Με αφορμή το πρωτόγνωρο ξέσπασμα της πανδημίας, το 61ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εμπνέεται από το προφητικό βιβλίο του διάσημου Αμερικανού καθηγητή Ρίτσαρντ Σένετ, «The fall of public man / Η τυραννία της οικειότητας» που γράφτηκε το 1977 και διερευνά την ανισορροπία δημόσιου και ιδιωτικού που σήμερα αποκτά νέες επίκαιρες διαστάσεις.

Το θέμα του φετινού Διεθνούς Διαγωνιστικού είναι «Οικειότητα: Μια σύγχρονη τυραννία». Μέσα από αυτό το πρίσμα βλέπουμε τις 12 ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού, οι οποίες προτείνουν έναν ανατρεπτικό τρόπο προσέγγισης του Σινεμά.

Με την πανδημία, τον αναγκαστικό εγκλεισμό και την υπερβολική χρήση των τεχνολογιών διασύνδεσης, η ανάγκη για μοίρασμα, για αλληλεγγύη, για επιστροφή του ανθρώπου στον δημόσιο χώρο γίνεται επιτακτική. Γι’ αυτόν τον λόγο, το βιβλίο «Η τυραννία της οικειότητας» (εκδόσεις Νεφέλη), αποτελεί σημείο αναφοράς και στο οποίο ο Σένετ σημειώνει ότι οι άνθρωποι δεν έρχονται πλέον αντιμέτωποι με την απομόνωση και την αποξένωση, αλλά βρίσκονται περισσότερο κοντά από ότι επιτρέπεται, γεγονός που εμποδίζει την ουσιαστική κοινωνική επαφή.

Το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί με την επικράτηση των social media και των τεχνολογιών διασύνδεσης που λειτουργούν επεκτατικά και απομακρύνουν το άτομο από τη δημόσια σφαίρα. Το έργο του Σένετ εκδόθηκε πολύ πριν από την εποχή του διαδικτύου, όμως όλα αυτά που αναφέρει αποκτούν σήμερα ιδιαίτερη βαρύτητα. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο, η σύγχρονη δυτική κοινωνία καλλιεργεί ένα ναρκισσιστικό πρότυπο που προωθεί την παθητικότητα και εμποδίζει το άτομο να συμμετάσχει ενεργά στον δημόσιο βίο.

Μέσω της συνεχούς ενασχόλησης με το ιδιωτικό, οι αποστάσεις καταργούνται και οι άνθρωποι αντί να αναπτύσσουν υγιείς κοινωνικές σχέσεις, βιώνουν καταναγκαστικούς δεσμούς, με αποτέλεσμα η πλασματική αυτή οικειότητα να μοιάζει τυραννική. Η εγκατάλειψη του ναρκισσιστικού ιδιωτικού ανθρώπου δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Έχει γίνει κομμάτι της ζωής μας, της προσωπικότητάς μας. Ίσως, όμως, είναι η λύση για να επιστρέψουμε σε πιο αρμονικές σχέσεις, είτε διαπροσωπικές, είτε στο δημόσιο χώρο.

Οι ταινίες διαγωνίζονται για τα εξής βραβεία:

• Βραβείο Καλύτερης Ταινίας «Θόδωρος Αγγελόπουλος» (Χρυσός
• Αλέξανδρος, συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 15.000 ευρώ)
• Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής (Αργυρός Αλέξανδρος, συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 8.000 ευρώ)
• Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για την Καλύτερη Σκηνοθεσία
• (Χάλκινος Αλέξανδρος). Ο Μεγάλος Χορηγός του Φεστιβάλ COSMOTE TV υποστηρίζει το βραβείο με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ
• Βραβεία Ανδρικής και Γυναικείας Ερμηνείας
• Βραβείο Καλλιτεχνικής Επίτευξης ή Σεναρίου

Οι 12 ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού Προγράμματος

Προετοιμασίες για να είμαστε μαζί, άγνωστο πόσο / Preparations To Be Together For An Unknown Period Of Time της Λίλι Χόρβατ (Ουγγαρία)

Η Μάρτα, μια σαραντάχρονη νευροχειρουργός, εγκαταλείπει μια υποσχόμενη καριέρα στις ΗΠΑ για να σμίξει με τον έρωτα της ζωής της, στη Βουδαπέστη. Πολύ σύντομα, θα χάσει τη γη κάτω από τα πόδια της, βλέποντας την «αδελφή ψυχή» της να συμπεριφέρεται σαν να μην έχουν γνωριστεί ποτέ. Μπορεί άραγε ο έρωτας να συμβαδίσει με την πραγματικότητα ή τρέχει πίσω από τη δική του αλήθεια; Ένα οδοιπορικό στην αχαρτογράφητη ζώνη της επιθυμίας, που υπακούει μονάχα στους δικούς της νόμους.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα / Identifying Features της Φερνάντα Βαλάντεζ (Μεξικό)

Ο Μιγκέλ έχει μόλις απελαθεί από τις ΗΠΑ και επιστρέφει στο Μεξικό, λαχταρώντας να ξαναδεί τη μητέρα του. Η Μαγκνταλένα αναζητεί τον γιο της, που εξαφανίστηκε ενώ προσπαθούσε να διασχίσει τα σύνορα. Οι δρόμοι των δύο ηρώων θα διασταυρωθούν, καθώς περιπλανώνται στις παραμεθόριες ερημιές, όπου βασιλεύουν η ανομία, η βία και η απόγνωση. Μια σύγχρονη οδύσσεια στα σύνορα Μεξικού κι Αμερικής στον ρυθμό ενός ψυχολογικού θρίλερ απόλυτα πολιτικού κι επίκαιρου που βρίσκει στόχο κατευθείαν στην καρδιά.

