Η Τατιάνα Ζωγράφου διδάσκει, συνθέτει, τραγουδά έχει κάνει σπουδαίες εργασίες και συνεργασίες, ωστόσο ένα μεγάλο μέρος της δημιουργικότητάς της επικεντρώνεται στο τραγούδι για παιδιά. Συγκαταλέγεται στις σοβαρές δυνάμεις του είδους, μιας και στο πρόσφατο παρελθόν θυμόμαστε καλά πως η μουσική βιομηχανία προώθησε ένα σωρό κακόηχα τραγούδια και ποπ διασκευές αντιμετωπίζοντας τους μικρούς ακροατές μάλλον ως μελλοντικούς καταναλωτές μουσικής μαζικής κουλτούρας.

Αφορμή για τη συνέντευξη στάθηκε η αυριανή παρουσίαση του νέου της δίσκου  «Μια νότα μού χτυπά το τζάμι» στον Ιανό.

-Υπάρχει συγκεκριμένο θέμα στον νέο σας δίσκο;

Δεν υπάρχει στον δίσκο αυτό ένα συγκεκριμένο θέμα. Προσπαθώ να μιλήσω μέσα από τα τραγούδια μου για τη χαρά, την αγωνία, τον έρωτα, την αγάπη, το παιχνίδι, τα αστεία, το χουζούρεμα, το όνειρο. H μουσική μου και οι στίχοι που επιλέγω να μελοποιήσω χτίζουν μια ‘παιδική’ ματιά στον κόσμο. Mε αυτήν την έννοια απευθύνονται τόσο στα παιδιά, όσο και στους μεγάλους. Το ότι χτίζουν μια ‘παιδική’ ματιά στον κόσμο δεν σημαίνει ότι είναι ‘παιδικά’. Παιδικά είναι μόνο τα δημιουργήματα των ίδιων των παιδιών. Το ότι σπανίως οι μεγάλοι ασχολούνται σοβαρά με τα δημιουργήματα των παιδιών πέρα από το να τα βλέπουν ως ΄διαγνωστικά’ εργαλεία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα – αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

-Πώς επιλέγετε κάθε φορά τους στίχους;

Ακολουθώ τις εικόνες που μου δίνουν. Μόνο που για μένα αυτές οι εικόνες γίνονται αβίαστα ήχοι, μουσικοί ήχοι, μουσικές σκέψεις. Είναι κάτι που κάνω αυτόματα, γι’αυτό άλλωστε αγαπώ την ποίηση και το να σκαρώνω τραγούδια.

-Τελικά τα παιδιά είναι δύσκολοι ακροατές;

Δεν είναι δύσκολοι ακροατές. Είναι ευάλωτοι. Γι αυτό και πρέπει με σοβαρότητα και ευθύνη να απευθυνόμαστε σε αυτούς. Τα παιδιά είναι καλοπροαίρετα. Δεν είναι καχύποπτα. Με την συστηματική καλλιέργειά τους βέβαια, γίνονται απαιτητικοί και κριτικοί ακροατές. Αυτό άλλωστε είναι το ζητούμενο. Δεν γίνεται όμως από μόνο του. Θέλει δουλειά στο σπίτι και στο σχολείο. Το σχολείο όμως μας κληροδοτεί αξεπέραστα πολλές φορές προβλήματα. Όπως εξηγεί ο Μάκης Κουζέλης σε ένα βιβλίο που πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου (‘Φασισμός και Δημοκρατία’ είναι το τίτλος του), η επίπλαστη αντιαυταρχικότητα του σχολείου σε συνδυασμό με την εμμονή στην καταπολέμηση της κριτικής διάθεσης (την οποία επιτυγχάνει μέσα από την παπαγαλία), οδηγεί σε έναν γνωστικό αυταρχισμό που καταλήγει στη ‘μπαναλοποίηση’ του περιεχομένου της γνώσης. Και αυτό λειτουργεί ενάντια στη διαμόρφωση απαιτητικών και κριτικών ακροατών.

