Με χρώμα κόκκινο ένα στένσιλ, «είμαστε απολίτιστοι για τον πολιτισμό σας»,  αποτυπωμένο πάνω στο κορμί του «ΝΑΕΣ ΑΝΑΕΣ 2», του γλυπτού σημείο αναφοράς της πόλης της Ελευσίνας, έργο του Αλέξανδρου Κόκκινου, τοποθετημένο εκεί το 1997 και έκτοτε αφημένο στην τύχη του. Και είχε τόσο δίκιο το στένσιλ.

Από νωρίς μια παρέα νέων ανθρώπων, κουβέντιαζε δυνατά μπροστά από το καράβι, που καράβι δεν είναι. Ο ουρανός νεφελώδης, αλλά περιχαρής, έπαιζε με τον ήλιο, ένα κρυφτούλι εν ρυθμώ.

Προσπαθούσα να καταλάβω, γιατί ένα γλυπτό, έπρεπε να πάει στα σκουπίδια. Γιατί δεν συντηρήθηκε ποτέ, γιατί αφέθηκε στην τύχη του;

Δηλαδή αν ήταν ένα έργο του Γιάννη Κουνέλλη, την ίδια τύχη θα είχε;

Ποιος ήταν εκείνος που πήρε την απόφαση; Ποιανού φωτισμένου οι σκουριές θάμπωσαν τα μάτια;

Κοιτούσα γύρω μου, κομμένοι κορμοί δένδρων, σκιές ανθρώπων στις προσταγές της Περσεφόνης. Τα εργοστάσια στέκουν εκεί ορίζοντας την μοίρα των ζωντανών, ταμπέλες επαμφοτερίζουσες, σκαλωσιές, αρρωστημένοι φοίνικες. Η θάλασσα γλυκαίνει. Η θάλασσα σκεπάζει.

Η Ελευσίνα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, σχήμα οξύμωρο. Η Ελευσίνα δεν είναι εκείνη η πόλη που όλοι την έχουν εγκαταλείψει χρόνια τώρα;

Μόνο 21 χλμ. δυτικά της Αθήνας, στο Θριάσιο Πεδίο στο βoρειοδυτικότερο άκρο του Σαρωνικού κόλπου, που μετατράπηκε από τον 19ο αιώνα και μετά σε παραγωγική μηχανή της Ελλάδας κι ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά της κέντρα. Μία από τις πέντε πιο σημαντικές ιερές πόλεις της αρχαιότητας, η πόλη των Ελευσίνιων Μυστηρίων και γενέτειρα του Αισχύλου.

Το μνημείο «naes anaes 2» που βρίσκεται στην παραλία Ελευσίνας, εμπρός από το Ελαιουργείο, αποσύρθηκε.  

Εγκατεστημένο το 1997, το έργο καθόρισε το παράκτιο μέτωπο επισημαίνοντας την πολιτιστική λειτουργία της μέχρι τότε βιομηχανικής περιοχής. Σημείο αναφοράς και συνάντησης για τους κατοίκους, εξέφρασε την τραγική ιστορία της Ελευσίνας και συνδέθηκε με τον μύθο της, χρωματίζοντας μια ολόκληρη παραλία με θεατρικότητα και λυρισμό, όχι μόνο τους μήνες που τα Αισχύλεια λειτουργούν αλλά και όταν όλα σωπαίνουν.

Η αντιπρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Ελευσίνας (ΚΕΔΕ) Σοφία Αδάμ, σε δύσκολη θέση προσπαθεί να πείσει κάποιους κατοίκους που διαμαρτύρονται για το ξήλωμα του έργου. Ακούγονται επιχειρήματα τύπου, «μα είναι εστία μόλυνσης», «είναι σκουριές πλέον», «θα το πάρει ο αέρας».

Ο αντίλογος έντονος, «γιατί δεν το συντηρήσατε τόσα χρόνια, γιατί δεν το προστατεύσατε», «γιατί τώρα πρέπει να το πετάξετε στα σκουπίδια;», «εμείς μεγαλώσαμε με αυτό, είναι κομμάτι μας».

Η συνέχεια του ρεπορτάζ με πλήθος φωτογραφιών του Σπύρου Τσακίρη στο press.carnetdevoyage.gr