Ο «πατέρας» της Ethio jazz, Mulatu Astatke, «πάντρευε» τη δυτική τζαζ με την αιθιοπική παραδοσιακή μουσική και τη λάτιν 40 χρόνια νωρίτερα από την αποθέωσή του, μέσα από το soundtrack της ταινίας «Broken Flowers» του Τζιμ Τζάρμους και τη συλλογή Ethiopiques. Συνεργάστηκε στην πορεία του με τον Duke Ellington, υπήρξε ο πρώτος έγχρωμος Αφρικανός φοιτητής, στα μέσα του ’60, στο Berklee College στη Βοστόνη και «έχτισε» το πρώτο τζαζ μουσικό σχολείο της Αιθιοπίας. Σήμερα συνεχίζει να διαδίδει την αφρικανική μουσική σε όλο τον κόσμο και να ερευνά τον εκμοντερνισμό παραδοσιακών Αιθιοπικών οργάνων στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Ο κορυφαίος Αφρικανός μουσικός μιλάει στο tvxs, πριν τις συναυλίες του σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, στις 15 και 16 Απριλίου, για την παρουσίαση του τελευταίου του δίσκου «Mulatu Steps ahead».

Ads

Συνέντευξη στην Τζένη Τσιροπούλου

Πώς κύλησαν τα παιδικά σας χρόνια στην Αντίς Αμπέμπα και ποιες ήταν οι πρώτες μουσικές επιρροές σας;

Οι γονείς μου ήταν ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί και έτσι μεγάλωσα με αυτήν την κουλτούρα, χωρίς να είμαι «εκτεθειμένος» σε άλλα ερεθίσματα ως παιδί, πέραν της εκκλησίας. Μεγαλώνοντας, δε σκεφτόμουνα να ασχοληθώ με τη μουσική, αλλά η αιθιοπική μουσική κουλτούρα, φαίνεται ότι, υπήρχε πάντα μέσα μου. Δεν το είχα πάρει, όμως, πολύ στα σοβαρά, μέχρι που ξεκίνησα να σπουδάζω μουσική στο πανεπιστήμιο Wales, αντί για μηχανολογία που ήθελαν οι γονείς μου.

Πώς φτάσατε να δημιουργήσετε την Ethio Jazz;

Άρχισα να πειραματίζομαι με την Ethio jazz κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Λονδίνο. Είχε δημιουργηθεί ένας τζαζ περίγυρος από μεγάλους μουσικούς, όπως ο Tubby Hayes και ο Edmundo Ros, με τους οποίους παίζαμε και «γεννιόταν», τότε, ένα «πάντρεμα» αφρικανικής, λάτιν και τζαζ μουσικής. Ξεκίνησα να δοκιμάζω διάφορες ιδέες, χρησιμοποιώντας τις παραδοσιακές αιθιοπικές κλίμακες, αλλά χρειάστηκε αρκετός καιρός για να βρω μια ισορροπία. Τα δυτικά τζαζ στοιχεία κυριαρχούσαν, φυσικά, της αιθιοπικής μουσικής, και ήταν στα μέσα του ’60, όταν, τελικά, κατάφερα να δημιουργήσω ένα fusion που επέτρεπε στις αιθιοπικές αποχρώσεις να αναπνέουν αληθινά.

Ποιες μουσικές καινοτομίες φέρνει το τελευταίο σας άλμπουμ «Mulatu Steps ahead»;

Ήθελα το άλμπουμ να είναι μια πρόοδος για την Ethio jazz. Πειραματίστηκα με ενδιαφέρουσες ιδέες, όπως το να συνεργαστώ με ένα ντράμερ από τη δυτική Αφρική και ένα μουσικό που παίζει kora στο «Mulatu’s Mood», μια παλιότερη σύνθεση, ώστε να δώσουν στο κομμάτι μια νέα, πιο afrobeat αίσθηση. Για αυτό το άλμπουμ, έφερα στο στούντιο ηχογραφήσεις από αιθιοπικά παραδοσιακά όργανα και τα πρόσθεσα σε κάποια κομμάτια, όπως για παράδειγμα το masenqo στην αρχή του «Radcliffe».

Η συνεργασία με τον Jim Jarmusch το 2005 για το soundtrack τής ταινίας του «Broken Flowers», σας έκανε ευρύτερα γνωστό στο δυτικό κόσμο. Πιστεύετε ότι η Δύση άργησε να σας αναγνωρίσει, δεδομένης της μεγάλης μουσικής πορείας σας μέχρι τότε;

Πιστεύω ότι είναι ένα μάθημα για κάθε μουσικό το ότι, αν πιστεύεις στη μουσική σου αρκετά, δεν τα παρατάς ποτέ. Πράγματι, χρειάστηκε να περάσουν 40 χρόνια για να αναγνωριστεί η Ethio jazz, αλλά απολαμβάνω το ότι υπάρχουν πλέον πολλές ευκαιρίες για τη μουσική μου και είμαι ευγνώμων για αυτό. Θα είμαι, επίσης, πάντα ευγνώμων στον Jim Jarmusch, που επέλεξε τη μουσική μου για την ταινία του.

