Είμαι πραγματικά ευτυχισμένος που επιστρέφω στην Αθήνα. Είναι μια πόλη που έχει συνδεθεί με ένα κομβικό σημείο στη ζωή μου. Εκεί το 1990, ο Ντίζι Γκιλέσπι με πήγε, ύστερα από μια συναυλία, στην αμερικανική πρεσβεία, όπου τους πίεσε να μου παραχωρήσουν πολιτικό άσυλο», λέει ο Κουβανός Αρτούρο Σαντοβάλ μιλώντας στο «7».

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου από το «7» της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, 11/04/2010.

Τώρα ο Αρτούρο Σαντοβάλ, ένας από τους κορυφαίους τρομπετίστες, επιστρέφει στην Αθήνα, και μάλιστα στην ίδια γειτονιά: το Σάββατο στο Μέγαρο Μουσικής θα συμμετάσχει σε ένα μεγάλο αφιέρωμα στη μουσική σκηνή της Κούβας. Ο Σαντοβάλ θα παίξει μαζί με τον Τσίκο Φρίμαν και το συγκρότημα Guataka (αίθουσα Banquet -11.30 μ.μ.- εισιτήρια 20 και 40 ευρώ). Ενώ πριν, δύο θρυλικοί πιανίστες, ο Τσούτσο Βαλντές και ο Γκονσάλο Ρουμπαλκάμπα, θα παίξουν μαζί πρώτη φορά στην Ελλάδα (Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, 9.30 μ.μ., εισιτήρια από 11 έως 40 ευρώ).

Παράλληλα, ο δικός μας πιανίστας Δημήτρης Σεβδαλής με το κουαρτέτο του και την κουβανή τραγουδίστρια Μίλντρεϊς Ντουκουέσνε θα παίξουν μπολερό (Νέος Εκθεσιακός Χώρος,11.00 μ.μ., είσοδος ελεύθερη). Το αφιέρωμα θα ξεκινήσει με προβολή ντοκιμαντέρ για τη μουσική της Κούβας από τις 6 μ.μ. στην αίθουσα MC2 και τον Δημήτρη Καλατζή με το συγκρότημά του σε συνεργασία με την Καμεράτα, Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής σε διεύθυνση Μίλτου Λογιάδη να εξιστορούν το ταξίδι της λάτιν μουσικής (αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας, 8.00 μ.μ., εισιτήρια 16 και 25 ευρώ.) Ενώ θα τελειώσει με χορό στην αίθουσα Banquet από τις 1.30 μ.μ. με τους Latin All Stars Meeting Band και ελεύθερη είσοδο.

«Εμαθα τρομπέτα στο χωριό μου την Αρτεμίσα, ανατολικά της Αβάνας», διηγείται ο εξηντάχρονος τώρα Σαντοβάλ. «Ημουν δέκα χρόνων και, όπως όλα τα παιδιά του χωριού, θέλαμε να παίξουμε στη δημοτική ορχήστρα. Εκεί επέλεξα την τρομπέτα και ήμουν τόσο καλός που πήγα να σπουδάσω κλασική μουσική στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αβάνας».

Εκεί γνώρισε την τζαζ χάρη σ’ έναν δημοσιογράφο που του έβαλε να ακούσει ένα παλιό δίσκο του Ντίζι Γκιλέσπι. «Αυτή η μουσική μου άλλαξε τη ζωή, μου άνοιξε τα φτερά σε ένα νέο κόσμο ήχων» συνεχίζει. «Ο Ντίζι Γκιλέσπι στάθηκε η μεγαλύτερή μου επιρροή. Με μια ορχήστρα αρχίσαμε να παίζουμε τζαζ, αλλά επειδή η τζαζ ήταν “μουσική των ιμπεριαλιστών” για τον Κάστρο, λέγαμε ότι παίζαμε νέα κουβανέζικη μουσική. Ουσιαστικά ήταν η λάτιν τζαζ. Αλλά δεν είμαι εγώ που την επινόησα. Αυτός ο ήχος υπήρχε πολύ πριν βγω εγώ στην σκηνή. Μουσικοί σαν τον Μάριο Μπάουζα και τον Τσάνο Πόσο έπαιζαν αφροκουβανέζικη τζαζ πολύ πριν ακουστεί αυτός ο όρος».

«Χρειάζεται σκληρή δουλειά»

Εκείνη την εποχή, στη δεκαετία του ’70, φτιάχτηκαν και οι Irakere, ένα από τα πιο επιδραστικά συγκροτήματα της λάτιν τζαζ, όπου, εκτός από τον Σαντοβάλ, συμμετείχαν ονόματα όπως ο Τσούτσο Βαλντές και ο Πακίτο Ντε Ριβέρα. «Καταφέραμε να αποκτήσουμε φήμη με την ανάμειξη των ρυθμών αφρικανικών και κουβανέζικων και την δεξιοτεχνία όλων των μουσικών» λέει ο Σαντοβάλ. «Αλλά πάνω από όλα γιατί ήμαστε αφοσιωμένοι μόνο στη μουσική. Σε αυτή τη σκηνή ακόμα και ο Θεός έπρεπε να κάνει πρόβες. Είσαι καλός μόνο όσο δουλεύεις σκληρά».

Ο Σαντοβάλ έφυγε νωρίς από τους Irakere, έφτιαξε δικό του συγκρότημα, έπαιξε από λάτιν τζαζ και ροκ μέχρι κλασική μουσική και βραβεύτηκε με πέντε Γκράμι και ένα ΕΜΜΥ για το σάουντρακ της ταινίας «For Love or Country», που αφηγείται τη δική του ζωή. «Η τζαζ είναι ελευθερία και η ελευθερία είναι το παν» σημειώνει. «Αν δεν έχεις ελευθερία δεν είσαι μουσικός».

Τώρα μένει στο Μαϊάμι, έχει το δικό του τζαζ κλαμπ και θα ‘θελε να ξαναδεί κάποτε την Κούβα. Δεν συμφωνεί όμως με τους εξόριστους Κουβανούς στις ΗΠΑ: «Ολοι αυτοί θέλουν να γυρίσουν πίσω όταν πέσει ο Κάστρο και να πάρουν από τους άλλους Κουβανούς τις περιουσίες που είχαν κάποτε. Ομως αν γίνει αυτό, οι εξόριστοι θα έρθουν σε αντιπαράθεση με τους κατοίκους του νησιού. Μόνο ο θεός ξέρει τι μπορεί να συμβεί σε μια τόσο περίπλοκη κατάσταση».