ζαπατίνα

9. Ολα θα πάνε καλά – Γ. Ξανθόπουλου

10. Παράδεισος στη Δύση – Κ. Γαβρά

11. Πεθαίνω για σένα – Ν. Καραπαναγιώτη

12. Ricordi mi – Σ. Θεοδωράκη

13. Σούλα Ελα Ξανά – Β. Μυριανθόπουλου

14. Στο βάθος κήπος – Κ. Δανόπουλου

15. Στρέλλα – Π. Κούτρα

16. Συντρίμμια ψυχής – Τζ. Ποντέσουα

17. Το κακό στην εποχή των ηρώων – Γ. Νούσια

18. Χρυσόσκονη – Μ. Μαντά

19. Ψυχή βαθιά – Π. Βούλγαρη

Λίγο πριν το κόκκινο χαλί

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ ΜΕΛΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ:. Σκηνοθέτης: Δύο μεγάλου μήκους (μία στην επταετία). Σεναριογράφος: Δύο σενάρια μεγάλου μήκους (ένα στην πενταετία). Παραγωγός: Τρεις μεγάλου μήκους (μία στην πενταετία). Ηθοποιός: Βασικό ρόλο σε τέσσερις ταινίες (ένας στην πενταετία). Τεχνικός: Πέντε ταινίες (οι δύο στην πενταετία). Μουσικοσυνθέτης: Τρεις ταινίες (μία στην πενταετία). Διανομέας: 15 ταινίες (8 στην πενταετία). Αιθουσάρχης: 30 ταινίες (15 στην πενταετία). Υπεύθυνος κινηματογραφικού εργαστηρίου: Να είναι ενεργός. Και οι πρόεδρος ΕΚΚ, καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Δράμας.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ: Τάσος Μπουλμέτης (πρόεδρος), Αντουανέττα Αγγελίδη και Κώστας Μωριάτης (αντιπρόεδροι), Δημήτρης Αθανίτης (γραμματέας), Κώστας Λαμπρόπουλος (ταμίας), Γιώργος Αργυροηλιόπουλος, Σωτήρης Γκορίτσας και Πάνος Παπαχατζής (μέλη).

ΕΠΙΤΙΜΑ ΜΕΛΗ: Κώστας Γαβράς, Ολυμπία Δουκάκη, Ντίνος Κατσουρίδης, Μιχάλης Κακογιάννης.

ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ: Στην αρχή της περασμένης εβδομάδας, Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη, έγινε η ηλεκτρονική ψηφοφορία που ανέδειξε τις υποψηφιότητες: πέντε για το βραβείο καλύτερης ταινίας και τρεις για τις υπόλοιπες κατηγορίες. Θα ανακοινωθούν τη Μεγάλη Δευτέρα στο «Public» (Σύνταγμα) στις 12 το μεσημέρι από συμβολαιογράφο. Η ψήφος -μία για κάθε κατηγορία- είναι ανώνυμη. Κάθε μέλος έχει τον δικό του κωδικό με τον οποίο ψηφίζει στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας www.hellenicfilmacademy.gr.

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΓΥΡΟΣ: Στις 15 Απριλίου θα γίνει η τελική ψηφοφορία για τα βραβεία. Η συμβολαιογράφος θα τα παραδώσει σε φάκελο, που θα ανοίξει την ώρα της τελετής.

ΟΝΟΜΑ ΒΡΑΒΕΙΩΝ: Φέτος θα λέγονται Βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Από του χρόνου θα αποκτήσουν ολόδικό τους όνομα. Προτάσεις έχουν ήδη πέσει πολλές στο τραπέζι.

ΤΕΛΕΤΗ: 3 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην αίθουσα «Τριάντη». Η τελετή θα είναι σεμνή και ταπεινή, χαμηλού κόστους. «Θέλουμε να τιμήσουμε το σινεμά», λέει ο Τάσος Μπουλμέτης, «και όχι να κάνουμε ένα φτηνό θέαμα και σόου. Να αναδειχτεί η ουσία των βραβείων και το γεγονός ότι τα ψήφισε η συντριπτική πλειοψηφία των ενεργών κινηματογραφιστών».

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΕΛΕΤΗΣ: Τη βραδιά θα σκηνοθετήσει η Τζένη Αρσένη. Τα κείμενα των παρουσιαστών γράφουν οι Αλέξης Καρδαράς και Γιώργος Μακρής. Την παραγωγή εκτελούν οι Κωνσταντίνος Μωριάτης, Πάνος Παπαχατζής και Κώστας Λαμπρόπουλος. Η διάρκειά της θα είναι περίπου δύο ώρες. Θα μεταδοθεί την επόμενη μέρα από τον ΣΚΑΪ. Συμμετέχουν όλοι αφιλοκερδώς.

ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ: Είναι αίτημα της πλειονότητας η επισημότητα της ενδυμασίας, όχι όμως με την έννοια της γκλαμουριάς. Δεν συμφωνούν ωστόσο όλοι. «Συνήθως όσοι δεν ντύνονται με τον κώδικα που αρμόζει», λέει ο Μπουλμέτης, «έχουν ένα άλλοθι: ότι τα τάδε ρούχα τούς φέρνουν γούρι…».

ΑΦΙΞΕΙΣ: Εχουν καλέσει ανθρώπους από το εξωτερικό. Ο Βιμ Βέντερς τελικά δεν θα μπορέσει να παρευρεθεί. Είναι πιθανόν να έρθει ο Φατίχ Ακίν.

ΑΓΑΛΜΑΤΙΔΙΟ: Το σχεδίασε ο οίκος Ζολώτας. Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι χρυσό.

ΤΙΜΗΤΙΚΑ: Θα τιμηθούν Ελληνες καλλιτέχνες για το σύνολο της προσφοράς τους στον κινηματογράφο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ: Κάθε μέλος πληρώνει 50 ευρώ για την εγγραφή και δίνει συνδρομή 100 ευρώ τον χρόνο. Εχουν ζητηθεί χορηγίες από ΟΠΑΠ και Δήμο Αθηναίων, όχι όμως και από το ΥΠΠΟ. «Δεν θέλουμε αυτός ο θεσμός να είναι μαμμόθρεφτο του κράτους», λέει ο Τάσος Μπουλμέτης. «Θέλουμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητοι από το υπουργείο για να μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι και σε αυτό».