Είναι σημαντικό για εσάς να ταξιδεύετε σε όλο τον κόσμο; Πώς επιδρά αυτό στις μουσικές σας συνθέσεις και στις συνεργασίες σας;

Είναι πραγματικά σημαντικό. Το να ταξιδεύεις διευρύνει τους πνευματικούς σου ορίζοντες. Δίνοντας συναυλίες παντού, όλο και περισσότερες ευκαιρίες παρουσιάζονται. Πρόσφατα παίξαμε με την μπάντα μου στη Βραζιλία, και νέες προοπτικές μάς ανοίγονται και στην Άπω Ανατολή. Με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι σε πολλές χώρες της Άπω Ανατολής, χρησιμοποιούνται οι ίδιες κλίμακες στην παραδοσιακή μουσική με αυτές τις Αιθιοπίας. Έτσι, θα ήθελα να συνεργαστώ, για παράδειγμα, με Ιάπωνες μουσικούς και ελπίζω ότι θα «δεθούν» πραγματικά με τη μουσική μου. Στο μέλλον, είμαι σίγουρος ότι θα συνεργαστώ με πολλούς μουσικούς με διαφορετική κουλτούρα. Υπάρχουν πολλές διαδρομές που θα ήθελα να διανύσει ακόμα η Ethio jazz. Θα μου άρεσε να ηχογραφήσω και ένα ακουστικό άλμπουμ με μουσικούς από το Μάλι, γιατί αγαπώ ιδιαίτερα τη μουσική τους.

Υπάρχει δηλαδή πάντα η δυνατότητα για τη μουσική σας να εξελίσσεται;

Οι δυνατότητες της μουσικής είναι ανεξάντλητες. Πάντα μπορεί να εξελίσσεται. Νιώθω ότι θα δουλεύω πάνω στη μουσική μου για όλη την υπόλοιπη ζωή μου και πάλι θα έχω κατορθώσει να αγγίξω μονάχα την επιφάνεια των δυνατοτήτων της.

Θα θέλατε να μου πείτε λίγα λόγια για το African Jazz Village, το μουσικό σχολείο που φτιάξατε στην Αιθιοπία;

Ευχαρίστως! Έχουμε ένα υπέροχο κέντρο εκμάθησης στην Αντίς Αμπέμπα, ένα τζαζ μουσικό σχολείο για νέα παιδιά και διδάσκουμε όλα τα επίπεδα, από αρχάριους μέχρι προχωρημένους. Έχουμε αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσα για παραστάσεις και ένα μεγάλο αμφιθέατρο για συναυλίες. Το υποστηρίζω με όλες μου τις δυνάμεις γιατί είναι το μοναδικό σχολείο τέτοιου είδους στη χώρα και είναι σημαντικό να γαλουχήσουμε τη νέα γενιά με μουσική παιδεία.

Υπάρχει ενδιαφέρον από τα νέα παιδιά για τη μουσική και τα παραδοσιακά όργανα; Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η σχέση μας με την παράδοση;

Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε τις παραδόσεις ζωντανές από γενιά σε γενιά. Στην Αιθιοπία έχουμε μια εξαιρετικά πλούσια μουσική κουλτούρα. Υπάρχουν εκατοντάδες τοπικές φυλές, καθεμία με τη δική της μουσική παράδοση και το προσωπικό της ύφος. Η εκκλησιαστική μας μουσική επιβιώνει εδώ και αιώνες και τα παραδοσιακά μας όργανα είναι μοναδικά. Μέσα από τις συνθέσεις μου προσπαθώ να προβάλω κάποια από αυτά τα στοιχεία, άλλωστε η αιθιοπική παράδοση αποτελεί σημαντική πτυχή της μουσικής μου.

Δεδομένου ότι η Αφρική έπαιζε πάντα ενεργό ρόλο στην παγκόσμια εξέλιξη της μουσικής, θα λέγατε ότι παραμένει υποτιμημένη από ένα μέρος του δυτικού κόσμου;

Νομίζω ότι αυτό αλλάζει. Δε θα έλεγα ότι είναι υποτιμημένη, αλλά περισσότερο ότι υπάρχει μια έλλειψη γνώσης γύρω από το βάθος και το εύρος της αφρικανικής μουσικής. Οι μουσικοί μας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, συνεχίζοντας τη διάδοση της. Όταν κάνω περιοδείες, νιώθω τη θερμή υποδοχή της μουσικής μας, με τον κόσμο να ενθουσιάζεται ακούγοντας αφρικάνικη μουσική. Είναι υπέροχο να βλέπεις το νεανικό κοινό να είναι τόσο ανοιχτόμυαλο και καταρτισμένο μουσικά.

Mulatu Astatke live:

Παρασκευή 15 Απριλίου στο Principal Club Theater στη Θεσσαλονίκη
Τιμή εισιτηρίου: 25e
Προπώληση Εισιτηρίων: Metropolis, TicketHouse

Σάββατο 16 Απριλίου στο Fuzz club στην Αθήνα
Opening Act: Jan De Van Engel
Τιμή εισιτηρίου: 30e
Προπώληση Εισιτηρίων: Θρι Σιξτι , Floral, Public, TicketHouse
Online Sales: www.ticketpro.gr

Με την Υποστήριξη του Συλλόγου των παιδιών της Αιθιοπίας
www.scea.gr