Δεν τσιγκουνεύεται ούτε στην τέχνη του, ούτε στις συνεργασίες του, ούτε στην σκληρότητα όσο έχει απέναντι του «άνιωθα κτήνη που τη βγάζουν λάδι» όπως λέει στο tvxs o Φοίβος Δεληβοριάς.

Είναι ένας φάρος μέσα στη σύγχρονη τραγουδοποιία, που κρατά το νήμα μιας άξιας κληρονομιάς του ελληνικού τραγουδιού και τη μεταλαμπαδεύει στη νέα γενιά. Κάπως έτσι μαθαίνουν τα νέα παιδιά τι σημαίνει «βαριετέ» και πώς έρχεται να συναντήσει την stand up comedy της εποχής τους, στην Ταράτσα.

Ταυτόχρονα, όχι απλά δεν χάνει τη δημιουργική του εγρήγορση αλλά το τραγούδι του γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρον. Λίγο πριν ανέβει στην Ταράτσα του στο Άλσος την Τετάρτη 4/9 με τους Τάνια Τσανακλίδου, Μαρία Παπαγεωργίου και Αριστοτέλη Ρήγα, αλλά και την Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, με όλα τα τραγούδια του, μιλάει στο tvxs για τη σύγχρονη δυστοπία στην Ελλάδα και φυσικά το τραγούδι.

Τα τελευταία χρόνια έχεις μια ορμή έφηβου στο καλλιτεχνικό πεδίο. Δοκιμάζεις νέα πράγματα νέους τρόπους στην τέχνη και την επαφή με τον κόσμο με το ενήλικο βέβαια βλέμμα σου. Τι συνέβη κι έγινες ακόμα πιο αεικίνητος; Εϊναι ο χρόνος που περνά; Η καλλιτεχνική ανάγκη; Ή κάτι άλλο;

Μέσα στην κρίση μου ήρθε αυτό. Δεν περίμενα τίποτα πια, ούτε η δουλειά μας είχε καμιά σταθερά, ούτε εγώ μπορούσα να επαναπαυθώ σε τίποτα δάφνες. Βλέποντας, λοιπόν, την κόρη μου μωρό, να ξυπνάει ενθουσιώδης και να κάνει μια μπουκιά την κάθε μέρα, άρχισα να γράφω. Για μένα, για το θέατρο, για άλλους. Επίσης έπαιζα παντού, όπου μου το ζητούσαν συλλογικότητες -ήθελα να αντιμετωπίσω με την κιθάρα στον ώμο όλη αυτή τη ναυτία, αυτό το αίσθημα ελεύθερης πτώσης της εποχής των μνημονίων. Κάποια στιγμή ήρθε απ’ όλ’ αυτά η «Καλλιθέα», μετά η «Ταράτσα», τα παιδικά τραγούδια μου, τα τραγούδια της Ρένας, ο δίσκος της Νεφέλης, η παράσταση με τον Καραντζά, το ΑΝΙΜΕ, τα «Νούμερα». Παρέες, ξενύχτια, επισκέψεις στον κόσμο των συναδέλφων, καφρίλες και στιγμές υπέροχης διαύγειας. Πήγα λίγο ανάποδα- μεγαλώνοντας δεν αποσύρθηκα: βρήκα το κέφι μου, αγάπησα και δέχτηκα τον εαυτό μου και τους άλλους. Αντι-στάθηκα.

Τι είναι αυτό που κάνει την Ταράτσα να συνεχίζει;