Η καρδιά μου δεν χτυπά ώσπου να της το ζητήσεις / My Heart Can’t Beat Unless You Tell It To του Τζόναθαν Κουάρτας (ΗΠΑ)

Η φροντίδα του Τόμας, του μικρότερου αδερφού τους, ο οποίος τρέφεται αποκλειστικά με ανθρώπινο αίμα, έχει οδηγήσει τον Ντουάιτ και την Τζέσι σε σύγκρουση. Τα πτώματα που αφήνουν πίσω τους, προκειμένου να κρατήσουν τον Τόμας στη ζωή, έχουν αρχίσει να στοιχειώνουν τον Ντουάιτ, που αναζητά απεγνωσμένα διαφυγή από αυτόν τον εφιαλτικό φαύλο κύκλο. Μια βαμπιρική αλληγορία για την οικογενειακή αγάπη που μπορεί να γίνει σαρκοβόρα, αλλά και για την ιερή ανάγκη της αποδοχής του μοιραίου και της απώλειας.

Η νύχτα των βασιλιάδων / Night Of the Kings του Φιλίπ Λακότ (Γαλλία, Καναδάς, Ακτή Ελεφαντοστού)

Ένας νεαρός άνδρας περνά την πρώτη του νύχτα στην πιο άγρια φυλακή της Ακτής Ελεφαντοστού, έναν μικρόκοσμο με απαράβατα τελετουργικά και άγραφους νόμους. Καθώς το κόκκινο φεγγάρι ρίχνει το απόκοσμο φως του, είναι υποχρεωμένος να διηγηθεί ιστορίες στους συγκρατούμενούς του μέχρι την αυγή. Φέρνοντας στο νου τις <Χίλιες και μία νύχτες>, αυτό το παραισθησιογόνο και ονειρικό παραμύθι μεταμορφώνει τους αρχέγονους μύθους σε φυλαχτό που προστατεύει από τον θάνατο και μάς βυθίζει στο μυσταγωγικό σύμπαν μιας ολόκληρης ηπείρου.

Σπείρε τον άνεμο / Sow the Wind του Ντανίλο Καπούτο (Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα)

Στα εικοσιένα της, η Νίνα, μια φοιτήτρια Γεωπονίας, εγκαταλείπει τη Ρώμη και επιστρέφει στην Απουλία. Η οικογένειά της, στο χείλος της καταστροφής, έχει εναποθέσει τις τελευταίες ελπίδες της στις κρατικές αποζημιώσεις για τα ετοιμοθάνατα υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα της περιοχής. Η Νίνα αρνείται αυτή τη μοιρολατρική προσέγγιση και, οπλισμένη με μια σχεδόν θρησκευτική πίστη στις δυνάμεις της φύσης, ξεκινάει μια σταυροφορία για τη σωτηρία των δέντρων. Ένα μυσταγωγικό κράμα κοινωνικού ρεαλισμού και περιβαλλοντικού ακτιβισμού, που εξερευνά τα μυστικά που κρύβουν οι αρχέγονες παγανιστικές παραδόσεις.

Φαντάσματα στην Πόλη / Ghosts του Άζρα Ντενίς Οκιάι (Τουρκία, Γαλλία)

Στο κοντινό μέλλον, η Τουρκία βιώνει ένα ανεξήγητο ενεργειακό μπλακ άουτ, που πυροδοτεί βίαιες ταραχές. Τέσσερις χαρακτήρες, σαν περιπλανώμενα φαντάσματα, καθρεφτίζουν τις πολλαπλές όψεις μιας αποπροσανατολισμένης χώρας, που βρίσκεται στο χείλος της έκρηξης. Μέσα από συνεχή άλματα μπρος-πίσω στον χρόνο και σκηνές που επαναλαμβάνονται από διαφορετική οπτική γωνία, αυτός ο συναρπαστικός γρίφος σκιαγραφεί ένα πλέγμα από ακραίες αντιθέσεις και αντιφάσεις. Το πορτρέτο μιας κοινωνίας που βυθίζεται στο σκοτάδι, την ίδια στιγμή που εισπράττει υποσχέσεις για ένα θαυμαστό καινούργιο κόσμο λαμπερής ανάπτυξης.

