Έντεκα χρόνια έχουν περάσει από τον καταστροφικό σεισμό του 1999 και η Μονή Δαφνίου στέκεται ακόμη όρθια με τη βοήθεια ικριωμάτων που στηρίζουν τα πολλά ετοιμόρροπα σημεία της. Η εικόνα εργοταξίου δεν είναι αυτή που ταιριάζει σε ένα σπουδαίο μνημείο του 11ου αιώνα, το οποίο συγκαταλέγεται στη λίστα μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και αποτελεί σπουδαίο πολιτιστικό δείγμα της μεταβυζαντινής περιόδου με εξαιρετικής αξίας ψηφιδωτά και μωσαϊκά. Αυτή είναι όμως η εικόνα που παρουσιάζει για πάνω από μία δεκαετία, αποτέλεσμα της αδιαφορίες των διαδοχικών ηγεσιών του υπουργείου Πολιτισμού.

«Οι ζημιές που έχει υποστεί η Μονή οφείλονται κατά μεγάλο ποσοστό στο σεισμό του 1999. Ωστόσο, η Μονή βγήκε ανίσχυρη και ‘λαβωμένη’ από το σεισμό του 1981. Έως το 1999 γινόντουσαν επισκέψεις στη Μονή, ωστόσο δεν λήφθηκαν τα απαραίτητα μέτρα, έτσι ο καταστροφικός σεισμός του 1999 οδήγησε στη σημερινή κατάσταση της Μονής» εξηγεί στο tvxs o πρόεδρος του Οικολογικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Χαϊδαρίου «ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ», Κώστας Φωτεινάκης.

Το ζήτημα της Μονής Δαφνίου επανέρχεται γι’ άλλη μία φορά στο προσκήνιο και στη Βουλής μετά από ερώτηση των τεσσάρων βουλευτών της Ανανεωτικής Πτέρυγας – Φ.Κουβέλης, Θ.Λεβέντης, Γρ.Ψαριανός και Ν.Τσούκαλης – που ζητούν από τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλου Γερουλάνου να ενημερώσει το Σώμα για τις ενέργειες που προγραμματίζονται να γίνουν προς την κατεύθυνση αποπεράτωσης των εργασιών στη Βουλή.

Από τον Οκτώβριο του 2008 η Μονή αποτελεί «επισκέψιμο εργοτάξιο» και το κοινό έχει ουσιαστικά πρόσβαση μόνο στον προαύλιο χώρο καθώς οι απαιτούμενες εργασίες αποκατάστασης του καθολικού, δηλαδή του κυρίως μέρους του ναού παραμένουν στάσιμες. Οι εργασίες έχουν παγώσει καθότι η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου είχε αρνηθεί να χρηµατοδοτήσει µε 60.000 ευρώ την ολοκλήρωση των µελετών για τη συνέχιση του έργου καθώς το εκτίµησε ως έργο δεύτερης προτεραιότητας.

Η ερώτηση των τεσσάρων βουλευτών αναφέρεται και στη μη σύνταξη μελέτης για την αναστήλωση του καθολικού της Μονής κάτι που προέκυψε από πρόσφατη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ). Στην εν λόγο συνεδρίαση η Μονή Δαφνίου αναδείχτηκε σε μείζον θέμα με τη Γενική Γραμματέα του ΥΠΠΟΤ, Λίνα Μενδώνη να διαπιστώνει πως το ζήτημα της αποκατάστασης έχει παγώσει από το 2004. «Είναι δυνατόν στην κατάσταση που το άφησα το 2004, στην ίδια κατάσταση να το βρίσκω;» αναρωτήθηκε. «Θα το µαζεύουµε το µνηµείο…».

«Η Μονή έχει σημαντικό πρόβλημα. Οι σκαλωσιές που έχουν τοποθετηθεί στον εξωτερικό χώρο του καθολικού της Μονής βρίσκονται εκεί έντεκα χρόνια και τα ξύλα τους σχεδόν έχουν σαπίσει. Έχουν γίνει κάποια πράγματα όμως προχωράνε πάρα πολύ αργά. Σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν στη συνεδρίαση του ΚΑΣ από το 2004 οι εργασίες στο καθολικό έχουν παγώσει. Η Γενική Γραμματέας είπε ότι αν συνεχίσουμε έτσι ‘θα τη μαζεύουμε τη Μονή’. Δηλαδή, θα πέσει Πρόκειται για σημαντική δήλωση από τη Γραμματέα του υπουργείου» υποστηρίζει ο κ. Φωτεινάκης.