Είναι από ωραία κόκκαλα βγαλμένη- τα κόκκαλα των παλιών, άκλαυτων καλλιτεχνών του βαριετέ.  Και τους χωράει πραγματικά όλους, από έναν ποιητή και μουσικό με ενόραση, όπως τον Παυλίδη, μέχρι ένα νέο παιδί που συναντήθηκε απότομα με την επιτυχία. Πέρασε όλη σχεδόν η σκηνή της stand up κωμωδίας, πέρασαν σπουδαίοι άνθρωποι του θεάτρου. Αλλά το μυστικό είναι στην παρέα. Όταν ξαναβρισκόμαστε με τον Αλευρά, τον Βύρωνα Θεοδωρόπουλο,  τον Άγγελο Τριανταφύλλου και τον Δημήτρη Μακρή, θέλουμε να τα πούμε και να τα κάνουμε όλα. Να μην αφήσουμε πτυχή της ζωής που να μην καθαρίσει από την παρωδία της, από την τραγουδιστική ανθολογία της. Πέσαμε και σε μια εποχή που η σάτιρα διώκεται και παρακολουθείται, οπότε υπάρχει δίψα για το είδος- και το αισθανθήκαμε αμέσως. Φέτος δεν βγάλαμε καν αφίσα. Μόνο τα ποστ μας ο καθένας. Και ο κόσμος γεμίζει ασφυκτικά το ΆΛΣΟΣ κάθε βδομάδα.

Πόσο εύκολο είναι να γράψεις τραγούδια στην εξωστρεφή σου περίοδο;

Θυμάμαι το στίχο των Χειμερινών «Να σ’αγαπώ μέσα στους άλλους». Έτσι αισθάνομαι. Υπέροχα μόνος μέσα στους πολλούς. Ποτέ δεν έχω πρόβλημα να ξαναβρώ τον πιο βαθύ εαυτό μου. Ο μόνος που με εμποδίζει να γράψω είναι… αυτός! Φοβάται, βαριέται, θέλει τσίγκλισμα. Οι άλλοι, το «έξω» δεν είναι ποτέ πρόβλημα. Είναι αγγελιαφόροι, κήρυκες, πρέπει να τους προσέχεις και να τους ακούς.

Τι σε κινητοποιεί δημιουργικά σήμερα; Γράφεις τώρα και τι;

Γράφω σιγά-σιγά τα καινούργια μου. Με κινητοποιεί πάντα η αόρατη πλευρά της μέρας. Ξυπνάω, ο καιρός που κάνει έξω είναι πάντα σαν πρώτος στίχος. Τα άρθρα, τα ποστάκια των φίλων, οι εφημερίδες, τα τραγούδια που πέφτω πάνω τους τυχαία, οι συναισθηματικές μου εκκρεμότητες είναι κουπλέ. Και ρεφραίν, γέφυρα είναι πάντα η αινιγματική νύχτα, οι πόθοι που πρέπει να βρω το όνομά τους για να γίνουν επικίνδυνοι. Κάθε μέρα κρύβει ένα άλλο τραγούδι. Ψάχνω να το βρω πίσω απ’ τα σημάδια.

Τι έχει αλλάξει στη γραφή σου από τους πρώτους σου δίσκους έως σήμερα;

Δεν ξέρω. Και τώρα και τότε δεν ψάχνω απλά ένα τραγούδι, αλλά κάτι που να σπρώχνει την ψυχή προς τα μπρος. Γι’ αυτό επηρεάζομαι πολύ από τις ταινίες, από τις κινούμενες εικόνες. Μ’ αρέσει συνέχεια να εφευρίσκω τεχνικές, στιχουργικά μέτρα που να απελευθερώνουν τα μοτίβα, να μην τα πνίγουν σε είδη. Θέλω να ψάχνει το ΑΙ και να μη με βρίσκει με τίποτα.

Γίνεται συχνά λόγος για τη σύγχρονη δυστοπία που μας κάνει να απελπιζόμαστε και τους νέους ιδιαίτερα να μη βλέπουν ορίζοντα ανοιχτό. Η κλιματική κρίση, η οικονομία, οι πόλεμοι, η ακρίβεια…. Πως νιώθεις εσύ ως πολίτης, ως καλλιτέχνης;

Πιστεύω εδώ και αρκετό καιρό πως ο νεοφιλελευθερισμός κρατιέται με νύχια και με δόντια στο αφήγημά του- που όμως δε βγάζει πια κανένα νόημα. Γίνεται όλο και πιο meta, σαν τις ταινίες της Marvel. Είναι η πρώτη φορά που δεν μπορεί καν να ισχυριστεί ότι κάτι καλύτερο θα έρθει, ότι έχεις κάποιο λόγο να πληρώσεις το εισιτήριο για να δεις τη συνέχεια. Σου λέει εκ των προτέρων πως δεν θα εμποδίσει τις τιμές, τα ενοίκια να φτάσουν στο Θεό. Και πως δεν πρόκειται να σου παρέχει αντίστοιχα έσοδα για να βγεις. Εκείνοι στο ζενίθ, εσύ στο ναδίρ.

