Η Τζέιν Όστιν (Jane Austen: 16 Δεκεμβρίου 1775 – 18 Ιουλίου 1817), υπήρξε μία από τις λίγες γυναίκες που τόλμησαν τον 18ο αιώνα να ζήσουν από την πένα τους. Αξιοθαύμαστη τόσο για το ρεαλισμό όσο και για την οξυδερκή και καυστική κοινωνική κριτική των ηθών της εποχής της, έχει επηρεάσει με τα έργα της, όχι μόνο τους αναγνώστες αλλά και τους θεατές της μεγάλης οθόνης. Με αφορμή την συμπλήρωση 245 χρόνων από τη γέννησή της, παρουσιάζουμε ένα σχετικό αφιέρωμα μέσα από πέντε χαρακτηριστικές ταινίες.

«Λογική και Ευαισθησία» (Sense and Sensibility – 1995) του Ανγκ Λι (Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο)

Το «Λογική και Ευαισθησία» είναι το πρώτο δημοσιευμένο μυθιστόρημα της Τζέιν Όστεν και τοποθετείται στη νοτιοδυτική Αγγλία μεταξύ του 1792 και 1797, όπου απεικονίζει τη ζωή και τους έρωτες των αδερφών Ντάσγουντ, της Έληνορ και της Μάριαν.

Η ιστορία ακολουθεί τις νεαρές κυρίες στο καινούριο τους σπίτι, ένα αγροτικό στην ιδιοκτησία ενός μακρινού συγγενή, όπου βιώνουν τον έρωτα, τον ρομαντισμό, αλλά και την ερωτική απογοήτευση. Αντιμέτωπες με τη φτώχεια μετά το θάνατο του πατέρα τους, τρεις αδερφές υποχρεώνονται να βασιστούν στη γενναιοδωρία των άλλων.

Ο Ταϊβανέζος δημιουργός Ανγκ Λι, σκηνοθετεί τους Έμα Τόμσον, Κέιτ Γουίνσλετ, Άλαν Ρίκμαν και Χιου Γκραντ σε μία ταινία που απέσπασε έξι Υποψηφιότητες για Όσκαρ, κερδίζοντας μόνο στην Κατηγορία Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου, το οποίο είχε επιμεληθεί η σπουδαία ηθοποιός, Έμα Τόμσον.

«Mansfield Park» (1999) της Πατρίσια Ροζεμά (Ηνωμένο Βασίλειο)

Στην Αγγλία των αρχών του 19ου αιώνα, η 10χρονη Φάνι Πράις έρχεται να μείνει στο Mansfield Park, την εξοχική κατοικία μιας αριστοκράτισσας θείας της. Κι ενώ με εξαίρεση τον ξάδερφό της, Έντμουντ, όλοι τη μεταχειρίζονται ως υπηρέτρια, εκείνη ανακαλύπτει το ταλέντο της στη λογοτεχνία και προσπαθεί με τα γραπτά της να ξεφύγει από το αποπνικτικό κλίμα του Mansfield Park. Πρωταγωνιστούν: Φράνσις Ο’Κόνορ, Τζόνι Λι Μίλερ, Αλεσάντρο Νιβόλα, Έμπεθ Ντάβιντζ, Χάρολντ Πίντερ, Λίντσεϊ Ντάνκαν

«Περηφάνια και Προκατάληψη» (Pride & Prejudice – 2005) του Τζο Ράιτ (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.)

Ο κύριος και η κυρία Μπένετ έχουν πέντε κόρες που είναι όλες ανύπαντρες. Όταν ένας πλούσιος και ευχάριστος νέος μετακομίζει στην γειτονιά η κυρία Μπένετ ελπίζει να τον εξασφαλίσει ως γαμπρό για την όμορφη μεγαλύτερη κόρη της, δίδα Τζέιν Μπένετ. Η εκκολαπτόμενη σχέση όμως σαμποτάρεται από τον υπερόπτη φίλο του νεαρού, κύριο Ντάρσυ, που θεωρεί το προξενιό ακατάλληλο.

Όταν ο κύριος Ντάρσυ με τη σειρά του ερωτεύεται την δεύτερη κόρη των Μπένετ, δίδα Ελίζαμπεθ Μπένετ, η συγκαταβατική πρόταση του για γάμο απορρίπτεται από την Ελίζαμπεθ με ειρωνεία και η προσέγγιση φαίνεται να σταματά. Εντούτοις, τα γεγονότα συνωμοτούν για να συνδέσουν τα διάφορα μέλη παρά τα εμπόδια και τις παρεξηγήσεις που τα χωρίζουν. Η περηφάνια της μιας πλευράς και η προκατάληψη της άλλης σιγά σιγά προσπερνιούνται και οι χαρακτήρες αποκομίζουν μεγαλύτερη γνώση του εαυτού τους και των άλλων.

Μία κλασσική ρομαντική ιστορία εποχής, όπου η μελλοντική ευτυχία και αποκατάσταση των πέντε αδελφών εξαρτάται αποκλειστικά από την επιλογή συζύγων. Πρωταγωνιστούν: Κίρα Νάιτλι, Ταλούλα Ρίλεϊ, Ροζαμάουντ Πάικ, Τζίνα Μαλόουν, Ντόναλντ Σάδερλαντ, Μάθιου Μακ Φάντιεν.

