Αναρτήθηκαν στην ειδική ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας οι βαθμολογίες των υποψηφίων των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων και ακολουθεί η συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου που σίγουρα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το μηχανογραφικό δελτίο δεν είναι δελτίο προβλέψεων. Είναι δελτίο καταγραφής προτιμήσεων. Ο υποψήφιος θα πρέπει να έχει ένα και μοναδικό γνώμονα κατά τη συμπλήρωση του, να επιλέξει το σύνολο των σχολών που τον ενδιαφέρουν χωρίς να εξαιρεί καμία και να τις βάλει στη σειρά προτίμησης που θα τις έβαζε εάν μπορούσε να μπει σε όλες εξ αυτών.

Ο Αποστόλης Τζιανάκης, σύμβουλος σπουδών στην «Orientum», μίλησε στο tvxs.gr για τις αλλαγές με την ελάχιστη βάση εισαγωγής, τις βασικές αρχές συμπλήρωσης του μηχανογραφικού δελτίου, τις σχολές με τη μεγαλύτερη ζήτηση αλλά και για το πως ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να κάνει την επιλογή σπουδών του. 

• Φέτος υπάρχουν δύο βασικές τομές στο υπάρχον σύστημα, οι οποίες απαιτούν την ιδιαίτερη προσοχή των υποψηφίων, η ελάχιστη βάση εισαγωγής και το διπλό μηχανογραφικό. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι σχετικά με την ελάχιστη βάση εσαγωγής;

Η βασική αλλαγή φέτος είναι η ελάχιστη βάση εισαγωγής. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορεί ένας μαθητής με πολύ χαμηλά μόρια να μπει σε σχολές. Το υπουργείο παίρνει τους μέσους όρους των γραπτών στα τέσσερα μαθήματα ανα επιστημονικό πεδίο και βγαίνει ένας μέσος όρος του κάθε πεδίου. Από κει και πέρα κάθε τμήμα ξεχωριστά πάει και βάζει ένα ποσοστό από το 80% ως το 120%, ανάλογα την αίγλη κάθε τμήματος, φτιάχνοντας ουσιαστικά τη δική του βάση εισαγωγής. Αν για παράδειγμα ένας μαθητής έχει βγάλει μέσο όρο 10 και επιλέξει τη νομική που μπορεί να φτάσει το 120%, τότε η ελάχιστη βάση εισαγωγής διαμορφώνεται στο 12. Αυτό σημαίνει πως αν κάποιος έχει γράψει 11 δεν θα μπορεί καν να τη δηλώσει.

Η ελάχιστη βάση εισαγωγής είναι ένα πρώτο βήμα για το ποιες σχολές μπορεί να βάλει στο μηχανογραφικό του ένας υποψήφιος. Ξεκαθαρίζουμε ότι αν κάποιος πιάσει την ελάχιστη βάση εισαγωγής δεν σημαίνει ότι μπαίνει στο τμήμα. Αφού δει ο μαθητής ποια τμήματα μπορεί να δηλώσει μετά μετατρέπεται με τους συντελεστές ο αριθμός σε μόρια και κάνει το μηχανογραφικό του. Αυτο σημαίνει ότι αν σε ένα επιστημονικό πεδίο ο μέσος όρος είναι 10 τότε κάποιος που έχει γράψει κάτω από 8 δεν θα μπει πουθενά.

• Και το διπλό μηχανογραφικό;

Το διπλο μηχανογραφικό δίνει στους υποψήφιους τη δυνατότητα να κάνουν παράλληλα δεύτερο μηχανογραφικό για τα δημόσια ΙΕΚ. Άρα στην ουσία ο μαθητής μπορεί να συμπληρώσει ένα δεύτερο μηχανογραφικο που αφού βγουν κι οι βάσεις σε πανεπιστημιακα τμήματα, μπορει να επιλέξει και ΙΕΚ. Η λογική είναι βέβαια ότι αφού κάποιοι θα μείνουν εκτός πανεπιστημίων θα έχουν τη δυνατότητα να μπουν σε κάποιο ΙΕΚ. Στην ουσία όμως τα παιδιά μπορούν να κάνουν τρία μηχανογραφικά, καθώς υπάρχει και το μηχανογραφικό της Κύπρου. Διεκδικούν θέσεις και γι αυτά τα πανεπιστήμια που είναι δημόσια και αναγνωρισμένα σαν τα ελληνικά.