-Καταπιάνεστε συχνά με κοινωνικά θέματα όπως αυτό του ρατσισμού που είχατε θίξει. Είναι πιο εύκολο μέσω της τέχνης να αντιληφθούν τα παιδιά τα ζητήματα αυτά;

Τα παιδιά δεν ζουν σε γυάλα. Βιώνουν και προσπαθούν να καταλάβουν τί συμβαίνει σήμερα: την αγωνία των γύρω τους για την κρίση, την τραγικότητα του δράματος των προσφύγων. Προφανώς η τέχνη έχει έναν ρόλο να παίξει στην κατανόηση του κόσμου. Γι’ αυτό έκανα και μουσική στον Κόκκινο Γάτο του Κώστα Μάγου και της Γεωργίας Γκανάτσιου, ένα παραμύθι που θέτει το πρόβλημα του ρατσισμού. Η μουσική στο παραμύθι αυτό προσπάθησα να το κάνει πιο εύληπτο αλλά όχι αστείο ή εύκολο. Στα παιδιά πρέπει να μιλάμε με αληθινούς όρους. Έτσι τους δίνουμε την ευκαιρία να προβληματιστούν αλλά και να συζητήσουν για τέτοια θέματα. Θα ήμουν πιο προσεκτική ωστόσο στο κομμάτι εικόνα. Τα παιδιά πληγώνονται όταν συνειδητοποιούν την αδικία και την βία που υπάρχει στον κόσμο με τα μάτια τους. Στις μικρές ηλικίες δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε τέτοιες διαδικασίες. Το πιο σημαντικό είναι η καλλιέργεια της σκέψης τους. Φέτος για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια στην εκπαίδευση και 8 χρόνια ακρόασης του Γάτου με τους μικρούς μαθητές μου στο Αρσάκειο, στην ερωτησή μου για το τι μας λέει το παραμύθι που ακούσαμε, ένα κορίτσι είπε δίχως περιστροφές: «για τον ρατσισμό». Η λέξη στα περισσότερα νήπια ήταν άγνωστη. Ενθουσιάστηκα. Πρέπει να χρησιμοποιούμε με ακρίβεια τις λέξεις. Μόνον έτσι λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.

-Τί είναι αυτό που σας κάνει να σκύβετε με τόση αγάπη στο τραγούδι για τα παιδιά κάθε φορά εμπλουτίζοντάς το με νέες ιδέες και μουσικές;

Η αγάπη μου γι αυτά, η καθημερινή επαφή μου μαζί τους ως δασκάλα μουσικής τους αλλά και ως μητέρα αλλά πάνω από όλα η αφοσίωσή μου στην τέχνη του τραγουδιού. Όπως είπα και πριν τα τραγούδια μου προτείνουν μια προσωπική αντίληψη για την παιδική ματια στον κόσμο και άρα δεν έχουν συγκεκριμένο ‘target group’. Τώρα, οι νέες ιδέες και σας ευχαριστώ γι’αυτήν σας τη διαπίστωση, έρχονται όταν κανείς δουλεύει  συστηματικά πάνω σε κάτι. Φτιάχνοντας συνεχώς τραγούδια προσπαθώ να εξελίσσω την τέχνη μου και να πειραματίζομαι με περισσότερα πράγματα. Βέβαια συνοδοιπόροι μου σε αυτό είναι οι αφοσιωμένοι τόσα χρόνια συνεργάτες μου οι «Κόκκινοι γάτοι». Τους χρωστάω πάρα πολλά και ιδιάιτερα στον πιανίστα, μαέστρο και ενορχηστρωτή αυτού του δίσκου, τον Δημήτρη Μπουζάνη. Είναι μια συλλογική δουλειά με πολλούς μουσικούς, εξαίρετους ερμηνευτές αλλά και υπέροχους στίχους σημαντικών στιχουργών μας.

INFO
Η Τατιάνα Ζωγράφου παρουσιάζει τη νέα της δισκογραφική δουλειά «Μια νότα μού χτυπά το τζάμι». Σε στίχους των: Μαριάννας Αβούρη, Φίλιας Δενδρινού, Ιουλίτας Ηλιοπούλου Βεατρίκης Κάντζολα-Σαμπατάκου, Στέλλας Μιχαηλίδου, Παυλίνας Παμπούδη, Στέλλας Τζίβα, Ελισάβετ Τάρη και Μάκη Τσίτα. 

16 τραγούδια να τα τραγουδάνε οι μικροί και να τα χαίρονται οι μεγάλοι
Το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου στις 12.00 στον Ιανό

Τραγούδια από τον δίσκο, θα ερμηνεύσουν ζωντανά ο Βασίλης Καζούλης,  η Δάφνη Πανουργιά, η  Σοφία Παπάζογλου και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.