«Λαίδη Σούζαν: Έρωτες & Φιλίες» (Love & Friendship – 2016) του Γουίτ Στίλμαν (Ιρλανδία, Γαλλία, Ολλανδία)

Η όμορφη χήρα Λαίδη Σούζαν Βέρνον (Κέιτ Μπέκινσεϊλ), βρίσκει καταφύγιο σε σπίτι συγγενών της. Με τον τρόπο αυτό, προσπαθεί να αποφύγει φήμες που κυκλοφορούν στην καλή κοινωνία για τη ζωή και τις περιπέτειές της με διάφορους άντρες. Η ιστορία διαδραματίζεται τη δεκαετία του 1790, καθώς η ταινία «Αγάπη και Φιλία» (Love & Friendship) του Γουίτ Στίλμαν, βασίζεται στο διήγημα της Τζέιν Ώστιν, «Lady Susan», το οποίο δημοσιεύθηκε το 1871.

«Η ηρωίδα που υποδύομαι είναι μια ιδιαίτερα γοητευτική γυναίκα. Είναι δυναμική, έχει ξεκάθαρους στόχους και στο τέλος καταφέρνει να πάρει αυτό που θέλει. Όμως δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερα εντυπωσιακό στη Λαίδη Σούζαν. Δέχομαι πως είναι αδίστακτη, όμως στο τέλος της ιστορίας δεν έχει πληγώσει κανέναν. Έχει τη δική της άποψη για τη ζωή, ενώ κάποιες φορές είναι αρκετά αστεία.» – Κέιτ Μπέκινσεϊλ / Λαίδη Σούζαν Βέρνον

Ο σκηνοθέτης Γουίτ Στίλμαν και η πρωταγωνίστρια της ταινίας Κέιτ Μπέκινσεϊλ, είχαν συνεργαστεί και πάλι στο παρελθόν, στην ταινία «Οι Τελευταίες Μέρες της Disco» (The Last Days of Disco) του 1998, μαζί τους ήταν βέβαια και η ηθοποιός Κλοέ Σεβινί, ενώ σε μικρό ρόλο συναντάμε και τον εξαιρετικό Βρετανό ηθοποιό, Στίβεν Φράι. Ενδυματολόγος είναι η Άιμερ Μαολντομνάιχ, που στο παρελθόν έχει συνεργαστεί αρκετές φορές με τον Κεν Λόουτς, στις ταινίες του «Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι» (The Wind That Shakes the Barley – 2006) και «Jimmy’s Hall» (2014).

«Emma» (2020) του Ότομ Ντε Γουάιλντ (Ηνωμένο Βασίλειο)

Γοητευτική, έξυπνη και πλούσια, η Έμμα είναι μια ανήσυχη «βασίλισσα των μελισσών», χωρίς ανταγωνισμό σε μια μικρή, σχεδόν βαρετή πόλη. Σ’ αυτήν την απαστράπτουσα σάτιρα κοινωνικών τάξεων και ενηλικίωσης, η Έμμα πρέπει να περιπλανηθεί, να λάβει μέρος σε «πειραγμένους» αγώνες και να κάνει λάθος βήματα, για να βρει την αγάπη που υπήρχε εκεί από την αρχή.

Το κλασικό έργο της Τζέιν Όστιν παίρνει μια νέα μορφή σε αυτήν την φιλμική προσαρμογή. Ηθοποιοί: Άνια Τέιλορ-Τζόι, Τζόνι Φλιν, Μπιλ Νάι, Μία Γκοθ, Μιράντα Χαρτ, Τζος Ο’ Κόνορ, Κάλουμ Τέρνερ, Ρούπερτ Γκρέιβς, Τζέμα Γουίλαν, Άμπερ Άντερσον, Τάνια Ρέινολντς, Κόνορ Σουίντελς. Πρόκειται για μια τρυφερή, αστεία και όμορφη ιστορία, σκηνοθετημένη από τον Ότομ ΝτεΓουάιλντ, στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο. για πολλές γενιές, διατηρώντας τη δύναμη και την φρεσκάδα τους. Η Τζέιν Όστεν παραμένει μια από τις πιο διαχρονικές φωνές της παγκόσμιας λογοτεχνίας και τα έργα της έχουν τη δύναμη να συγκινούν μέχρι σήμερα. Το βιβλίο «Emma» δημοσιεύτηκε το 1815 και για την ιστορία, ήταν το τέταρτο βιβλίο της Όστεν. Είχαν ήδη κυκλοφορήσει τόσο το «Λογική και Ευαισθησία» (Sense and Sensibility – 1811), όσο και το «Περηφάνια και Προκατάληψη» (Pride and Prejudice – 1813).

Ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει η Τζέιν Όστιν μια ηρωίδα, η οποία μπορεί να έχει καλές προθέσεις, αλλά ταυτόχρονα να είναι τόσο προβληματική στη συμπεριφορά της, να φέρεται αλαζονικά και να μην αντιλαμβάνεται τα ελαττώματά της είναι απερίγραπτος. Ο δρόμος της ηρωίδας προς την ταπεινότητα, την ωρίμανση και την ευτυχία, θα είναι δύσκολος, αστείος και άκρως απολαυστικός. Αυτό ακριβώς αποτυπώνει και αυτή η κινηματογραφική προσαρμογή, ενώ ταυτόχρονα κρατάει τις κοινωνικές παρατηρήσεις, την κριτική στην αστική τάξη, τις λεπτές συμβάσεις των ρομαντικών σχέσεων και τους περιοριστικούς συμβιβασμούς της καλής κοινωνίας. To συγκεκριμένο βιβλίο της Τζέιν Όστεν είχε μεταφερθεί ξανά στον κινηματογράφο το 1996, με πρωταγωνίστρια την Γουίνεθ Πάλτροου, αποσπώντας μία Υποψηφιότητα για Όσκαρ, στην Κατηγορία Καλύτερων Κοστουμιών και κερδίζοντας το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής.