Συλλογική δράση, διαδηλώσεις, οδοφράγματα και συγκρούσεις. Πανό με συνθήματα όπως «Όχι όπλα για το Απαρτχάιντ», « Τσακίστε το ρατσισμό», «Σταματήστε τους Ναζί», «Ελευθερία για την Παλαιστίνη», «Ίσες αμοιβές τώρα». Η έκθεση “Resistance: How Protest Shaped Britain and Photography Shaped Protest” (Αντίσταση: Πως η διαμαρτυρία διαμόρφωσε την Βρετανία και η φωτογραφία την διαμαρτυρία), που επιμελήθηκε ο καλλιτέχνης και κινηματογραφιστής Steve McQueen, καταγράφει έναν αιώνα αντίστασης δεκαδων χιλιάδων απλών ανθρώπων στην Βρετανία μέσα από διακόσιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες.
Η έκθεση που είναι το αποτέλεσμα τετραετούς έρευνας του καλλιτέχνη ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου και θα παραμείνει έως την 1η Ιουνίου στο Turner Contemporary, μια σύγχρονη γκαλερί – μουσείο που βρίσκεται στο Κεντ της Αγγλίας.
Από τις σουφραζέτες στις αρχές του 20ού αιώνα και τις διαδηλώσεις που συντάραξαν τη χώρα για τα δικαιώματα των γυναικών μέχρι τις διαδηλώσεις κατά της εισβολής στο Ιράκ το 2003, όταν εκατοντάδες χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους οι εικόνες καταδεικνύουν πως η αντίσταση δεν στέφεται πάντα με επιτυχία. Η αλλαγή είναι σταδιακή και ο αγώνας μακρύς και διαρκής.
Τα κινήματα που παρουσιάζονται, είτε είναι πολύ γνωστά είτε όχι, έχουν τις ρίζες τους στη δημοκρατία και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, η διαμαρτυρία δεν είναι πάντα ειρηνική. Οι σουφραζέτες χρησιμοποίησαν από αυτοσχέδιες, βόμβες, επιθέσεις με οξύ, βανδαλισμούς έργων τέχνης μέχρι και εμπρησμούς εκκλησιών. Για τον McQueen, αυτά τα κινήματα συνδέονται με την αντίσταση στην καταπίεση, είτε αυτή αφορά στο φύλο, τη φυλή, την τάξη ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, είτε το περιβάλλον που καταστρέφεται.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από καλλιτέχνες και φωτορεπόρτερ, ανώνυμους φωτογράφους, κάμερες παρακολούθησης και ακτιβιστές. Όπως σημειώνει η Emily LaBarge στους New York Times πολλές από τις φωτογραφίες εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε φυλλάδια, προκηρύξεις και εξειδικευμένα περιοδικά καθώς συνήθως τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης τείνουν να στηρίζουν με τον τρόπο τους την κρατική εξουσία παρά τους διαμαρτυρόμενους και αγωνιζόμενους πολίτες.
Μια φωτογραφία του 1908 απεικονίζει τρεις φεμινίστριες στο δικαστήριο. Μια λήψη που έγινε κρυφά, καθώς οι φωτογραφικές μηχανές απαγορεύονταν στο χώρο. ΟArthur Barrett φωτογράφος της Daily Mirror με κρυμμένη τη μηχανή του σ’ ένα καπέλο έβηξε τη στιγμή που τραβούσε για να καλύψει τον ήχο του κλείστρου. Οι γυναίκες μοιάζουν να βαριούνται τρελά και να μην τις ενδιαφέρουν οι κατηγορίες που αντιμετώπιζαν για διανομή «εμπρηστικών φυλλαδίων» γράφει η LaBarge.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, ανώνυμοι φωτογράφοι διείσδυσαν στην ακροδεξιά ομάδα Union Movement για να καταγράψουν επίδοξους φασίστες σε συναντήσεις. Μια φωτογραφία του 1948 δείχνει μέλη της ομάδας να περιμένουν έξω από ένα σπίτι. Εικόνα δυσοίωνη καθώς είναι τραβηγμένη μέσα στη νύχτα και έντονα φωτισμένη από το φλας σύμφωνα με τους New York Times.
Στη δεκαετία του ’70, μια παράτολμη προσπάθεια του φωτογράφου Peter Marlow από το Magnum κατέγραψε τους «βρώμικους διαδηλωτές» στη φυλακή Maze στο Μπέλφαστ, θέμα που ο McQueen ανέπτυξε αργότερα στη συγκλονιστική ταινία του Hunger (2008) για τον Bobby Sands, το μέλος του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού, που πέθανε εκεί μετά από 66 μέρες απεργίας πείνας. Ο φωτογράφος έπεισε κάποιον να περάσει λαθραία μια φωτογραφική μηχανή στη φυλακή. Αυτός ο άνθρωπος τράβηξε τον « Ιρλανδό Ρεπουμπλικανό κρατούμενο κατά τη διάρκεια της “βρώμικης διαμαρτυρίας”», μια φωτογραφία που δείχνει έναν άνδρα, αδύνατο γυμνό από τη μέση και πάνω, να στέκεται σαν φάντασμα μπροστά στον τοίχο του κελιού του, ο οποίος είναι πασαλειμμένος με περιττώματα. Η εικόνα είναι θολή, σαν να τραβήχτηκε βιαστικά περιγράφουν οι New York Times.
Μια άλλη ενότητα φωτογραφιών δείχνει μια ομάδα ακτιβιστών κατά του απαρτχάιντ να διαμαρτύρονται για ό,τι συνέβη στην εξέγερση του Σοβέτο το 1976 έξω από το εστιατόριο Mangrove στο Λονδίνο, το θέμα του πρώτου επεισοδίου της λαμπρής μίνι σειράς του «Small Axe» που έκανε ο McQueen το 2020.
Η έκθεση δεν αποτυπώνει μόνο τη βία και την καταστολή, αλλά και τη χαρά και τον ενθουσιασμό της συλλογικής δράσης, όπως η φωτογραφία από το Καρναβάλι του Notting Hill, to 1974. Μια άλλη, από το 1983, απεικονίζει γυναίκες διαδηλώτριες του Greenham Common να σχηματίζουν έναν κύκλο, ενωμένες για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Πρόκειται για τον ενθουσιασμό που έχουν οι άνθρωποι όταν ενώνουν τα χέρια για έναν σκοπό, είτε πρόκειται για την «πορεία πείνας» του 1936 κατά της μαζικής ανεργίας, είτε για το ενθουσιώδες ακροατήριο της Πέμπτης Παναφρικανικής Διάσκεψης το 1945, είτε για τους συνδικαλιστές ανθρακωρύχους το 1985, ή τις τεράστιες διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης το 1936, το 1968 και το 2003 . Η αντίσταση δεν σταματά ποτέ. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει τον τρόπο καταγραφής και διάδοσης της διαμαρτυρίας, ωστόσο, όπως δείχνει η έκθεση, η ουσία της αντίστασης παραμένει η ίδια: η πίστη ότι η αλλαγή, ακόμη και όταν φαίνεται ανέφικτη, είναι πάντα δυνατή. Η σημασία να αγωνιζόμαστε και να παραμένουμε αισιόδοξοι σε καιρούς δύσκολους όπως οι σημερινοί.