Κατάμουτρα, επίσης, σου λέει πως δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές. Σε συμβουλεύει απλώς να φεύγεις και να είσαι ψυχολογικά έτοιμος. Πόσο θα κρατήσει αυτό το σαθρό πράγμα;  Ένα έτσι να του κάνεις, θα πέσει- και το ξέρει. Ε, θα αρχίσει να ασκεί όλο και περισσότερη βία πάνω μας, μέχρι να μην μπορούμε πια να αντέξουμε.  Αυτά που θα μας παρουσιάζει ως χειρότερα, θα πάψουν να είναι χειρότερα απ’ αυτό που θα ζούμε. Η ηλικία μου μου δίνει τη δυνατότητα και το κύρος να περιφρονώ τους εκάστοτε κυβερνώντες και να τους μιλάω σκληρά. Δεν θα τσιγκουνευτώ αυτή τη σκληρότητα, όσο βλέπω άνιωθα κτήνη σαν αυτά που τους έχει κάτσει στη φάση αυτή η μπίλια. Είναι ανίκανοι, αυταρχικοί, και έχουν κάνει το κράτος δικαίου κουρελόχαρτο για να τη βγάζουν λάδι και να πλουτίζουν παρανόμως χωρίς συνέπειες. Και η Ελλάδα που θα αφήσουν, θα είναι μια φρίκη, ανάσα δεν θα παίρνεις. Ο κόσμος το ξέρει και θα τους τιμωρήσει πολύ σκληρά. Περιμένει, όμως,  κάτι σοβαρό κι ανυποχώρητο, με σχέδιο και τρόπο.  Χωρίς δημαγωγίες. Δεν αρκεί να αντιγράφει κάποιος τη δική μας οργή.

Η Ελλάδα είναι σήμερα ένας ευχάριστος τόπος να ζει κανείς; Συζητώντας προχθές με φίλους που περιέγραφαν το χάλι του ΕΣΥ, τη στεγαστική κρίση, την ακρίβεια και μια Δικαιοσύνη που συχνά ευθυγραμμίζεται με τις κυβερνητικές προσταγές πολλοί συζητούσαν σοβαρά τη μετανάστευση. Τι θα τους έλεγες; Θα έφευγες εσύ  ή αλλιώς γιατί να μείνει ένας νέος εδώ;

Νομίζω το μόνο  «112» που λείπει, είναι αυτό που κάθε πρωί θα λέει στους νέους να φύγουν από δω. Αν μείνουν, ούτε να πεθάνουν αξιοπρεπώς δεν θα μπορούν. Εγώ δεν μπορώ να φύγω, η μοίρα κι η δουλειά μου με κράτησαν εδώ. Και όσα με κρατάν στην Ελλάδα και τα λατρεύω, τα έκαναν και τα υπερασπίστηκαν άνθρωποι που η εξουσία τους έκανε τον βίο αβίωτο. Μου αρέσει να τα κρατάω αναμμένα για την κόρη μου, γιατί πράγματι αυτή η συγκεκριμένη Ελλάδα είναι γεμάτη νόημα. Αλλά, τα βασικά δεν λειτουργούν. Η εικόνα του ΕΣΥ, όπως το κατάντησαν, είναι η Ελλάδα σήμερα . Και η εικόνα με τα νεκρά ψάρια στο Βόλο, η φωτογραφία της.

