Πέντε νέα ναυάγια των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων εντοπίστηκαν και τεκμηριώθηκαν στο αρχιπέλαγος των Φούρνων κατά το 2018 και αν προστεθούν σε αυτά, τα αρχαία ναυάγια που καταγράφηκαν από το 2015 έως το 2017, ο συνολικός αριθμός τους φτάνει τα 58.

Όπως ενημερώνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, από τις 7 έως τις 29 Σεπτεμβρίου ολοκληρώθηκε η τέταρτη περίοδος της ενάλιας αρχαιολογικής έρευνας της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στο αρχιπέλαγος των Φούρνων, η οποία διενεργείται με την σύμπραξη του ιδρύματος R.P.M. Nautical Foundation. Η έρευνα αυτή έχει σκοπό τον εντοπισμό, καταγραφή, τεκμηρίωση και μελέτη αρχαίων, μεσαιωνικών και νεώτερων ναυαγίων στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων.

Εκτός των ναυαγίων καταγράφηκαν και μεμονωμένα ευρήματα, κυρίως απορρίψεις κεραμικής και άγκυρες, αψευδείς μάρτυρες της έντασης και έκτασης της ναυσιπλοϊας και εμπορευματικής διακίνησης στο καίριο αυτό ναυτικό σταυροδρόμι του ανατολικού Αιγαίου.

Στα πλέον αξιόλογα ευρήματα της έρευνας του 2018 συμπεριλαμβάνονται ένα ναυάγιο με φορτίο κνιδιακών αμφορέων του 2ου αιώνα π.Χ., ένα ναυάγιο του 4ου αι. π.Χ. με μεικτό φορτίο από αιγιακούς και φοινικικούς αμφορείς και ένα ναυάγιο του 5ου – 6ου αιώνα μ.Χ. με φορτίο Υστερορωμαϊκών 1 αμφορέων.

Σημαντική ανακάλυψη υπήρξε και ο εντοπισμός και αποτύπωση ενός εξαιρετικά εκτενούς αγκυροβολίου έμπροσθεν του οικισμού Καμάρι, στην ανατολική πλευρά των Φούρνων. Αναγνωρίστηκαν περισσότερες από 25 άγκυρες χρονολογούμενες από τη ρωμαϊκή περίοδο έως και τον 18ο αιώνα, οι περισσότερες από τις οποίες εγκαταλείφθηκαν στον βυθό από πλοία που θα πρέπει να ήταν αξιομνημόνευτα μεγάλου μεγέθους. Η παρουσία τους φαίνεται να δηλώνει την ύπαρξη μίας ακμάζουσας κοινότητας στο Καμάρι των Φούρνων κατά την ύστερη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο, για την οποία οι ιστορικές πηγές της περιόδου φαίνονται να σιωπούν.

Στα πλέον ενδιαφέροντα μεμονωμένα ευρήματα του 2018, συγκαταλέγεται μία απόθεση από 18 τουλάχιστον πήλινους λύχνους του 2ου αιώνα μ.Χ. που εντοπίστηκε και ανελκύστηκε στην βόρεια πλευρά της νήσου Θύμαινας. Οι λύχνοι αυτοί φέρουν ποικίλες ανάγλυφες παραστάσεις από αγαλματικούς τύπους θεών, σκηνές μονομάχων και γεωμετρικά κοσμήματα και αποτελούν προϊόντα των εργαστηρίων της Κορίνθου. Στις βάσεις τους διαβάστηκαν οι επιγραφές των λυχνοποιών Λουκίου και Οκταβίου, πιθανότατα απελεύθερων δούλων που ίδρυσαν τα δικά τους κεραμικά εργαστήρια.

Τέλος, συμπληρωματικές ανελκύσεις και αποτυπώσεις υλικού έγιναν σε ήδη εντοπισμένα ναυάγια, προκειμένου να ολοκληρωθεί η μελέτη του φορτίου τους και να προωθηθεί η νομική τους θωράκιση με την κήρυξή τους σε ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, καίριας σημασίας για την επιτυχή έκβαση της έρευνας υπήρξε η ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού και η εκτενής συλλογή πληροφοριών από την κοινότητα των αλιέων, οι οποίοι παρείχαν αφειδώς πληροφορίες για την ύπαρξη αρχαιοτήτων στο βυθό και οδήγησαν στον γρήγορο εντοπισμό τους.
Με την έρευνα του 2018 ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος (2015-2018) της αρχαιολογικής χαρτογράφησης του αρχιπελάγους των Φούρνων. Κατά τους προσεχείς μήνες θα υποβληθεί νέο πρόγραμμα με τους στόχους της έρευνας για την πενταετία 2019-2023.

Την γενική διεύθυνση της έρευνας είχε ο αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Δρ Γιώργος Κουτσουφλάκης ενώ επικεφαλής του Ιδρύματος R.P.M. Nautical Foundation ήταν ο αρχαιολόγος Δρ Peter Campbell.