• Ποια είναι η σωστή «στρατηγική» για να συμπληρώσει κάποιος το μηχανογραφικό του;

Το βασικό είναι να έχει κανείς σωστή πληροφόρηση για όλα τα τμήματα του επιστημονικού του πεδίου. Δηλαδή τι πρόγραμμα σπουδών έχει κάθε τμήμα, τι εναλλακτικές  μου δίνει σε επίπεδο μεταπτυχιακών και ποια τα επαγγελματικά δικαιώματα κάθε τμήματος (για παράδειγμα για να γίνει κάποιος ψυχολόγος μπορεί μόνο από το τμήμα ψυχολογίας). Πολλές φορές η άγνοια μας οδηγεί σε τμήματα που απαξιώνουμε ενώ μας δίνουν κάποιες επαγγελματικές δυνατότητες, όπως για παράδειγμα οι μηχανικοι παραγωγής και διοίκησης σε Χανιά και Ξάνθη που σε βγάζουν μηχανολόγο μηχανικό. Από εκεί και πέρα βάζω όσο το δυνατόν περισσότερες σχολές μπορώ, το κριτήριο είναι τα ενδιαφέροντα μου κι όχι τα μόρια, τι έγραψα δηλαδή. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε τρομακτικά λάθη.

• Ωστόσο, πολλές φορές πέρα από τα μόρια παίζει ρόλο για πολλούς και η επαγγελματική αποκατάσταση. Συνδυάζεται με το ενδιαφέρον που μπορεί να έχει ο μαθητής για κάποια σχολή;

Αρχικά πολύ βασικός κανόνας είναι να μην σκεφτούν τα παιδιά ότι βάζω μια σχολή και επιλέγω τι επάγγελμα θα κάνω στα 25 μου. Η λογική είναι τι θέλω να σπουδάσω. Πλέον η αγορά όπως έχει αλλάξει, μπορώ να βρεθώ από τις ανθρωπιστικές σπουδές στην πληροφορική ή τα οικονομικά με ένα μεταπτυχιακό. Άρα κοιτάζουμε πρώτα τι θέλουμε να σπουδάσουμε, βάζουμε τμήματα που μας δίνουν κάποια επαγγελματικά δικαιώματα αλλά και να έχουν εύρος, Επίσης είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι στην αγορά εργασίας παίζει σημαντικό ρόλο το μεταπτυχιακό αλλά και η προϋπηρεσία, κι όχι απαραίτητα το πρώτο πτυχίο.

• Υπάρχουν σχολές που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και ποιες είναι αυτές;

Ότι τμήμα έχει μέσα το κομμάτι της πληροφορικής, της διοίκησης, η ψυχολογία, η νομική, η ιατρική αλλά και τα παραϊατρικά, δηλαδή εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, και φυσιοθεραπεία, όπως και η διαιτολογία. Είναι τα τμήματα των οποίων οι απόφοιτοι μπορούν να ανοίξουν το δικό τους γραφείο- ιατρείο. Επίσης τα τελευταία χρόνια ανοίγουν πολλά τέτοια γραφεία κι οι εργαζόμενοι έχουν πάρα πολύ δουλειά. Και είναι και τμήματα που είναι συγκεκριμένα, όχι οπως τα οικονομικά τμήματα για παράδειγμα.

• Ποια θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι τα «επαγγέλματα του μέλλοντος»;

Είναι κάποιοι κλάδη όπως το big data analysis και το internet of things, που ανήκουν στην κατηγορία των επαγγελμάτων του 2030 όπως τα λέμε. Πράγματα που μπορείς να τα κάνεις είτε από οικονομικά, είτε από πληροφορική. Κλάδη που προκύπτουν από διάφορες επιστήμες. Θα μπορείς να οδηγηθείς εκεί από διάφορα πτυχία και θα αλληλοσυνδέονται. Στην ρομποτική για παράδειγμα θα πρέπει να έχεις γιατρό, μηχανικό και πληροφορικάριο. Όλα τα πτυχία έχουν δυναμική. Το θέμα είναι πως θα το εξελίξει ο καθένας.

• Πόσο απαραίτητος είναι τελικά ο επαγγελματικός προσανατολισμός;

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής οικογένειας. Είναι πλέον σαν μόδα αφού το ζητάει πολύ ο κόσμος και θεωρούμε ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί τα παιδιά στα 16 και στα 17 δεν έχουν κάποιον ειδικό να τους πει πληροφορίες τεχνικές για να τους βοηθήσει να ξεμπλοκάρουν για τον τρόπο που σκέφτονται. Πέρα από το γεγονός ότι βλέπω τα ενδιαφέροντα σου και σε κατευθείνω έχει να κάνει και με πληροφορίες περασμένων δεκαετιών που έχουν μείνει στο μυαλό των γονιών. Στόχος του επαγγελματικού προσανατολισμού είναι να εμπνεύσει τον μαθητή να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει, γιατί πέφτουν όλοι σε λάθη και κάνουν πράγματα που κάποιοι άλλοι τους είπαν να τα κάνουν. Το σημαντικό είναι διαλέξει μόνος ο μαθητής , καθως αν δεν είναι κάτι που θα τον ευχαριστεί μάλλον δεν θα είναι και καλός.