Γάζα αγάπη μου / Gaza Mon Amour των Ταρζάν και Αράμπ Νασέρ (Παλαιστίνη, Γαλλία, Γερμανία, Πορτογαλία, Κατάρ)

Ο Ίσα, ένας εξηνταπεντάχρονος ψαράς στη Γάζα, είναι κρυφά ερωτευμένος με τη Σιχάμ. Πάνω που είναι έτοιμος να της εξομολογηθεί τα αισθήματά του, ένα αρχαίο άγαλμα του θεού Απόλλωνα πιάνεται στα δίχτυα του, μπλέκοντάς τον σε μπελάδες, καθώς η Χαμάς θέλει πάση θυσία να αποκτήσει τον πολύτιμο θησαυρό. Μια γλυκόπικρη και χαμηλόφωνη δραμεντί που περιβάλλει με τρυφερότητα τον αξιολάτρευτο πρωταγωνιστή της. Έναν αμετανόητο ρομαντικό που μάχεται για την αγάπη, αψηφώντας τα ηλικιακά στερεότυπα, την καταπίεση, τον συντηρητισμό.

Παγιδευμένοι / Shorta των Άντερς ‘Ελχολμ Φρέντερικ, Λούις Χβιντ (Δανία)

Ένας έφηβος μετανάστης, που βρισκόταν υπό κράτηση από την αστυνομία, έχει πέσει σε κώμα κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Την ίδια στιγμή, δύο αστυνομικοί εκτελούν περιπολία ρουτίνας σε ένα κακόφημο γκέτο της Κοπεγχάγης. Όταν μαθευτεί ο θάνατος του νεαρού, η περιοχή θα μετατραπεί σε κόλαση, και οι δύο (αντι)ήρωες θα πρέπει να παλέψουν με νύχια και με δόντια για να βγουν ζωντανοί. Μια καταιγιστική περιπέτεια που αφήνει ένα αιχμηρό κοινωνικό σχόλιο, δίχως να καταφεύγει στον αφελή διδακτισμό και στους μονοκόμματους ορισμούς.

Μετά την αγάπη / After Love του Αλίμ Καν (Ηνωμένο Βασίλειο)

Η Μέρι Χουσέιν, μια εξηντάχρονη γυναίκα που ζει στο Ντόβερ, είχε ασπαστεί το Ισλάμ όταν παντρεύτηκε τον Αχμέντ. Μετά τον αιφνίδιο θάνατό του, ανακαλύπτει πως ο σύζυγός της είχε μια άλλη, κρυφή ζωή, στην απέναντι πλευρά της Μάγχης. Κλονισμένη, σπεύδει στο Καλαί της Γαλλίας, αγωνιώντας να βρει το νήμα της αλήθειας. Ένα συγκινητικό δράμα που υφαίνει το πορτρέτο δύο γυναικών, για να αποτυπώσει τον βαθύ δεσμό που τις ενώνει, υπερβαίνοντας τα πολιτισμικά τείχη που υψώνονται μεταξύ τους.

Μήλα / Apples του Χρήστου Νίκου (Ελλάδα)

Μια αναπάντεχη επιδημία, που προκαλεί ξαφνική αμνησία στους ανθρώπους, βρίσκει τον Άρη, ένα άνδρα γύρω στα 40, να ακολουθεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει ειδικά σχεδιαστεί για να χτίσει ένας αμνησιακός μια καινούργια ζωή. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει καθημερινές αποστολές που είναι ηχογραφημένες από τους γιατρούς του. Μετά την ολοκλήρωση κάθε αποστολής, ο Άρης βγάζει μια φωτογραφία polaroid ως αποδεικτικό στοιχείο. Προσπαθώντας να δημιουργήσει μια νέα ζωή και αναμνήσεις θα συναντήσει την Άννα, μια γυναίκα που βρίσκεται στο ίδιο πρόγραμμα.

Digger του Τζώρτζη Γρηγοράκη

Ο Νικήτας, ζει αποτραβηγμένος στην κορυφή ενός ορεινού δάσους. Μια βιομηχανία επεκτείνεται επιθετικά διαταράσσοντας την άγρια φύση και απειλώντας τον. Η μεγαλύτερη απειλή όμως έρχεται με την ξαφνική άφιξη του γιου του, ο οποίος επιστρέφει για να διεκδικήσει το μερίδιο του κτήματος που κληρονόμησε μετά τον θάνατο της μητέρας του. Με φόντο μια κοινωνία σε ατμόσφαιρα εμφυλίου, οι δύο άνδρες συγκρούονται μετωπικά, με τη φύση ως τον μόνο παρατηρητή, σε αυτό το σύγχρονο γουέστερν.

Kala Azar της Τζάνις Ραφαηλίδου (Ελλάδα)

Η τελετουργική επαγγελματική ρουτίνα ενός ζευγαριού, το οποίο αποτεφρώνει πτώματα ζώων, περισυλλέγοντάς τα είτε από τους ιδιοκτήτες τους είτε αφότου έχουν χτυπηθεί και εγκαταλειφθεί από διερχόμενα οχήματα, διαταράσσεται εξαιτίας ενός ατυχήματος που προκαλούν οι ίδιοι.

Το 61ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, πραγματοποιείται φέτος διαδικτυακά, από την Πέμπτη 5 έως και την Κυριακή 15 Νοεμβρίου.