Το 2004 ο τότε πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής με την ιδιότητα του ΥΠΠΟ, μετά από επίσκεψή του στο χώρο το Μάιο του 2004 και εξήγγειλε την επιτάχυνση των εργασιών αποκατάστασης του προαύλιο χώρου, ωστόσο έως τον Ιούνιο του 2007 δεν είχε γίνει τίποτα. «Οι δικές μας κινήσεις έχουν ξεκινήσει από το 2003» τονίζει ο κ. Φωτεινάκης. Ο ίδιος είχε αποστείλει τότε επιστολή στην αρμόδια εφορία. Η απάντηση που έλαβε ήταν προφορική και σύμφωνα με τα όσα του είπαν ο χώρος θα ήταν επισκέψιμος το 2004 για τους Ολυμπιακούς αγώνες, «πράγμα το οποίο ποτέ δεν έγινε».

«Έγιναν απανωτές ερωτήσεις για το θέμα. Μία από αυτές στις 19 Φεβρουαρίου του 2008 από τους Μιχάλη Παπαγιαννάκη και Γρηγόρη Ψαριανό. Ο τότε υπουργός πολιτισμού, Μιχάλης Λιάπης είχε δεσμευτεί ότι το καλοκαίρι του 2008 ο προαύλιος χώρος θα ήταν έτοιμος και λίγο αργότερα θα ακολουθούσε το καθολικό. Ήταν μία σημαντική δέσμευση του γιατί μας έδωσε τη δυνατότητα εφόσον υπήρχε συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας να επανέλθουμε και να ελέγξουμε» τονίζει ο κ. Φωτεινάκης. Δυστυχώς ούτε αυτή η κυβερνητική δέσμευση υλοποιήθηκε. «Το καλοκαίρι του 2008 δεν είχε γίνει ξανά τίποτα. Επανήλθαμε με νέα έγγραφα και τη συμμετοχή ακόμη και του Συνηγόρου του Πολίτη με αποτέλεσμα να «εκβιάσουμε» το άνοιγμα της Μονής. Έτσι τον Οκτώβριο του 2008 άνοιξε ο προαύλιος χώρος χωρίς, ωστόσο, να μπορεί κανείς να επισκεφτεί το εσωτερικό του Ναού. Η δυνατότητα αυτή δόθηκε μετά από μερικούς μήνες αλλά σε συνθήκες εργοταξίου» υπογραμμίζει.

Το καθολικό του Ναού υπέστη σοβαρές ζημιές από το σεισμό του 1999. Μερικές πτέρυγες σχεδόν γκρεμίστηκαν ενώ για να αντέξει ο Ναός ο τρούλος περιδέθηκε και το καθολικό γέμισε υποστυλώματα. «Αυτό σίγουρα δεν είναι ευχάριστο» δηλώνει ο κ. Φωτεινάκης. «Πριν δύο ή τρεις εβδομάδες συνάντησα στη Μονή ένα ζευγάρι Ολλανδών. Έρχονταν για δεύτερη φορά προκειμένου να δουν τα ψηφιδωτά. Αυτή τη φορά πριν έρθουν είχαν ρωτήσει στην πρεσβεία μας στο Άμστερνταμ εάν θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφτούν το εσωτερικό της Μονής και να δουν τα ψηφιδωτά. Τους απάντησαν θετικά. Ήρθαν εδώ και παραλίγο να μην μπουν μέσα» τονίζει.

«Λέμε ότι ο προαύλιος χώρος είναι επισκέψιμος και το εσωτερικού του ναού το ίδιο κάτω από προϋποθέσεις. Ωστόσο, αν έρθει κάποιος επισκέπτης θα βρει την πόρτα κλειστή. Πρέπει να επιμείνει πολύ για να μπορέσει να μπει» εξηγεί ο κ. Φωτεινάκης. «Αυτός δεν είναι τρόπος για να επισκεφτεί κάποιος ένα μνημείο. Γι’ αυτό εξάλλου δεν υπάρχει εισιτήριο. Είναι ένα πολύ σημαντικό βυζαντινό μνημείο όμως πληρώνει κανείς μόνο κάτι που λειτουργεί. Αυτό είναι κάτι σημαντικό. Η Μονή συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO με αποτέλεσμα άνθρωποι, όχι μόνο με γκρουπ, αλλά και μόνοι τους να παίρνουν πληροφορίες από ταξιδιωτικά γραφεία και έρχονται να την επισκεφτούν. Όταν το κάνουν, βρίσκουν το χώρο κλειστό.