Πώς βλέπεις την πολιτική σκηνή της χώρας; Κυβέρνηση και αντιπολίτευση;

Καλά, για την κυβέρνηση τά ‘παμε. Βρήκα πολύ ειρωνικό εκ μέρους της τον εορτασμό των 50 χρόνων από την Μεταπολίτευση. Γιατί κατάργησε όλα της τα κατεκτημένα. Με συνένοχο –φοβάμαι- την αδιαφορία μας. Παραδώσαμε τη σάτιρα, την ερευνητική δημοσιογραφία, την απεργία, την ειρηνική διαδήλωση, το ωράριο, το ενοίκιο, την τιμή του προϊόντος, σα να μην παλέψαμε γι’ αυτά αιώνες. Κι εκεί έρχεται κι η μεγάλη οργή μου για την αντιπολίτευση. Κάθε μέρα κι ένας ανεβαίνει σε ένα βάθρο και το παίζει ηγέτης, ερήμην των υπολοίπων. Αν δεν διδάξουν αυτοί συλλογικότητα, πώς την περιμένουν από τους ψηφοφόρους;  Θα τιμωρηθούν σκληρότερα κι απ’ τους άλλους, θα τους φάει η άβυσσος. Δεν παύω να ελπίζω, πάντως,  ότι μια λύση θα βρεθεί -γιατί το χειρότερο κυβερνά αυτή τη στιγμή. Να φύγει αυτό πριν τα διαλύσει όλα- και τον επόμενο θα τον έχουμε από την αρχή στη μπούκα.

Η γενιά μας πρόλαβε μεγάλες διαδηλώσεις, αντιπολεμικές  και άλλες. Πιστεύεις ότι η ορμή των κινημάτων ανήκει στο παρελθόν ή περιμένουν μια αφορμή να ξαναζεσταθούν; Και ποια μπορεί να είναι αυτή η αφορμή αν εν μέσω φρικτού πολέμου στην Παλαιστίνη, ακρίβειας και της γενικότερης δυστοπίας δεν ξεσηκώνεται ένας λαός; Τι κάνει τη βαρύτητα του καναπέ μεγαλύτερη σήμερα;

Ξέρει ο κόσμος πότε θα σηκωθεί και πότε θα αλλάξει. Έμεινε τόσο κυνικά ανεκμετάλλευτη η ορμή του την προηγούμενη δεκαετία, που απογοητεύτηκε κι έπεσε λίγο να κοιμηθεί. Βέβαια, όσο κοιμάται, του τα κλέβουν όλα. Αλλά, θα σηκωθεί, αν δει κάτι σοβαρό. Όταν είδαμε την Μαρία Καρυστιανού,  ξυπνήσαμε όλοι. Μένει αυτό το επίπεδο, αυτή η προσήλωση στους θεσμούς, αυτό το πείσμα, να εμπνεύσει σοβαρή πολιτική. Και τότε θα ξαναεμφανιστούν κινήματα. Πάντως, πλειοψηφικά, ο κόσμος, πάντα εντάξει είναι στα μεγάλα ζητήματα. Και για τους πολέμους, σωστά σκέφτεται, δεν ακούει ό,τι του λένε τα διάφορα συμφέροντα, το δίκαιο στηρίζει, την ειρήνη και την ανεξαρτησία των λαών. Τα χοντρά παιχνίδια τα κάνουν άλλοι.

Θα μας χαρίσεις έναν αδημοσίευτο στίχο;

Όχι ακόμα. Μην πάρουν φως και μου καούν. Μην τους χωρίσω κι απ’τις μελωδίες τους.  Πάμε να κάνουμε ένα πάρτι στην Τεχνόπολη, στις 10 του Σεπτέμβρη, να ανακεφαλαιώσουμε. Να δώσουμε και σήμα!

Στην Ταράτσα θα ακολουθήσουν οι : ΕΛΛΗ ΠΑΣΠΑΛΑ – ΜΑΡΘΑ ΦΡΙΝΤΖΗΛΑ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΦΙΣΦΗΣ (11/9), ΜΙΛΤΟΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ – ΗΡΩ ΣΑΪΑ – ΘΩΜΑΣ ΖΑΜΠΡΑΣ (18/9), ΙΟΥΛΙΑ ΚΑΡΑΠΑΤΑΚΗ – ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ(23/9)